میر محمد تقی مدرس

الگو:شناسنامه شخصیت ها

شرح حال :

محمد تقی مدرس ، فرزند علامه میر سید حسن مدرس میر صادقی ، عالم فاضل جلیل القدر ، عظیم المنزلة ، در 13 ماه صفر سال 1273 ه . ق در اصفهان متولد شد .- در سه چهار ماهگی ، پدر بزرگوارش بدرود جهان نمود و میر محمد تقی با وجود بی پدری ، بعد از طی مراتب کودکی ، همت به تحصیل گماشته - و پس از تحصیل در اصفهان ، نزد میرزا هاشم چهار سوقی ، راهی عتبات عالیات شد .- و مدتها در آن اراضی شریفه خدمت چندین نفر از معاریف علماء درس خواند .-

اساتید :

وی از درس شیخ هادی طهرانی ، حاج میرزا حبیب ا... رشتی و آخوند ملا محمد کاظم خراسانی در نجف اشرف مستفیض شد . سپس به سامرا عزیمت نموده و از درس محمد حسن شیرازی بهره گرفت . همچنین از میر سید محمد فشارکی و میرزا محمد تقی شیرازی نیز کسب فیض نمود .- مدت ده سال در اعتاب مقدسه محضر علمای آن سامان کسب فیوضات نموده تا به مقامات عالیه اجتهاد نایل شد . - )[ایشان از محضر میرزا محمد هاشم چهارسوقی نیز بهره بردند.]

روش تدریس علامه مدرس ثانی :

مرحوم میر سید محمد حسن مدرس ( معروف به میر سید حسن ثانی ) فرزند و شاگرد مدّرس ثانی ، راجع به سبک بی نظیر پدر علّامه اش و ویژگی های آن می نویسد :" از ویژگی علامه مدرس ثانی ، قریحه غریب وسلیقه ابتکاری ، استقامت معظم له جهت ورود در هر مسأله فقهی ، اصولی و خروج از آنها بود . از دیگر خصایص معظم له ، این بود که مسأله را به گونه ای بیان می فرمود که در میان دیگر مدرسّین وقت اصفهان نظیری نداشت و فی الواقع بیانی ساحرانه داشت ... " شیوه مدّرس ثانی ، محققانه ، ابتکاری و با اسلوبی نو وبدیع بود . از جمله ویژگی های محفل درسی ایشان ، توجه داشتن به نظرات علمای عامه و تطبیق آن با آرا و نظریات علمای شیعه بوده است . شیوه درسی فقه اعظم و زعیم اکبر ،بزرگ مرجع جهان تشیّع مرحوم آیة ا... بروجردی کاملاً شبیه به شیوه درسی علّامه مدرس ثانی بود و به نظر برخی از محققین ، ظاهراً مرحوم بروجردی شیوه مذکور را از استادشان در اصفهان تعلیم گرفته بوده اند . از دیگر خصوصیات مدرس ثانی ، حافظه عجیب و خارق العاده ایشان بود که به ویژه از رموز موفقیت معظم له در امر تدریس و تحقیق به شمارمی رفته است .-

شاگردان :

در سال 1309 ق یا به نقل از کتاب دانشمندان و بزرگان اصفهان سال 1305 ق ، به امر استادش میرزای بزرگ شیرازی به اصفهان برگشته و به تدریس ، تبلیغ و تحقیق مشغول شده و به جای پدر عالیقدر خود، در مسجد رحیم خان ، به اقامه جماعت پرداخت . سالها در مدرسه صدربازار به تدریس فقه و اصول مشغول بود . وجمعی از فضلاء از جمله : میرزا فتح ا... درب امامی ، سید علینقی ثقةالاشریعه ، شیخ محمود مفید ،میرزا مهدی دولت آبادی ، میر سید حسن مدرس ثانی و...در خدمت او حاضر می شدند .-

میر محمد تقی مدرس و جریان مشروطه :

علامه مدرس ثانی همچون فقه شهید مظلوم ، مرحوم آیة ا... شیخ فضل ا... نوری ، هرچند ابتدا از هواخواهان مشروطه به شمار می رفت اما چون مشروطه مورد نظرایشان مشروطه مشروعه بود ، به تدریج از مخالفان سر سخت مشروطه غیر مشروعه به شمار رفتند . آقا میر محمد تقی مانند بسیاری از علمای دیگر در حمایت از جریان مشروطه ای که زیر نظر وتحت حمایت فقها و مجتهدین شیعه باشد از هیچ اقدامی دریغ نمی ورزید ... همچنین در اعلامیه تاریخی علمای اصفهان برضّد سلطه اقتصادی بیگانه ، علّا مه مدرّس ثانی به همراه برخی از علماو بزرگان وقت ،مصرف کالاها و منسوجات بیگانه را تحریم و مردم را به استفاده از امکانات محدود ملی و تولیدات داخلی توصیه کرده اند...-

آثار وی :

از آثار به جای مانده از ایشان ، مجموعه ای موسوم به : " الرسائل التقویه فی المسائل الفقهیة که شامل 6 قسمت می باشد و هر کدام رساله ای جداگانه است که عبارتند از :

رساله ای دربیان ضابطه ممیزه بین حق و حکم .

رساله ای در صلوة مسافر .

رساله ای در منجزّات مریض .

رساله ای در قاعده " من ملک شیئاً ملک الاقرار به "

رساله ای در ماهیت اجاره .

رساله ای در مسأله ضمان .

رساله علمیه .

رساله ای در تسامع درادله سنن.

رساله ای در مسأله تعاریض و ترجیح .

رساله ای در تحدید وقت مغرب و عشاء.

رساله ای در وقت فرائض و نوافل.

رساله ای در مسأله تکلیف کفار .

رساله ای در اجتماع امر ونهی .

رساله ای در " اعذار مانعة من الصلوة " که در ربیع الا ول 1300 قمری ( ظاهراً در ایام اقامت در اعتاب مقدسه ) نوشته اند .

رساله ای در مباحث اصول ، که در زمان تحصیلاتشان در عتبات عالیات نوشته اند .-

مرحوم میر محمد تقی مدرس ، قضاوت هم می کرده ، لیکن فوق العاده در حکم ، مساهله می نموده است .- بدرود باد یار خاکی : وی سرانجام پس از مدت شصت سال و یک ماه قمری و بیست و چهار روز عمر ، در شب دوشنبه هفتم ماه ربیع الاخر سنة 1333 مطابق 3 حوت ماه برجی در اصفهان بدرود حیات گفت و در مقبره والد جدّش [ واقع در مسجد رحیم خان ] دفن شد و چندین نفر پسر بر جای نهاد.-