میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی
ثُرَیّا تِهْرانی، میرزا حیدرعلی (1250-1318ق/1834-1900م)، شاعر، ادیب و خوشنویس.
تخلص شعری
متخلص به ثریا و ملقب به مجدالادبا، در دوره ناصرالدین شاه قاجار. او گاهی مجد نیز تخلص می‌کرد.
گزیده زندگینامه ثریا
ثریا در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به تهران رفت و نزد حاج سید صادق طباطبایی ظاهراً به پیشه محرری احکام شرعی اشتغال یافت.[۱] پس از آن به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را بر عهده گرفت.[۲] وی سرانجام در تهران درگذشت.[۳]
مناظرات شعری ثریا
ثریا با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای تخلص «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است.[۴]
آثار
خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح ائمه اطهار؛ ماده تاریخ هایی درباره عالمان دوره ناصری؛ دیوان اشعار (چ1312 و 1328ق)؛ دیباچه بر دیوان محیط قمی؛ دیباچه بر افتخارنامه حیدری؛ دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛ دیباچه بر نسخه‌ای از مثنوی مولوی که ابوالحسن جلوه آن را آماده چاپ کرده بود؛ الغدیریه؛ منشآت و نمونه‌ای از خوشنویسی های او.[۵]
پانویس
- ↑ عبرت، مدینة الادب، 582.
- ↑ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج1، ص173؛ مدرس، ریحانة الادب، ج5، ص184.
- ↑ عبرت، مدینة الادب، 582.
- ↑ عبرت، مدینة الادب، 582؛ نیز نک: دانش، مقدمه بر دیوان محیط قمی، ص41.
- ↑ نک: اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج1، ص303؛ آقابزرگ، الذریعة، ج2، ص256-257، ج9، ص184، ج16، ص27، ج22، ص71؛ ملی، خطی، ج1، ص273؛ معلم، مکارم الآثار، ج4، ص1362-1363؛ مرکزی، خطی، ج12، ص2828؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج1، ص173.
منابع مقاله
- آقابزرگ، الذریعة؛ اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، 1363ش؛
- بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران، 1345ش؛
- دانش، تقی، مقدمه بر دیوان محیط قمی، تهران، 1328ش؛
- عبرت نائینی، محمدعلی، مدینة الادب، تهران، 1376ش؛
- مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، 1369ش؛
- مرکزی، خطی؛
- معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، اصفهان، 1337ش؛
- ملی، خطی.
منبع
- سارا هاشمی، مدخل «ثریا تهرانی» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد 17.
