آیه 51 مائده
منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 290
نویسنده: محمدباقر محقق
شأن نزول آيه 51 سوره مائده
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاتَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصارى أَوْلِياءَ».[۱]
در سبب نزول آيه اختلاف است و در عين حال حكم آيه براى همه مؤمنين عموميت دارد، عطية بن سعد العوفى و زهرى گويند: وقتى كه دشمنان اسلام در جنگ بدر فرار كردند. مسلمين به اولياء يهود گفتند: قبل از آن كه روز ديگرى مانند روز بدر بيايد به پيامبر اسلام ایمان بياوريد.
مالك بن الضيف كه از يهوديان بود، گفت: اگر مشاهده كرده ايد كه قريش از دست شما شكست خوردند، براى آن بود كه به فنون جنگ وارد نبوده اند ولى ما اگر بخواهيم با شما نبرد كنيم، خواهيد ديد كه جرأت نبرد و كارزار با ما را نخواهيد داشت و نيز گويند: عبادة بن الصامت الخزرجى به پيامبر چنين گفت: يا رسول اللّه مرا با طايفه يهود خويشان فراوان است و عدد يهوديان نيز زياد و قوت و شوكت ايشان هم افزون است ولى با همه اينها من از آنها دورى ميجويم و موالات و دوستى نمى كنم زيرا كه دوست و يار من خدا و رسول مى باشند.
عبدالله بن ابىسلول كه در آن ميان بود، به او گفت: اگر تو از آنها بيزارى ميجوئى برعكس، من با آنها موالات داشته و دوستى مينمايم زيرا اگر تو از آنها در امن و امان باشى من از آنها در امان نيستم بلكه به آنها پناه برده و در سايه امن آنها زيست ميكنم و حاجات خود را به توسط ايشان برمى آورم.
پيامبر چنين فرمود: اى عبدالله اگر تو را حاجتى باشد كه به توسط آنها برآورى. عبادة را چنين حاجتى با آنها نخواهد بود. سپس عبدالله گفت: من دوستى با يهوديان را مى پذيرم و موالات با آنها مرا كافى است سپس اين آية نازل گرديد.
سدى چنين گويد: اين آيه بعد از غزوه احد آمد، بدين شرح وقتى كه در جنگ مزبور مسلمين شكست خوردند از مشركين مى ترسيدند. يكى از آن ميان مى گفت: من به يهوديان پناه مى برم و از ايشان امان خواهم خواست. ديگرى مى گفت: من به شام ميروم و از مسيحيان امان خواهم خواست سپس اين آية نازل گرديد. عكرمة گويد: اين آيه درباره مردى بنام ابولبابة بن عبدالمنذر نازل گرديد. هنگامى كه بنوقريظه به حكم سعد بن عبادة درباره ذبح رضايت داده بودند به آنها گفت: شما كار بدى كرديد كه به حكم او رضايت داديد زيرا او در ميان شما مردى بدرأى مى باشد.[۲][۳]
پانویس
- ↑ بقيه آيه، «بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لايَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ؛ اى آن كسانى كه گرويده اند، يهود و نصارى را با خود دوست مگيريد. برخى از آنها دوست برخى ديگرند و كسى كه با آنها دوستى بگزيند، از خود آنها خواهد بود. همانا خداوند گروه ستمكاران را راهنمائى نمى كند».
- ↑ تفاسير مجمع البيان و كشف الاسرار و روض الجنان.
- ↑ طبرى و ابن اسحق و ابن ابىحاتم در تفاسير خود و بيهقى بنا به روايت از عبادة بن الصامت قضاياى عبادة و عبدالله ابى را با اندك اختلاف ذكر و روايت نموده اند.