حلیة المتقین (کتاب)

اثر علامه محمد باقر مجلسى دربارهى آداب، سنت‏ها و اخلاق اسلامى است به زبان فارسى ميباشد.

چون مختصرى از مكارم اخلاق در كتاب عين الحياه بيان شده بود، جمعى از علماء از مولف درخواست كردند كه رسالهاى در بيان محاسن آداب كه از طريقهى مستقيمهى ائمه طاهرين به اسناد معتبر به وى رسيده باشد را بر وجه اختصار تحرير و به زبان فارسى بنگارد، لذا اين درخواست سبب تاليف اين كتاب از طريق ايشان گرديد.

ساختار و محتواى‏

آداب و سنن و اخلاق اسلامى در چهارده باب و هر باب را 12 فصل تنظيم شده است. علامه مجلسى باب اول را در بيان آداب جامه و كفش پوشيدن تدوين كرده و در باب‏هاى ديگر به آداب حلى و زيور پوشيدن مردان و زنان، خوردن و آشاميدن، فضيلت تزويج و مجامعت و معاشرت زنان، مسواك كردن و شانه كردن، بوى خوش و گل بوئيدن، حمام رفتن، خواب رفتن و بيدار شدن، حجامت كردن، معاشرت با مردم مجالس از سلام و مصاحفه و معانقه، داخل خانه شدن، پياده رفتن و سوار شدن، و آداب سفرپرداخته است. وى در پايان كتاب خود خاتمهاى را ذكر نموده اند كه در بيان بعضى از آداب متفرقه و فوايد نافعه مى باشد.
علامه مجلسى محدثى اخبارى مسلك بوده است و در اسناد روايات به گونه خاصى عقيده داشته است. و اين كتاب ايشان نيازمند سامان دهى و تهذيب جدى مى‏باشد. ما نمى‏توانيم به عنوان اخبار شيعى مطالب اين كتب را بدون بررسى اسانيد به معصومين عليهم السلام مستند كنيم. اصولاً كتب روايى شيعه اين گونه هستند كه تمام احاديث آنان به نحو جمعى مورد تأييد نيستند، بلكه بعد از تحقيق در سلسله سند آنان و تأئيد آنان به عنوان حديث صحيح، مورد استناد قرار مى‏گيرند. و اين شيوه عمل، در كتب اخباريون و از جمله علامه مجلسى شديدتر و دقيق‏تر، لازم و رايج مى‏باشد. و بالاخره متن حديث نيز نبايد مخالف قرآن و عقل باشد. يعنى سند صحيح به همراه مضامين درست، نشانگر درستى يك حديث است. در عين حال رواياتى كه مثلا در باب احكام زناشويى و مسائل جنسى نقل شده است بعضاً اشكال خاصى ندارند و در علوم امروز هم مورد تأكيد هستند( مثل ملاعبه قبل از آميزش و...) و در مورد روايت اول، روايات صحيح و مخالف آن زياد داريم كه خود ائمه( ع) هر گاه قصد همبستر شدن با كنيزان خود را داشتند، پرده‏ها را مى‏انداختند و محيط را خلوت مى‏كردند.
رواياتى كه در مورد حقوق زن و مرد نسبت به هم هستند را بايد يك جا ملاحظه كرد تا مضمون مورد نظر روايات بيشتر دست يافتنى باشد، ما احاديثى در تكميل حديث بند دوم داريم كه بايد در جاى خود به آنان رجوع شود و كتاب نظام حقوق زن در اسلام اثر استاد شهيد مرتضى مطهرى بهتر و جامعتر اين حوزه را ترسيم كرده است.

نسخه شناسى‏

اين نسخه توسط انتشارات نسيم حيات، چاپ دوم در سال 1382 ش در شهر قم به چاپ رسيده است.
فهرست مطالب كتاب در ابتداى كتاب به چاپ رسيده است.

منابع مقاله‏

برگرفته از متن كتاب و كتاب زن در اسلام، نوشته شهيد مرتضى مطهرى.