حرم عسکریین
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
حرم مطهر امام دهم حضرت على بن محمد الهادى عليهما السلام (تاريخ شهادت: سال 254 ه.) و امام يازدهم امام حسن بن على عسكرى عليهما السلام (تاريخ شهادت: 260 ه.) قلب شهر سامرای امروزى را تشكيل مى‌دهد، اين بقعه در دوران زندگانى دو امام عليهما السلام خانه مسكونى آنان بود، و پس از شهادت در آنجا دفن شده‌اند. نخستين ساختمان بر آرامگاه آنان، از قرن چهارم هجرى است كه تاكنون همواره تجديد و ترميم شده و توسعه يافته است. اين حرم مطهر داراى گنبدى‌است كه يكى ازبزرگترين گنبدها در جهان اسلام است، محيط اين گنبدِ طلايىِ عظيم، 68 متر است كه در آن 72 هزار كاشى طلا به كار رفته است. در دو سمت اين گنبد دو گلدسته طلايى زيبا قرار دارد كه هر يك داراى 36 متر طول است.
گنبد كنونى در سال 1200 ه. بر جاى گنبد كهنى كه ناصرالدوله حمدانى در سال 333 ه. آن را ساخته بود بنا گرديد. در زير گنبد حرم مطهر، ضريح نقره‌اى زيبايى قرار دارد كه ساخته هنرمندان اصفهانى در سالهاى دهه 60 ميلادى است. درون ضريح آرامگاه دو امام معصوم و «حكيمه خاتون» دختر حضرت جواد و عمه امام عسكرى است كه شاهد ولادت امام زمان «عج» بوده است. اين بانو زنى پرهيزكار و مورد احترام چهار امام معصوم بوده است و ديگرى «نرگس خاتون» همسر امام حسن عسكرى عليه السلام و مادر امام زمان است.
درون حرم و قسمتهايى از رواقها به طرز زيبايى آينه‌كارى شده و از يادگارهاى ملك فيصل اوّل پادشاه هاشمى عراق است و به وسيله ايوانى فراخ و سقف‌دار به صحنى كه گرداگرد حرم را فرا گرفته راه مى‌يابد. از ويژگيهاى اين صحن آن است كه فاقد حجره مى‌باشد. در زاويه شمال غربى صحن مطهر، مجموعه‌اى متشكّل از صحن و ايوان و مسجدى بزرگ با گنبدى كاشى‌كارى شده قرار دارد كه به «مجموعه غيبت» مشهور است. در زير اين مجموعه زيرزمينى است كه به «سرداب غيبت» شهرت دارد، و نيز اين مجموعه بخشى از خانه مسكونى حضرت عسكرى بوده است كه در اين زيرزمين به عبادت مى‌پرداخته و پس از او محل اقامت امام زمان عليه السلام بوده است. اين محل از ديرباز مورد توجه شيعه بوده است و از آن جهت كه عبادتگاه سه امام بوده، از قداست و احترام ويژه‌اى برخوردار است. گفتنى است كه به وسيله پله‌هايى مى‌توان به زيرزمين رسيد. فضاى اصلى و كهن زيرزمين عبارت است از تالارى مربع مستطيل به ابعاد 3* 5 متر. در شرق اين تالار فضايى است كه پنجره‌اى از چوب دارد و محل عبادت امام عليه السلام بوده است.
پنجره اين نمازخانه يكى از با ارزشترين قطعات باقى‌مانده از دوران عباسيان است و داراى كتيبه‌اى كهن مى‌باشد. اين پنجره به دستور الناصر لدين اللَّه عباسى (كه از خلفاى علاقمند به اهل بيت عليهم السلام بود) در سال 606 ه. ساخته شده است. در كاشى‌كارى درون اين بقعه نام ناصرالدين شاه قاجار ثبت شده است كه در سفر عتبات خود به زيارت اين جايگاه تشرف يافته است. خدام سرداب در داخل اين بقعه كوچك حفره‌اى تعبيه كرده‌اند و از آن به زائران خاك مى‌دهند كه فاقد هرگونه توجيه و دليل شرعى است؛ كاشيكاريهاى صحن و سردرهاى ورودى از دوره قاجاريه است.
منبع
محمدرضا قمى، اماكن زيارتى و سياحتى عراق، نشر مشعر، تهران، ص 70 تا 73
