الامام الحسین علیه‌السلام و اصحابه (کتاب)

معرفی اجمالی

الإمام الحسين(ع) و أصحابه: عرض تاريخي معمق لواقعة الطف و استشهاد الإمام الحسين(ع) و تراجم تحقيقية لمن حضر الواقعة من الأصحاب رجالا و نساء، اثر فضل‌علی قزوینی، پژوهشی است توصیفی - تحلیلی درباره قیام امام حسین(ع) و اصحاب او و بیان‌کننده نظر رایج شیعه درباره آن حضرت.

کتاب با تنظیم و تحقیق سید احمد حسینی عرضه شده است.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در نه باب تنظیم شده است.

بر پایه تقسیم‌بندی مؤلف، کتاب سه قسم (جلد) است: قسم اول درباره اصحاب ذکور آن حضرت است که در کربلا حاضر بودند. قسم دوم در مقتل آن حضرت و قسم سوم درباره زنان از اهل‌بیت او و دیگر زنانی است که در کربلا حاضر بودند. اما در چاپ حاضر، این تقسیم‌بندی رعایت نشده و نخست قسم دوم آن چاپ شده است. قسمت‌های دیگر کتاب تاکنون چاپ نشده است.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ضمن اشاره به عنوان مجلدات اصلی کتاب، به بیان زندگی‌نامه مختصری از نویسنده پرداخته شده است.

در مقدمه نویسنده، به بیان عنوان ابواب کتاب پرداخته شده است.

باب اول تا چهارم، شامل متن برخی خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصایای آن حضرت با توضیحاتی کوتاه است. در باب پنجم، از رخدادهای سفر امام(ع) از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا سخن رفته است. در این باب، به ذکر منازل از مکه تا کربلا پرداخته شده و از بیست‌وسه منزل، سخن رفته است.که اسامی برخی از آن‌ها عبارتند از: ابطح، تنعیم، صفاح، وادی العقیق، وادی الصفراء، ذات عرق، حاجر، اجفر، خزیمیه، شقوق و.

باب ششم و هفتم، درباره رخدادهای شب و روز عاشوراست و در آغاز این دو باب گفته شده است: در برخی از کتاب‌ها، به‌ویژه کتاب‌های متأخران و به‌ویژه کتاب‌های فارسی، وقایع و قضایایی درباره شب و روز عاشورا نقل شده است که اغلب آن‌ها سند ندارد و در کتاب‌های متقدمان ملاحظه نمی‌شود؛ بدین‌رو از نقل این مطالب خودداری شده است.

از جمله مطالب مذکور در این دو باب، عبارتند از: مهلت خواستن امام(ع) و یارانش در شب عاشورا؛ عبادت اصحاب در شب عاشورا؛ دعای امام(ع) بعد از نماز صبح؛ مواعظ امام برای سپاه ابن سعد؛ آغاز جنگ توسط ابن سعد؛ نماز ظهر عاشورا؛ محاربه بنی هاشم؛ وداع [امام حسین(ع)] از اهل و عیال؛ شهادت حضرت علی‌اصغر(ع) و.

در باب هشتم از رخدادهای در هنگام شهادت امام سخن رفته است، از جمله: گریستن آسمان و زمین؛ خورشیدگرفتگی؛ اتفاقاتی که در مدینه رخ داد؛ ضجه ملائکه هنگام شهادت آن حضرت(ع)؛ ماجرای ام‌سلمه؛ نوحه جن؛ ماجرای اسب آن حضرت؛ گریستن موجودات بر ایشان و.

باب نهم درباره رخدادهای پس از شهادت امام است، از جمله: سرقت لباس‌های او، تعداد جراحات بدنش، چگونگی دفن یارانش، ماجراهای سر آن حضرت در شام و مجلس یزید، شرب خمر یزید، مدفن سر آن حضرت و.

دانستی است نویسنده روایات متعددی از طریق شیعه و اهل سنت، آورده که مضمون آن‌ها این است که پس از شهادت امام حسین(ع)، دگرگونی‌هایی در جهان آفرینش رخ داد؛ از جمله: سیاه شدن آسمان، پدیدار شدن سرخی در آسمان، بارش خون از آسمان، خورشیدگرفتگی، گریستن آسمان و زمین. نویسنده این روایات را از باب مبالغه و کنایه و به کسانی که آن‌ها را توجیه یا انکار می‌کنند، انتقاد می‌کند. وی می‌گوید مانند این امور پس از کشته شدن یحیی بن زکریا نیز رخ داد. مضافا اینکه سیوطی در کتاب «عقود الجمان» می‌گوید در روز مرگ پیامبر(ص) خورشیدگرفتگی رخ داد.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.، به توضیح برخی از مطالب پرداخته شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. اسفندیاری، محمد، «کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذريعة»، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.

پیوند

ویکی نور