آیه 19 بقره
محتویات
متن و ترجمه آیه
«أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاء فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَ رَعْدٌ وَ بَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ واللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ».(مشاهده آیه در مصحف)
يا چون كسانى كه در معرض رگبارى از آسمان كه در آن تاريكي‌ها و رعد و برقى است، قرار گرفته‌اند از نهيب آذرخش و بيم مرگ سر انگشتان خود را در گوش‌هايشان نهند ولى خدا بر كافران احاطه دارد.
نزول
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۱]
شأن نزول:[۲]
از طريق سدى كبير[۳] او از ابومالك و ابوصالح او از ابن عباس درباره شأن و نزول آيه چنين گويند: دو نفر از منافقين مدينه از نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله فرار نموده در ميان راه به طوفان و باران شديدى كه داراى رعد و برق ترسناكى بود گرفتار شدند و قصد ايشان از فرار، رفتن نزد مشركين مكه بوده است.
اينان از ترس صداى رعد دست‌ها را به طرف گوش خود گذاشتند كه نشنوند و مى‌پنداشتند كه صداى رعد آنان را خواهد كشت و هنگامى كه در آن شب تاريك برقى ظاهر مي‌شد به راه مى‌افتادند و وقتى كه برق از بين مي‌رفت جائى را نمى‌ديدند به ناچار توقف مي‌كردند و مى‌گفتند: اى كاش نزد محمد مي‌مانديم و دست خود را بدست او مي‌داديم و به اين گرفتارى دچار نمى‌گشتيم.
اينان بالأخره نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله برگشتند و داراى اسلامى قوى شدند و خداوند موضوع اين منافقين را به عنوان ضرب‌المثل آورده است،[۴][۵] و دنباله موضوع را در آيه بعد مى‌فرمايد و نيز از آيه بعد تعبير ديگرى بدين شرح گرديده و چنين نتيجه گرفته‌اند كه هر وقتى مال و ثروت آن‌ها زياد مى‌گرديد و يا غنائمى در پيروزى از جنگ بدست آن‌ها مي‌آمد، مى‌گفتند: اكنون دين محمد بر حق است چنان كه در آيه فرمايد: «كُلَّما أَضاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِيهِ؛ هر وقتى كه برق فضا را روشن مي‌كرد به راه مى‌افتادند» و هر وقتى اموال آن‌ها تمام مي‌شد و يا به بلائى دچار مى‌گشتند، مى‌گفتند: تمام اين بدبختى‌ها از نكبت پذيرفتن دين محمد است كه به اين سختى‌ها گرفتار شديم چنان كه در ادامه آيه می‌فرمايد: «وَ إِذا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قامُوا؛ وقتى تاريكى آن‌ها را فرامي‌گرفت مى‌ايستادند» سپس كافر و مرتد مي‌شدند.
پانویس
- ↑ طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج 1، ص 111.
- ↑ محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 6.
- ↑ ابومحمداسماعيل بن عبدالرحمن الكوفى القرشى از [تابعين] است و در سال 127 هجرى وفات يافته و شيخ بزرگوار گويد: روش سدى را در تفسير مذمت نموده‌اند و البته اين سدى كه معروف به سدى كبير است غير از محمد بن مروان سدى است.
- ↑ طبرى صاحب جامع البيان.
- ↑ شيخ بزرگوار در تفسير تبيان از ابن مسعود و جماعتى از صحابه به عنوان ذكر روايت اين موضوع را نقل نموده نه به عنوان شأن و نزول.
منابع
- محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، انتشارات اسلامی، تهران، 1361 ش.
- فضل بن حسن طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، انتشارات ناصرخسرو، تهران، 1372 ش.
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
پیوندها
