طالوت
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
"طالوت" اسم غيرعربي (عبري يا سرياني) و "عَلَم" است.[۱] و در لغت به معني مطلوب بوده و نام "شاؤل بن قيس" از نوادگان بنيامين فرزند يعقوب نبي علیه السلام میباشد،[۲] وي اولين پادشاه بني اسرائيل است كه در بعضي علوم متبحر بوده و داراي جثه‌اي بزرگ، خوش هيكل، قوي، قهرمان و شجاع بوده است.[۳]
نام طالوت دوبار در قرآن آمده است، وي ابتدا شهرتي نداشت و در مصر با پدرش در يكي از دهكده‌هاي ساحل رودخانه زندگي مي‌كرد،[۴] نقل است بني اسرائيل بعد از درگذشت موسي علیه السلام مرتكب گناهان شده و از فرمان خدا سرپيچي مي‌كردند، خداوند به همين جرم شخصي به نام جالوت را برايشان مسلط ساخت، وي بني اسرائيل را آزار مي‌داد و آنها را از سرزمينشان بيرون مي‌كرد.[۵] احكام تورات را فرو مي‌گذاشت از مردم باج مي‌گرفت، سرانجام خداوند شمعون يا اشموئيل را بر بني اسرائيل به پيامبري برگزيد،[۶]بني اسرائيل از او خواستند تا رهبر و اميري براي آنها انتخاب كند تا همگي تحت فرمان و هدايت او با دشمن نبرد كنند و عزت از دست رفته خود را بازيابند.[۷]
ياد كرد قرآن از طالوت
اشموئيل با آن كه مي‌دانست قوم او پيمان شكن هستند و از جهاد سربازخواهند زد. به فرمان خدا، طالوت را به فرماندهي آنان انتخاب كرد: «وَقالَ لَهُم نَبيّهُمْ اِنّ الله قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طالوتَ مَلِكاً»[۸]؛ و پيامبرشان به آنها گفت: خداوند طالوت را براي زمامداري شما مبعوث و انتخاب كرده است.
بني اسرائيل كه سابقه درخشاني در طول تاريخ زندگي‌شان نداشتند باز دست به بهانه جويي زدند و براي فرمانده و رئيس لشكر امتيازاتي از نظر نسب و ثروت لازم مي‌دانستند كه در طالوت هيچكدام يافت نمي‌شد.
نه از خاندان لاوي پسر يعقوب بود كه سابقه نبوت داشتند و نه از خاندان يوسف و يهودا بود كه سابقه حكومت داشتند بلكه از خاندان بنيامين مردي گمنام و تهي دست بود، بنابراين بني اسرائيل اعتراض كردند كه ما از او سزاوارتريم.[۹]
اشموئيل در پاسخ آنها گفت: «قالَ اِنَّ الله اصطَفاهُ عَلَيْكُم وَزادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلمِ وَالجِسمِ»؛[۱۰]؛ گفت خدا او را بر شما برگزيده و او را در علم و (قدرت) جسم وسعت بخشيده است.
و در ادامه مي‌گويد: «اِنَّ ءايَةَ مُلكِهِ اَنْ يَأتيكُمُ التّابوتُ فيه سَكينَةٌ مِنْ رَبِكُمْ»[۱۱]؛ نشانه حكومت او اين است كه صندوق عهد به سوي شما خواهد آمد (همان صندوقي كه) در آن آرامش از پروردگار و... قرار دارد.
(منظور از تابوت يا صندوق عهد، همان صندوقي است كه حضرت موسی علیه السلام در آن به رود نيل سپرده شد. اين صندوق در جنگ ها باعث قوت و آرامش بني اسرائيل بود ولي مدتي بود كه آن را از دست داده بودند). به هر حال بني اسرائيل با آمدن صندوق عهد، فرمانروايي طالوت را (ظاهراً) پذيرفتند، طالوت فرماندهي سپاه را بر عهده گرفت و به جانب دشمن رفتند اما براي امتحان سپاه خود و براي اين كه بفهمد چقدر از او اطاعت مي‌كنند به ايشان گفت:
«اِنَّ اللهَ مُبْتَليكُمْ بِنَهرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنهُ فَلَيسَ مِنّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمهُ فَاِنّهُ مِنّي اِلّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرفَةً بِيَدهِ»؛ خداوند شما را بوسيله يك نهر آب آزمايش مي‌كند آنها كه به (هنگام تشنگي) از آن بنوشند از من نيستند و آنها كه جز يك پيمانه با دست خود بيشتر از آن نخورند از من هستند.[۱۲]
اما قوم پيمان شكن بني اسرائيل به محض رسيدن به آب تا رفع تشنگي از آن خوردند، به جز عده قليلي از ايشان كه به عهد خويش وفا كردند بنابراين طالوت اكثريت را رها كرد و با بقيه به سوي جالوت شتافت،[۱۳] در ادامه باز هم از آن تعداد كم، گروهي از كم بودن نفرات سپاه خود اظهار ناراحتي كردند ولي گروهي كه ايمانشان قوي‌تر بود گفتند: «كَمْ مِنْ فِئةٍ قَليلَةٍ غَلَبَتْ فئةً كَثيرَةً بِاذنِ اللهِ»؛[۱۴] چه بسيار گروههاي كوچك كه به فرمان خدا بر گروههاي عظيم پيروز شدند.
به هر حال دو سپاه در برابر هم قرار مي‌گيرند، سپاه طالوت از خدا طلب ياري مي‌نمايند و جالوت بدست نوجواني شجاع به نام داود كشته مي‌شود و سپاهش فرار مي‌كنند.
جمع كثيري از مفسران عدد ياران طالوت را در پيكار با جالوت با تعداد مهاجران و انصار با عدد ياران پيامبر صلی الله علیه و آله در جنگ بدر و با شمار اصحاب امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف برابر دانسته و 313 نفر برشمرده‌اند.[۱۵]
سرانجام طالوت
قرآن به سرگذشت و سرانجام او اشاره نكرده است و در مورد سرانجام طالوت اختلافاتي وجود دارد، برخي گويند نخوت و غرور پيروزي او را از راه حق دور ساخت و (به سبب محبوبيتي كه داود در بني اسرائيل داشت) نسبت به او حسادت كرد و در نبردي كه با فلسطيني ها داشت كشته شد.[۱۶] برخي گويند در اثر اين حسادت به توبه و پشيماني روي آورد و آواره بيابان ها شد، محل دفن او را "اران"[۱۷] مي‌دانند.[۱۸]
پانویس
- ↑ راغب اصفهاني، مفردات، تهران، مرتضوي، 1374، دوم، ج 2، ص 520.
- ↑ مستر هاكس، قاموس كتاب مقدس، بيروت، بي نا، 1928م، ص 511.
- ↑ شبستري، عبدالحسين، اعلام قرآن، قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1379، اول، ص 531.
- ↑ مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1371، بيست و چهارم، ج 2، ص 167.
- ↑ طباطبائي محمدحسين، تفسير الميزان، ترجمه محمدباقر موسوي همداني، تهران، دفتر انتشارات اسلامي، بي تا، ج 2، ص 449، مضمون روايت.
- ↑ حاج سيد جوادي، احمد صدر، و بهاءالدين خرمشاهي و كامران فاني، دايره المعارف تشيع، تهران، نشر شهيد سعيد محبي، 1383، اول، پيشين، ص 452.
- ↑ سوره بقره/246، تفسير نمونه، پيشين، ص 166.
- ↑ سوره بقره/247. (ترجمه آيات از آيت الله مكارم شيرازي مي‌باشد).
- ↑ تفسير الميزان، پيشين، ص 449، نمونه، پيشين، ص 148.
- ↑ سوره بقره/247.
- ↑ سوره بقره/248.
- ↑ سوره بقره/249.
- ↑ تفسير نمونه، پيشين، ص 169-168.
- ↑ سوره بقره/249.
- ↑ دايره المعارف تشيع، پيشين، ص 253.
- ↑ خزائلي، اعلام قرآن، تهران، اميركبير، 1371، چهارم، ص 423.
- ↑ اران نام تاریخی بخشی از منطقه جنوب قفقاز مابین ساحل شمالی رود ارس و رود کورا شامل قرهباغعلیا در جمهوری آذربایجان فعلی است.
- ↑ دايره المعارف تشيع، پيشين، ص 253.
منابع
علی محمودی، طالوت، دانشنامه پژوهه، تاریخ بازیابی: 30 دی 1391.
