امامزاده جعفر غریب قم
بقعه «امامزاده شاه جعفر غریب» در جنوب شرقی شهر قم و در نزدیکی مسجد جمکران قرار دارد.
نسب امامزاده
برخی محقّقان، نسب شریف امامزاده سیّد جعفر غریب را با چهار واسطه به امام کاظم (علیه‌السلام) منتهى مى دانند که از قرار ذیل است: «سیّد جعفر بن محمد الامیر بن احمد ابى الطیب بن هارون بن امام موسى الکاظم (ع)».
اما طبق نقلی دیگر، نسب شاهزاده جعفر غريب به واسطه هشت نسل به امام زين‌العابدين (علیه‌السلام) می‌رسد. در كتاب «انوار المشعشعين» چنين نوشته شده است: «در قم امامزداه‌ای ست مشهور به شاهزاده جعفر غريب ... و گويند كه به لوح زيارت‌نامه او نوشته شده است كه از اولاد موسی بن جعفر(ع) است، ليكن به نظر اين داعی چنين می‌رسد كه از اولاد علی بن حمزه قمی باشد، پس نسبش از اين قرار است: جعفر بن علی بن حمزه بن احمد بن محمد بن اسماعيل بن محمد بن عبدالله باهر بن امام زين‌العابدين(ع)».
وى سیّدى جلیل القدر و بسیار بزرگوار بود. علماى انساب، نسل و اعقاب احمد بن هارون را در قم و نواحى آن نوشته اند. بر این اساس اکثر عموها و عموزادگان سیّد جعفر در قم، تفرش، اراک و فراهان سکنى گزیده و منشاء آثار و برکاتى براى اهالى این مناطق بودند.
در منابع موجود، از تاریخ وفات امامزاده جعفر سخنى به میان نیامده است، امّا با وجود واسطه ها در نسب شریف او، مى توان گمان زد که وى در دهه آخر قرن سوّم هجرى وفات یافته باشد.
توصیف بارگاه
قدمت بقعه امامزاده جعفر به دوره قاجاریه بر می گردد و در یک فرسخى شرق قم در جادّه قم به کاشان و کنار «تپّه قل درویش» واقع شده است. مرحوم عباس فیض در کتاب «انجم فروزان» می نویسد: «... در قسمت شرقی و یک فرسنگی خارج شهر قم (نزدیک مسجد جمکران) بقعه و مزاری است که به شاهزاده جعفر غریب معروف و دارای بقعه و گنبد و صحنی قدیمی است».
بنا از بیرون هشت ضعلى است که چهار وجه آن به صورت طاق نماى تزیینى مى باشد و در درون با نقشه مربّع به ابعاد تقریبى ۱۰×۱۰ متر با چهار ورودى از چهار قسمت با پوشش گنبدى دو پوسته است که ارتفاع آن نزدیک به هفت متر مى رسد. در وسط بقعه این زیارتگاه، مرقدى با پوشش کاشى از آثار دوره فتحعلى شاه قاجار به جاى مانده است. در بقعه، ضریحى چوبى مشبّک ساده وجود دارد که بر روى قبر کاشى هاى خشتى فیروزه اى قابل رؤیت است.
این بنا به شماره ۲۷۱۸ و در تاریخ ۱۶/۷/۱۳۷۹ به ثبت آثار ملّى و تاریخى ایران رسیده است.
منابع
