سید محمود حسینی شاهرودی
آیت الله سید محمود حسینی شاهرودی (۱۳۹۴-۱۳۰۱ ق)، از مراجع تقلید و فقهای مجاهد شیعه در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان میرزای نائینی بود. ایشان مؤسس اولین بعثه حج در مکه و مدینه و همچنین احیاگر سنت پیاده روی به کربلا بود.
| |
| نام کامل | میرزا محمدحسین نائینی |
| زادروز | ۱۳۰۱ قمری |
| زادگاه | شاهرود |
| وفات | ۱۳۹۴ قمری |
| مدفن | نجف، حرم امام علی |
|
| |
| اساتید | |
|
| |
| آثار |
حاشیه بر وسیلة النجاة، حاشیه بر العروة الوثقی، ذخیرة المؤمنین،... |
تحصیل و استادان
سید محمود حسینی شاهرودى فرزند سید على، در سال ۱۳۰۱ قمری، در یکى از روستاهاى شاهرود دیده به جهان گشود. وى، پس از طى تحصیلات اولیه و دوره‌ى مقدمات در شهر بسطام، عازم حوزه علمیه مشهد مقدس شد و در دروس سطح و خارج فقه و اصول اساتید و فقهاى آن زمان حاضر گردید، سپس در سال ۱۳۲۸ق، عازم حوزه‌ى علمیه‌ى نجف اشرف شد.
سید محمود شاهرودى، از محضر درس مرحوم آقاى آخوند خراسانى صاحب «کفایه» به مدت یک سال و نیم استفاده نمود. پس از فوت استاد، به مجلس درس میرزای نائینی و آقا ضیاءالدین عراقى حاضر شد و از آن دو بهره‌ى وافى برد.
پس از فوت مرحوم نایینى، تدریس خارج آیت‌الله شاهرودى شروع گشت و مورد توجه فضلا و طلاب قرار گرفت. ایشان، حیات خود را همواره در تربیت فضلا و علما و رسیدگى به امور حوزه و تدریس و تألیف سپرى کرد.
آثار و تألیفات
آیت‌الله شاهرودى بسیار اندک می نگاشت. بحث‌های علمی، عبارت‌های پیوسته و رسیدگی به امور مؤمنان وی را از پرداختن قلم بازمی داشت، ولی اندک کتاب‌های بازمانده از آن فقیه فرزانه نیز می تواند نشانه روشن توان علمی اش باشد. برخی از آثار ایشان عبارت است از:
- تقریرات اصول فقه آیت‌الله میرزا محمدحسین نایینى؛
- تقریرات بحث‌هاى آیت‌الله آقا ضیاءالدین عراقى؛
- حاشیه بر کتاب شریف «وسیلة النجاة» اثر آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانى؛
- حاشیه بر کتاب گران‌قدر «العروة الوثقی»؛
- ذخیرة المؤمنین؛
- کتاب الاجارة؛
- کتاب الحج؛
- نتائج الافکار فى الاصول.
فعالیتهای اجتماعی و سیاسی
با رحلت آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانى، رساله‌ى عملیه‌ى سید محمود شاهرودى در دسترس مقلدین در کشورهاى عراق و ایران و لبنان و هند و پاکستان قرار گرفت و با درگذشت آیت‌الله بروجردى، مرجعیت وى در اماکن یادشده، به‌خصوص ایران و عراق و خلیج، شهرت و توسعه‌ى بیشترى حاصل نمود و حوزه‌ى بحث فقه و اصول ایشان در نجف، فضلا و علماى بى‌شمارى را در بر داشت.
هر چند مرجعیت، سیل وجوه شرعی و هدایای مردمی را سمت خانه آیت‌الله شاهرودى سرازیر کرد، ولی شدت پارسایی آن مرجع پاک دل به اندازه ای بود که حتی گاه از تصرف در هدایا نیز چشم می پوشید و بسی دشوارتر از طبقات پایین جامعه روزگار می گذرانید.
نماز جماعت مسجد هندى که او در آن اقامه نماز مى‌کرد، بیشترین نمازگزار را داشت. تأمین هزینه‌هاى درمانى طلاب در نجف و همچنین شهریه و تأمین نان طلاب حوزه‌هاى علمیه نجف و کربلا و سامرا و مشهد مقدس به عهده وى بود.
اولین بار در تاریخ مرجعیت و حوزه، از طرف آیت‌الله شاهرودى، گروهى به‌عنوان بعثه دینیه حج در سال ۱۳۸۷ قمری (برابر با ۱۳۴۶ ش)، به امر وى و به سرپرستى آقازاده‌ى بزرگش اعزام شدند که بسیار مورد استقبال حجاج قرار گرفتند. همچنین وى، نخستین شهرک مسکونى طلاب به نام «حى الامام الشاهرودى» را در نجف اشرف تأسیس نمود.
سال ۱۳۴۲ شمسی، سال آشکارشدن چهره واقعی دستگاه ستم پیشه پهلوی بود. عوامل شاه در این سال حوزه علمیه قم را آماج یورش‌های سنگین خود قرار داده، امت را در سوگ فروبردند. آیت‌الله شاهرودى جنایت خونبار درباریان را محکوم ساخت و با فرستادن تلگراف‌های متعدد به ایران رهنمودهای لازم را به مردم و دانشوران ارائه کرد.
آیت الله شاهرودی پس از آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، به جانبداری از این حرکت پرداخت و در دوران اقامت رهبر کبیر انقلاب در نجف، با ایشان روابطی صمیمانه داشت.
وفات
مرحوم آیت‌الله شاهرودى، سرانجام در ۱۷ شعبان المعظم سال ۱۳۹۴ قمری (شهریور ۱۳۵۳ ش)، دار فانى را وداع گفت و پیکر پاکش در حرم مطهر امیرمؤمنان على (علیه السلام) به خاک سپرده شد.
منابع
- عباس عبیری، تلخیص از کتاب گلشن ابرار، جلد ۲، صفحه ۷۵۳.
- آیت الله سید محمود شاهرودی، فرهنگنامه روحانیون معاصر امام، دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، بازیابی: ۱ خرداد ۱۳۹۳.
- ویکی نور.
