احوال و آثار محمد بن جریر طبری (کتاب)

«احوال و آثار محمد بن جریر طبرى» تألیف على‌اکبر شهابى، کتابی مشتمل بر زندگی‌نامه محمد بن جریر طبرى (م، ۳۱۰ ق) و آثار و تألیفات او می‌باشد، که به زبان فارسى در سال ۱۳۱۴ شمسی به رشته تحریر درآمده است.


نویسنده	ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ش‍ه‍اب‍ی‌
موضوع	سرگذشتنامه عالمان
زبان	فارسی
تعداد جلد	۱

محتوای کتاب

این کتاب مشتمل بر دو بخش است؛ در بخش اول زندگانى علمى، احوال و رفتار محمد بن جریر طبرى بحث شده و در بخش دیگر، آثار و مؤلفات وى مورد تحقیق قرار گرفته است. مؤلف با بیانى شیوا در تحریر این رساله بیشتر به مسائل اخلاقى، رفتار و روش طبرى در تحصیل که مورد استفاده دانشجویان است پرداخته و از ذکر اختلافات و مناقشات دربار تاریخ تولد و وفات طبرى خوددارى کرده‌ است. آنچه دربار زندگانى طبرى نگارش یافته یا مستند به گفته خود طبرى و شاگردان وى و یا به نقل از مورّخان و نویسندگان معاصر اوست.

مؤلف پس از معرفى زندگانى طبرى و جزئیات نام، نسب، مدفن، روش تحصیل، سفرها و مناظرات، جایگاه و...، به بررسى دو کتاب معروف وى «التاریخ الکبیر» و «جامع البیان عن تأویل القرآن» مى‌پردازد.

وى معتقد است تاریخ طبرى به خاطر صحت و اتقان مطالب، در تمامى قرون اسلامى مورد استفاده مورخان بوده و مشتمل بر اخبار، حوادث پادشاهان، پیامبران سلف و وقایع ایام مى باشد، در حوادث قبل از اسلام شرح مبسوطى دربار سلسله پادشاهان ایرانى از ابتداى تاریخ ایران با ذکر تاریخ و نام هریک از پادشاهان گرد آورى شده است. وى تا حوادث سال ۲۹۴ ق. را براى شاگردان و اصحابش تدریس و به آنان اجازه نقل داده است.

سپس مؤلف به معرفى «تفسیر طبرى» و گفتار بزرگان پیرامون آن پرداخته است. به عقیده مؤلف، طبرى در تفسیرش به اقوال، آراء و اخبار کسانى که نزد او ثقه نبوده‌اند اعتماد نکرده و فقط به نقل اخبار و احادیث صحیح اکتفا کرده است، ولى در نقل تاریخ و سیر و أخبار عرب، از قول مورخان مذکور استفاده کرده است.