قراقویونلوها

این مقاله حاصل همکاری و مشارکت جمعی از اعضای دانشنامه اسلامی در نسخه پیشین دانشنامه است. به هنگامی که اطلاعات دانشنامه از نرم افزار پیشین به نرم افزارکنونی منتقل شد آخرین ویرایش آنجا به عنوان اولین نسخه در نرم افزار جدید ثبت شد.

چنانچه علاقه مندید نام کاربری که تدوین کننده این مقاله در نسخه پیشین بوده یا بیشترین مشارکت را در تهیه آن داشته است را بدانید به صفحه مشارکت کنندگان در نسخه پیشین مراجعه کنید

=قراقویونلو= (810-873 هـ.ق)

پس از تیمور دو دسته از طوایف تركمان در ایران حكومت كردند كه هر دو آن طایفه، شكل گوسفندى را روى پرچم خود رسم مى نمودند. طایفه اول را قراقویونلوها یا گوسفند سیاهان گویند.

این طوایف به تدریج در ایران اقتدار به هم رسانیدند و در زمان تیمور در آذربایجان اقامت نمودند. مؤسس سلسله قراقویونلو شخصى به نام قرایوسف بن محمد است كه از امراى سلطان احمد جلایر و پدرزن او بود. در هنگام حمله امیر تیمور، سلطان احمد با قرایوسف به مصر گریخت.

پس از رسیدن خبر مرگ تیمور، قرایوسف به آذربایجان آمد و در جمادى الاول سال 809 هـ.ق میرزا ابوبكر نوه تیمور را در حوالى نخجوان شكست داد و تبریز را از او بگرفت و پس از كشتن میرانشاه در 810 بر آذربایجان مستولى گشت و پسر خود پیربداق را اسما به سلطنت برداشته به نام او كشورگشایى مى كرد.

تا این كه در نزدیكى تبریز سلطان احمد جلایر را شكست داده و او را به قتل رساند و تمام مغرب ایران را از اران تا عراق به تصرف درآورد و از طرف مغرب تا حدود حلب پیش راند. اما در هنگامى كه شاهرخ پسر تیمور در 823 به جنگ او مى رفت در اوجان آذربایجان به مرگ ناگهانى درگذشت.

امراى این سلسله عبارتند از:

1- قرامحمد (جلوس 780 هـ.ق)؛

2- قرایوسف بن قرامحمد (جلوس 790 هـ.ق)؛

3- اسكندر پسر یوسف (جلوس 823 هـ.ق)؛

4- جهانشاه پسر یوسف (جلوس 840 هـ.ق)؛

5- حسنعلى (جلوس 872 هـ.ق.).

نقش دولت قراقویونلوها در تاریخ تشیع ایران:

قراقویونلوها با داشتن تمایلات، باورها و اعتقادات شیعی زمینه باروری و ظهور مذهب تشیع را به منزله مذهب رسمی حكومت صفویه فراهم ساختند. تبریز كه در زمان «اولجایتو» مركز حكومت ایلخانی محسوب می‌شد، با تصمیم وی به رسمی كردن مذهب تشیع، آمادگی یافت تا در زمان‌های بعد نیز مهد تشیع ایران باشد. حضور قراقویونلوها در آذربایجان و تبریز، ‌محیط مناسبی برای پذیرش شیعه فراهم ساخت.

«قرایوسف» (810ـ823 ه‍ـ.ق) بنیانگذار حكومت قراقویونلوها به داشتن تمایلات شیعی معروف بود و نفوذ تشیع در زمان او كه حكومتش همزمان با شاهرخ تیموری بود، ‌در عدم اطاعت مردم تبریز و ساوه و پیروی از قراقویونلوها در قالب سیاسی تجلی یافت. در زمان «جهانشاه قراقویونلو» شهرت‌شان در داشتن تمایلات شیعی چنان بود كه وقتی تیمور به جانب ساوه و قم تاخت مردم این شهرها به این‌ها النّجا نمودند و تركمانان این دو شهر را به سلطه گرفتند.^[۱]