عبیدالله بن زیاد
والى كوفه در زمان حادثه عاشورا،كه شهادت امام حسين«ع»و يارانش به دستور اوانجام گرفت.ابن زياد را«ابن مرجانه»هم مى‌گويند،زيرا نام مادرش كنيزى زناكار ومجوسى به نام«مرجانه»بود.در كوفه پس از عاشورا كه اسراى اهل بيت را وارد دار الاماره‌كردند،حضرت زينب«ع»در خطاب به ابن زياد،او را«يابن مرجانه»خواند و اين اشاره به‌نسبت ناپاك او بود و رسواگر حاكم مغرور كوفه.او از سرداران مشهور اموى بود كه درسال 54 هجرى از طرف معاويه به حكومت‌خراسان منصوب شد.در سال 56 از آنجامعزول و به حكمرانى بصره منصوب گشت.پس از مرگ معاويه و روى كار آمدن يزيد،وقتى نهضت مسلم بن عقيل در كوفه آغاز شد،با حفظ سمت،والى كوفه نيز شد و اوضاع‌را تحت كنترل در آورد و مسلم بن عقيل را به شهادت رساند.
پس از حركت امام حسين«ع»از مكه به سوى عراق،وى عمر سعد را با لشكرى گسيل‌داشت تا با آن حضرت بجنگد يا او را به بيعت با يزيد وا دارد.فرمان كشتن سيد الشهدا ويارانش و اسير گرفتن اهل بيت او را به عمر سعد(كه فرمانده سپاه كوفه در كربلا بود)داد.[۱]ابن زياد،پس از مرگ يزيد،ادعاى خلافت كرد و اهل بصره و كوفه را به بيعت فراخواند،ولى كوفيان دعوتگران او را از شهر بيرون كردند،وى سپس از بيم انتقام فرارى شد و مدتى‌به شام رفت،همزمان با نهضت توابين،ماموريت‌سركوب توابين را يافت. [۲]در سال 65هجرى با لشكرى به جنگ سليمان بن صرد رفت و در عين الورده با او درگير شد.سرانجام‌در يكى از درگيريها با سپاه مختار،در سال 67 هجرى خودش و جمعى از همراهانش‌كشته شدند و باقى سپاهيانش پراكنده گشتند.سر ابن زياد را نزد مختار بردند.مختار هم آن‌سر را نزد محمد حنفيه و امام سجاد«ع»فرستاد.برخى هم گفته‌اند كه سر را پيش عبد الله‌زبير فرستاد.[۳]
وى از كسانى است كه در زيارت عاشورا،مورد لعن قرار گرفته است:«لعن الله ابن مرجانة»و«العن عبيد الله بن زياد و ابن مرجانة».
پانویس
منبع
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف
