فخّ

«فخّ» نام دومین وادى مهم مكه است كه اكنون هر بخش آن به نامى است. سمت بالاى آن را «خریق العشر» و قسمت میانى آن را «زاهر» و «شهداء» و بخش پایین آن را «امّ الجود» و بین زاهر و حدیبیه را «بلدح» مى نامند.

در زمان ازرقى بخش بالاى فخ را «مكّة السّدر» مى گفته اند.

وادى فخّ به واسطه جنگى كه در هشتم ذى الحجه سال 169 هجرى در آنجا رخ داد، بدین نام شهرت یافت. این جنگ میان لشكریان حسین بن على بن الحسن، پسرعموى امام كاظم علیه‌السلام و سپاه عباسى به فرماندهى عباس بن محمد از نوادگان عبدالله بن عباس پیش آمد كه در جریان آن حسین و تمام لشكریانش به شهادت رسیدند و پیكر آنان سه روز در میدان باقى ماند.

محل قبر شهداى فخ، در محل معروف به «زاهر» قرار داشته است و به همین جهت «حىّ الشّهداء»؛ یعنى كوى شهیدان نامیده مى شود.

حادثه شهداى فخّ به حدى هولناك بود كه پس از عاشورا، سخت ترین و دردناك ترین حادثه تاریخى خوانده شد.

منابع

محمد محمدحسن شرّاب، "فرهنگ اعلام جغرافیایى، تاریخى در حدیث و سیره نبوى"، ترجمه حمیدرضا شیخی. (مطلب نقل شده از جمله اضافات محمدرضا نعمتى بر این کتاب است)