همسران و فرزندان امام کاظم علیه السلام
تعداد و نام و نشان همسران امام کاظم (علیه‌السلام) و همچنین تعداد فرزندان ایشان و اسامی آنها به صورت کامل روشن نیست و زندگی اکثر آنان بررسی نگردیده است. اما با توجه به اعتبار و قدمت کتاب «الارشاد» شیخ مفید، و همخوانی آن با روایت نقل شده در کتاب «عیون اخبار الرضا» می توان قول شیخ مفید را قویتر دانست که می گوید: آن حضرت سی و هفت فرزند داشتند که نوزده تن پسر و هيجده تن دختر بودند، و ایشان عبارتند از:
۱- امام رضا (علیه‌السلام) ۲- ابراهیم ۳- عباس ۴- قاسم ۵- اسماعیل ۶- جعفر ۷- هارون ۸- حسن ۹- احمد ۱۰- محمد ۱۱- حمزه ۱۲- عبداللَّه ۱۳- اسحاق ۱۴- عبیداللَّه ۱۵- زید ۱۶- حسن ۱۷- فضل ۱۸- حسین ۱۹- سلیمان ۲۰- فاطمه کبرى ۲۱- فاطمه صغرى ۲۲- رقیه ۲۳- حکیمه ۲۴- ام ابیها ۲۵- رقیه صغرى ۲۶- ام جعفر ۲۷- لبابه ۲۸- زینب ۲۹- خدیجه ۳۰- علیّه ۳۱- آمنه ۳۲- حسنه ۳۳- بریهه ۳۴- عایشه ۳۵- ام سلمه ۳۶- میمونه ۳۷- ام کلثوم.
در میان تمام فرزندان امام کاظم (علیه السلام)، فرزند بزرگوارش حضرت على بن موسى الرضا (علیه‌السلام) -امام هشتم شیعیان- از همه عالیقدرتر و داناتر و فاضلتر بوده است. مادرش «نجمه خاتون» از همسران بافضیلت و ارجمند امام کاظم (علیه‌السلام) بود.[۱] حضرت فاطمه معصومه (علیهاالسلام) نیز دختر نجمه و خواهر تنی امام رضا می‌باشد.
همچنین احمد بن موسى (شاهچراغ) مردى کریم و پرهیزکار بود و حضرت موسى بن جعفر این فرزند بزرگوار را دوست می داشت و بر سایر فرزندان مقدم می داشت و بستان یسیر خود را به او بخشیده بود.[۲] مادرش «امّ احمد» نیز در بین همسران امام کاظم (علیه‌السلام) نزد آن حضرت احترام و موقعیت ویژه‌ای داشت.[۳]
در جدول زیر، تعداد فرزندان آن حضرت مطابق با نوشته منابع مختلف نمایش داده شده است:
| ردیف | نام کتاب | تعداد فرزندان | تعداد پسران | تعداد دختران |
|---|---|---|---|---|
| 1 | تاریخ ائمه، ابن ابی‌الثلج | 33 | 18 | 15 |
| 2 | الارشاد فی معرفة حجج الله على العباد، شیخ مفید | 37 | 18 | 19 |
| 3 | تهذیب الانساب، شیخ شرف عبیدلی | 14 | ||
| 4 | دلائل الامامة، محب‌الدین طبری | 39 | 18 | 21 |
| 5 | المجدی فی انساب الطالبیین، علی عمری | 59 | 22 | 37 |
| 6 | جمهرة انساب العرب، ابن حزم اندلسی | 14 | ||
| 7 | تاج الموالید، علامه طبرسى | 37 | 18 | 19 |
| 8 | لباب الانساب، علی بن زيد بيهقی | 35 | 17 | 18 |
| 9 | تاریخ موالید الائمه، ابن خشّاب بغدادی | 38 | 20 | 18 |
| 10 | تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، یوسف مزّی | 40 | 18 | 22 |
| 11 | عمدة الطالب فی أنساب آل ابی‌طالب، ابن عنبه | 60 | 23 | 37 |
| 12 | تذکرة الخواص، سبط بن جوزی | 19 | ||
| 13 | المنتظم فی تاريخ الملوک والأمم، ابوالفرج بن جوزی | 40 | ||
| 14 | عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق | سی و چند | ||
| 15 | مناقب آل ابی‌طالب، ابن شهرآشوب | 37 یا 30 | 18 | 19 |
پانویس
منابع
- "فرزندان امام کاظم علیه‌السلام"، پاسدار اسلام، مهر 1381، شماره 250، در دسترس در سایت حوزه.
- محمد زارعی نورآبادی، فرهنگ کوثر، شماره ۱۵، خرداد ۱۳۷۷.
- الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، شیخ مفید، ترجمه محمدباقر ساعدى، انتشارات اسلامیة.
- سایت تبیان.
