سید جواد فقیه سبزواری
آیةالله سید جواد فقیه سبزواری، فرزند حضرت آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری، متولد روز جمعه ۲۷ ربیع الاول سال ۱۳۴۹ قمری (برابر با ۱۳۰۹ شمسی) در مشهد مقدس می باشد. وی از مردان با حقیقت، بی ریا و از دانشوران و مجتهدان و مدرسین فاضل، قناعت پیشه، متّقی و باصفا بود. حوزه تدریس ایشان در مسجد گوهرشاد، بهترین حوزه به شمار می آمد.
تحصیلات و اساتید
آیةالله سید جواد فقیه سبزواری پس از گذراندن دوره خردسالی، دروس قرآن را فرا گرفته و پس از سن شـش سالگی وارد یکی از مدارس آن زمان به نام مدرسه محمّدیّه سعادت شدند و مـدت شش سال تمام به تحصیل دروس متداول آن زمان پرداختند.
در آن زمان خفقان بسیار شدیدی بر کشور حاکم بود و علمای دینی، منتظر فرصتی برای احیای حوزه های علمیه و بازسازی مدارس علمیه متروکه و مخروبه بودند. سال هزار و سیصد و شصت و یک هجری قمری با وارد شدن قوای متفقین به خاک ایران، این فرصت مناسب ایجاد شد و علما، تمامی مدارس علمیه را بازسازی کرده و طلاب علوم دینیه را از اطراف مشهد مقدس فرا خوانده و حوزه را بازگشایی کردند. مرحوم حضرت آیة الله حاج سیـد جواد فقیه سبزواری نیز در ردیف طلاب علوم دینی قرار گرفت و مدت پنج سال در مدرسه نواب آن زمان، به تحصیل ادبیات عرب پرداخته و جامع المقدمات و سیوطی و مغنی و مطـوّل و دروس سایر کتب ادبیّـات را به خوبی آموختند.
به این دلیل که شلوغی مدرسه نواب، مانع درس خواندن مرحوم فقیه سبزواری می شد، به مدرسه مبارکه بالا سر حضرت رضا علیه السلام به اتاقی مجـاور حرم حضرت که در حال حاضـر به صورت رواقی در آمـده است نقل مـکان کردند و به همان مـکان خلوتـی که مـدتها آرزوی آن را داشتنـد رسیدند و به توفیق تحصیل علوم و عبادت خدا و زیارت پیوسته حضرت ثامن الحجج (ع)، در نزدیک ترین فاصله حجره با مضجع شریف حضرت رضا علیه السلام دست یافتند.
مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری، اساتید شهیر و بزرگواری را شاگردی کردند. ادبیات عرب را نزد مرحوم شیخ محمد تقی ادیب نیشـابوری (ادیب دوم)، شرح لمعه، قوانین و معالم الأصول را نزد حضـرت آیة الله حـاج میرزا احمـد مدرس، علوم معـقول از علم کـلام و اخلاق را نزد مرحـوم آیة الله حاج شیـخ کاظم دامغـانی و حضرت آیة الله حاج شیخ مهدی آشتیانی، حاشیه ملاعبدالله را نزد مرحـوم حـاج شیخ محمد استاد و حاج محمد رئیسی قوچانی و منظومه حاج ملا هادی سبزواری را نزد پدر بزرگوارشان مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری فرا گرفتند.
رویّه مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری این بود که هر درسی از دروس ادبیات را دوبار در محضر استاد حاضر می شدند و فرا می گرفتند تا هیچ نکته مبهمی از ادبیات عرب که زیربنا و پایه دروس فقه و اصول و تفسیر و کلام و حکمت است باقی نماند. ضمن این که تمام دروس را تقریر و تحریر می کردند تا برای استفاده دیگران و انتقال اندوخته های بزرگان گذشته به آیندگان، چاپ و منتشر کنند.
این رویه تا سال هزارو سیصدو شصت ونه هجری قمری ادامه داشت تا اینکه از آن تاریخ به بعد، صبح به دروس جلدین کفایه و مکاسب؛ و طرف بعد از ظهر، به درس رسائل مرحوم حاج شیخ هاشم قزوینی و شب ها بعد از نماز مغرب و عشا، به درس کفایه والد محترمشان مرحوم حضرت آیة الله حـاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری می رفتند.
سال هزار و سیصد و هفـتاد و شش هجـری قمری، طلاب درخواست کردند که مرحوم مدرس قزوینـی یک درس خارج اصول شـروع نمایند و بنا به تقاضای آن ها شـروع نمودند و تا اندازه ای ادامه دادند اما متأسفانه، در تاریخ بیست ربیع الثانی هزار وسیصدوهشتادو یک هجری قـمری ایشان بدرود حیات گفتند و حوزه علمیه مشهد مقدس غرق در ماتم و عزا گردید.
از آن زمان، دروس و تحصیلات علمی مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری تقریبا منحصر شد به درس خارج فقه و اصول پدر ارجمندشان مرحوم حضـرت آیة الله حـاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری و درس خارج مرحوم حضرت آیة الله خـراسانی و درس خارج فقه مرحوم آیة الله میلانی که ایشان کسب فیض می کردند و از این بزرگان منافع سرشـاری بردند و این سیره ادامه داشت تا تاریخ بیست و پنجم ماه شوال هزارو سیصدو هشتادو شش هجری قمری که والد ماجد ایشان حضرت آیة الله حاج سید میرزا حسین فقیه سبـزواری دار فانی را وداع گفتند. این حادثه اسفناک موجب شد که بعد از برگزاری مجالس تعزیه و فاتحـه، عده ای از طلاب و اهل علم از ایشان تقاضا نمودند که شروع به تدریس کنند.
استاد و مدرّس پرکار
ایشان صبح ها چهـار درس و بعد از ظهر یک درس و شب بعد از نماز مغرب و عشاء یک درس در محـل باغ رضوان که ساخته دست مرحوم پدر بزرگوارشان بود مداومت داشتند که تقریبا وقت ایشان کاملا در تدریس می گذشت و این سیره همین طور ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی بیمار و مبتلا به عارضه درد کمر شدند و به دستور آقایان پزشکان معالج، ایشان از تدریس زیاد منع شدند و برای معالجه به تهران رفتند و پس از برگشـت از تهران مباحـثات ایشان قدری کاهش پیدا کرد. و بنا به دستور آقایان پزشکان معـالج فقط طرف صبـح را ایشان تدریـس می کردند لذا از صبح تا ظـهر چهار درس را می گفتند و بعد از ظهر تعطیل بودند.
به دلیل اجرای طرح توسعه حرم رضوی، باغ رضوان در محدوده حرم رضوی قرار گرفت و ایشان مجبور شدند بعد از خرابی باغ رضوان به مسجد گوهرشاد بروند و در همان شبستان که بنام پدر بزرگوارشان به شبستان سبزواری معروف است و در همان محلی که مرحوم والد محترمشان تدریس می فرمودند مشغول به تدریس گشتند و به علت عمـل جراحی که در کمر داشتند فقط در طرف صبح چهار درس را می گفتند.
اساتید دیگر این دوره، یکی پس از دیگـری دار فانی را وداع گفتند. حضرت آیة الله کفائی اول فوت نمودند و بعد از ایشان، حضرت آیة الله میلانی در تاریخ آخر رجب هزار و سیصد و هشتاد و پنج هجـری قمری به رحمت خدا رفتـند و باز حوزه علمیه به سـوگ آن عالـم جلیل عزا دار گردید.
تا سال هزار و سیصد و هشتاد هجری شمسی این رویه تدریس در مسجد گوهرشاد چهار درس در صبـح ادامه داشـت در این سـال ایشان بیمار گشتند (بیماری قلبی) و پــس از بسـتری شدن در بیمارسـتان به مدت چنـد روز و منع دکتر از تدریس زیاد، مجبور شدند این چند سال آخر را فقط یک درس بگویند.
خدمات اجتماعی
حضرت آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری در طول عمر با برکت خود منشأ خدمات فراوانی برای حوزه علمیه و عمـوم مردم بودند و شاگردان فاضل بسیاری تربیت کردند که هر کدام، خدمتگزاری صدیق به اسلام و مسلمین هستند.
درِ منزل ایشـان بر روی تمامی آحاد مردم در تمامی ساعات شبانه روز باز و مشکل گشای کارهای مردم که به ایشان مراجعه می کردند بود. خلـق خوش و تواضع او زبانزد همگان و دارای طلاقـت صبر و صبـاحت وجه بود. در اخـلاق و آداب بی نظیر بود.
مرحوم فقیه، از سال هزار و سیصـد و بیست و هشت هجری شمسـی امام جماعت مسجد حاج حکیم در خیابان طبرسی مشهد را تا زمان فوت به عهده داشتند. سالهای متمادی صبح و ظهر و شب به اقامه جماعت می پرداختند و بعدها به علت کسالت جسمی با دو وعده نماز ظهر و شب ادامه دادند.
وفات
در تـاریخ اول آذر ماه هزار و سیصد و هشتاد و چهار هجری شمسی سـاعت دو بعد از ظهر، جامعه مسلمین به فراق ایشان مبتلا گشـت و در جوار ملکوتی حضرت رضا علیه السّـلام در صحن آزادی آرمیدند.
منابع
- کتاب عمری پر افتخار.
