خلافت عثمان بن عفان
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:1 محرم |
| سال 24 هجری قمری |
هنگامي كه عمر بن خطاب دومين خليفه مسلمانان به دست فيروز ابولؤلؤ ايراني زخمي و به مرگ خود اطمينان پيدا كرد، شش نفر از صحابه معروف رسول خدا صلی الله علیه و آله را كانديداي خلافت نمود تا آنان به مديريت عبدالرحمن بن عوف، ظرف سه روز تشكيل جلسه داده و پس از بحث و بررسي‌هاي لازم يك تن از ميان خود را به خلافت اسلامي انتخاب نمايند. اين افراد عبارت بودند از: امام علی بن ابي‌طالب علیه‌السلام، عبدالرحمن بن عوف، عثمان بن عفان، زبير بن عوام، طلحة بن عبيدالله و سعد بن ابي‌وقاص.
همچنين فرزندش عبدالله و دو شخصيت مهم بني هاشم، يعني امام حسن مجتبي علیه‌السلام و عبدالله بن عباس را بدون داشتن حق رأي به عنوان ناظر جلسه برگزيد. جلسه اعضاي شورا بدون حضور طلحة بن عبيدالله كه در آن هنگام در سفر بسر مي‌برد، آغاز گرديد و پس از بررسي جوانب قضايا، دو نفر از ميان آنان به عنوان أصلح انتخاب شده و بقيه به آن دو رأي دادند و آن دو، عبارت بودند از امام علی بن ابي‌طالب علیه‌السلام و عثمان بن عفان.
سه روز مقرر بدون دستيابي به نتيجه مطلوب و انتخاب خليفه‌اي معين به پايان رسيد و مردم، چشم انتظار روز چهارم شدند تا خليفه مسلمانان معلوم گردد. عبدالرحمن بن عوف كه به مانند عمر بن خطاب تمايل باطني به خلافت امام علي علیه‌السلام نداشت و در صدد بهانه‌جويي در برابر آن حضرت و واگذاري خلافت به عثمان بن عفان بود، مردم را در مسجدالنبی صلی الله علیه و آله گردآورد و براي انتخاب يكي از آن دو، شرط تازه‌اي پديد آورد و آن عبارت بود از پذيرش سيره دو خليفه پيشين و پيروي كردن از آن دو كه مطمئناً مورد قبول امام علی علیه‌السلام قرار نمي‌گرفت.
بدين جهت عبدالرحمن در آغاز به امام علي علیه‌السلام گفت: اي ابوالحسن! آيا با خدا پيمان مي‌بندي كه به كتاب الله، سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سيره دو خليفه پيشين عمل كني؟ امام علي علیه‌السلام فرمود: پيمان مي‌بندم كه به كتاب خدا و سنت پيامبر خدا صلی الله علیه و آله و به علم خود عمل كنم. سپس عبدالرحمن، همين پيشنهاد را به عثمان بن عفان عرضه داشت و عثمان كه منتظر چنين فرصتي بود، بي‌درنگ گفت: مي‌پذيرم. من پيمان مي‌بندم كه به كتاب خدا، سنت پيامبر صلی الله علیه و آله و سيره شيخين عمل كنم!
عبدالرحمن كه خود سازنده اين صحنه نمايش بود، دست روي دست خود زد و گفت: تمام شد. سپس با عثمان بيعت كرد و مردم نيز با عثمان در نخستين روز ماه محرم سال 24 قمري بيعت كردند. برخي از مورخان، آغاز خلافت عثمان را در روز سوم يا چهارم محرم همان سال مي‌دانند.[۱]
پانویس
- ↑ نك: بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج 98، ص 195؛ تاريخ ابن خلدون، ج 1، ص 554؛ تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 162؛ تاريخ الخلفاء (سیوطی)، ص 151 و ص 171؛ تاريخ الطبري، ج 4، ص 193.
منابع
موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
