مرقد هود و صالح علیهما السلام
کلیدواژه: حضرت هود، حضرت صالح، نجف اشرف، وادی السلام، مقبره هود و صالح علیهماالسلام، سید بحرالعلوم
از مقابر معلوم و مقام‌هاي مشهور در نجف اشرف مقبره هود و صالح علیهماالسلام مي‌باشد كه در اوايل وادي السلام قرار دارد.
محتویات
بنای مقبره توسط سید بحرالعلوم
محل دفن و مزار حضرت هود و صالح پيغمبر عليهماالسلام معلوم و مشخص نبود، تا اين كه سيد بحرالعلوم رحمه اللّه در وادى السلام نجف اشرف فرمود: اين جا را حفر كنيد، حفر كردند. لوحى ظاهر شد كه بر روى آن نوشته شده بود: «هذا قَبْرُ هُودٍ وَ صالحٍ» اين قبر حضرت هود و صالح عليهماالسلام است.[۱] در زيارتنامه ى حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام نيز آمده است: «ألَسَّلامُ عَلَيْكَ وَ عَلى جارَيْكَ هُودٍ وَ صالحٍ». سلام بر تو و بر دو همسايه ات حضرت هود و حضرت صالح. السّلامُ عَلَيْكَ وَ عَلى ضَجيعَيْكَ آدمَ وَ نُوحٍ؛ (سلام بر تو و بر حضرت آدم و نوح عليهماالسلام كه در كنار تو آرميده اند.[۲]
بر طاق گنبد سبز حضرت هود و صالح علیهماالسلام نوشته شده: «اولين سايباني كه بر فراز قبور مطهر هود و صالح ساخته شد، به فرمان سيد بحرالعلوم (متوفي 1212 ق) بود»؛ چنان‌كه نخستين ضريح چوبي نيز توسط ايشان تهيه و نصب گرديد. آن‌گاه يكي از افراد خيّر گنبد آن را با كاشي تزيين نمود.
گفته مي‌شود كه مقام هود و صالح قبلاً در قسمت ديگري از وادي السلام اشتهار داشت، ولي سيد بحرالعلوم اين‌جا را به عنوان اعلام كرد و دستور داد گنبد و بارگاهي بر فراز آن ساخته شود و توليت آن را با «محمدعلي قسام» جد اعلاي تيرهِ «آل قسام» قرار داد و برخي از زمين‌هاي زراعتي ناحيهِ «کفل» را براي آن‌جا وقف نمود.[۳]
تخریب مقبره به دست انگلیسی ها
به سال 1333 ق هنگامي كه نيروهاي انگليسي به مدت 40 روز نجف اشرف را محاصره كردند، قبور مطهر هود و صالح را همانند بسياري از اماكن مقدسه ويران كردند.[۳] علي اكبر مهدي پور، اماکن زيارتي منتسب به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف(بخش: وادي السلام و پيشينهِ آن)، انتظار موعود شماره 11 و 12]، بازیابی: 19 دی ماه 1391.</ref> بر روی مرقد یک سنگ قدیمی سرخ رنگی که طول آن در حدود 70 سانتیمتر و عرض آن 20 سانتیمیر و روی آن با خط کوفی نوشته شده بود که اینجا قبر هود و صالح است.
برای جلوگیری کردن از دزدیده شدن این سنگ، آن را درون یک اسطوانه قرار داده بودند. اما به هنگام اشغالگری بریتانیا این سنگ که دلیلی برای این مرقد بود ناپدید گشت.[۴]
پس از رفع محاصره، بناي فعلي به سال 1337 ه.ق در همان نقطه‌اي كه سيد بحرالعلوم تعيين كرده بود، بنياد گرديد.[۳]
چرایی دفن هود و صالح علیهماالسلام در این مکان
هنگامی که هود پیامبر برای قوم عاد که از اقوام عرب زبان در احقاف، در میان عمان و حضرموت که در کنار دریا قرار می گیرد، فرستاده شده بود و همچنین خداوند صالح پیامبر را بعد از هلاک شدن قوم عاد، برای هدایت قوم ثمود فرستاد و این قوم در منطقه ای به نام حجر در میان حجاز و تبوک زندگی می کردند.
و وجود داشتن قبر این دو پیامبر در قبرستان وادی السلام دلیلی ست بر این که پیکر این پیامبران از راه های دوری به نجف اشرف منتقل شده و علت آن به پاکی و نیکویی و اهمیت دار شمردن این زمین از زمان قدیم بازمی گردد. چنانچه ساکنان مناطق دوردست به نقل پیکرهای خویش به این شهر مقدس وصیت می نمودند. مانند منتقل شدن پیکر عبدالصالح الیمانی در زمان خلافت امام علی علیه السلام که از یمن به نجف اشرف انتقال یافت تا فرصت دفن شدن در آن مکان مبارک را از دست ندهد.[۴]
وصیت امیرالمومنین علیه السلام[۳]
در ضمن وصاياي اميرمؤ‌منان علیه السلام آمده است: فَادفِنُوني في هذَا الظهرِ في قَبرِ اخَوَيّ هُودٍ وَصالِح؛ مرا در همين پشت - نجف - در قبر دو برادرم هود و صالح دفن كنيد.[۵]
آنچه مسلم است اين است كه مولاي متقيان در كنار قبر حضرت آدم و حضرت نوح علیهماالسلام دفن شده است. چنان‌كه امام صادق علیه السلام به آن تصريح فرموده[۶] و زيارتنامهِ مخصوصي براي آن‌ها در حرم اميرمؤ‌منان علیه السلام بيان فرموده[۷] و براي هر يك از آن‌ها دو ركعت نماز زيارت مقرر فرموده است.[۸]
در طول قرون و اعصار سه قبر در داخل ضريح مقدس اميرمؤ‌منان علیه السلام جدا از يكديگر ظاهر و مشخص بوده، چنان‌كه ابن بطوطه و برخي ديگر از جهانگردان آن را مشاهده نموده‌اند.[۹]
روي اين بيان، آنچه در وصيت مولاي متقيان «هود و صالح» به جاي «آدم و نوح» آمده، احتمالاً از باب تقيه و به منظور اخفاي محل قبر مي‌باشد.
پانویس
- ↑ آرامگاه حضرت هود و حضرت صالح علیهما السلام، سامانه معرفی اماکن زیارتی و آثار اسلامی.
- ↑ المزار، ص255؛ اقبال (سه جلدى)، ج3، ص135؛ بحارالانوار، ج53، ص271؛ ج197، ص286.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ علي اكبر مهدي پور، اماکن زيارتي منتسب به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف(بخش: وادي السلام و پيشينهِ آن)، انتظار موعود شماره 11 و 12، بازیابی: 19 دی ماه 1391.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ مرقد پیامبران هود و صالح علیهماالسلام، سایت نجف اشرف پایتخت فرهنگی جهان اسلام 2012، تاریخ بازیابی: 19 دی ماه 1391.
- ↑ تهذيب الا‌حكام6: 34.
- ↑ مصباح الزّائر: 117.
- ↑ المزار الكبير: 192.
- ↑ مصباح المتهجّد: 745.
- ↑ سفرنامهِ ابن بطوطه 1: 185.
