غزوه حمراء الأسد (کتاب)
معرفى اجمالى
غزوه حمراء الأسد، اثر سيد عبدالفتاح نواب، رساله‌اى است مختصر در توضيح غزوه حمراء الأسد و اشاره به آيات مربوط به آن كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در ضمن سه عنوان كلى زير ارائه شده است: «غزوه حمراء الأسد» (مشتمل بر عناوين اشاره، اعلام غزوه‌اى ديگر، دشمن به دنبال گريز، برخى رخدادها در حمراء الأسد و پيامبر(ص) پس از بازگشت)، «نگاهى به آيات احد و حمراء الأسد» (در ذيل اين عنوان علاوه بر بيان آيات مربوطه، عنوان جبل حمراء الأسد نيز ذكر شده است) و «يادآورى» (در ذيل اين عنوان آلبوم عكس‌ها نيز گنجانده شده است).
گزارش محتوا
در مقدمه، به اين نكته اشاره گرديده است كه خواننده كتاب، زمانى از پيام فداكارى جانبازان احد الهام مى‌گيرد كه تأمل كرده و بنگرد امروز كجاى ميدان ايستاده تا بفهمد اگر ديروز بود، كجا مى‌بود[۱]
به اعتقاد نويسنده، هركس به سرنوشت پيشينيان با نگاه ويژه خويش مى‌نگرد و يافته‌هاى تاريخى گذشتگان را بر آيندگان گزارش مى‌كند. ارزش آگاهى از راه رفته آنان، آنگاه سودبخش است كه تابلوى راهنماى فرزندان دوره‌هاى بعد باشد، الگو دهد، توان تصميم‌سازى بخشد، حيرت‌زدايى نمايد[۲]
منطقه حمراء الأسد، در حقيقت محل غزوه‌اى است كه پيامبر(ص)، با جانبازان جنگ احد از اصحاب خود و با امكانات ناچيز، حدود 4 شبانه‌روز در برابر دشمن ايستادند و با عنايات الهى و ايجاد رعب، دشمن عقب‌نشينى كرد[۳]
غزوه حمراء الأسد هرچند بدون خون‌ريزى و كشتار بود و با نمونه‌هاى غزوات ديگر بسيار فرق مى‌كرد، ولى شرايط خاص زمانى به‌گونه‌اى بود كه كمترين زمان نبايد از دست مى‌رفت. هركسى نبايد در اين مرحله وارد مى‌شد؛ نه آنان كه به بهانه‌اى در مسير احد راه خود را از پيامبر(ص) جدا كردند و نه آنان كه در دامنه احد فرياد يارى‌خواهى حضرتش را ناديده گرفتند و يا از فراز رمات برق غنايم به زيرشان آورد[۴]
از جمله رخدادهايى كه در حمراء الأسد اتفاق افتاد عبارتند از:
- اسارت عمرو بن عبدالله ابوعزه جمحى: او در جنگ بدر، به اسارت نيروهاى اسلام درآمد و پيامبر(ص) به‌خاطر عائله‌مندى وى، بدون گرفتن فدا آزادش كرد. او به پيامبر(ص) تعهد داد كه با مشركان همكارى نخواهد كرد، ولى با وسوسه‌هاى صفوان بن اميه، بار ديگر در جنگ احد، مقابل نيروهاى اسلام قرار گرفت و در حمراء الأسد توسط عاصم بن ثابت اسير گرديد و نزد پيامبر(ص) آورده شد. پيامبر(ص) دستور داد وى را در همان محل كشتند؛ چون به تعهدى كه داده بود، عمل نكرد. حضرت فرمود: لا يلدغ المؤمن من جحر مرتين؛ مؤمن از يك سوراخ دو بار گزيده نمى‌شود»[۵]
- پناه گرفتن معاوية بن مغيرة بن ابى‌العاص، پسر عموى عثمان بن عفان بن ابى‌العاص در منزل عثمان: او كه با لشكر قريش به احد آمده بود، به عثمان پناهنده شد و عثمان براى او 3 روز از پيامبر(ص) مهلت گرفت و وسيله سفرش را فراهم كرد تاآنكه از مدينه خارج شد[۶]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع[۷]، به توضيح برخى مطالب متن، پرداخته شده است[۸]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
منبع
ویکی نور
