لَظى

هشتمين نام دوزخ، «لَظى» است.

واژه شناسى «لظى»

برخى از واژه شناسان، اين واژه را به زبانه و شعله خالص آتش، تفسير كرده اند و برخى از آنان آن را به معناى آتش مى دانند. خليل بن احمد فراهيدى مى گويد: لظى: هو اللهب الخالص.

لظى، شعله ناب (بدون دود) است. اما ابن منظور مى گويد: اللظى: النار و قيل: اللهب الخالص... و لظى: اسم جهنم، نعوذ باللّه منها غيرمصروف و هى معرفة لاتنوّن ولاتنصرف للعلميّة والتأنيث، و سمّيت بذلك لأنّها أشدّ النيران.

لظى، آتش است و گفته شده شعله خالص است. لظى، نام جهنّم است كه از آن به خدا پناه مى بريم. اين كلمه غيرمنصرف است و تنوين نمى گيرد. غيرمنصرف بودنش به خاطر علم بودن و مؤنّت بودن است. ناميده شدن دوزخ به «لظى» به سبب سختترين آتش بودن آن است. بنابراين از نظر واژه شناسى، كلمه «لظى» اگر با تنوين بيايد، صفت آتش است؛ ولى اگر بدون تنوين بيايد، نام عام و يا نام خاصّ آن است البته از بعضى احاديث استفاده مى شود كه لظى نام يكى از دركات جهنّم است.

واژه «لظى» در قرآن و حديث

واژه «لظى»، تنها يك بار در قرآن آمده است: «كَلَا إِنَّهَا لَظَى × نَزَّاعَةً لِّلشَّوَى»؛ نه چنين است! آن شعله هاى سوزان آتش است. بر كَننده پوست سر و اندام است.

مرجع ضمير «إنّها» در اين آيه اگر «نار» باشد، «لظى» معناى وصفى آن را دربر دارد و ديگر نام دوزخ نخواهد بود، مانند: «فَأَنذَرْتُكُمْ نَارًا تَلَظَّى»؛ و من شما را از آتشى كه زبانه مى كشد، بيم مى دهم.

اما اگر ضمير «إنّها» ضمير مبهم و يا ضمير قصّه باشد ـ چنان كه بسيارى از واژه شناسان و مفسران گفته اند ـ، «لظى» نامى از نامهاى دوزخ است. گفتنى است كه برخى از احاديث نيز اين معنا را تأييد مى نمايد.

منابع

• محمد محمدی ری شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث، ج2، قم: دارالحدیث، چاپ اول، 1389ش، ص61، در دسترس در پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه، بازیابی: 16 اردیبهشت 1393.