همسران و فرزندان امام کاظم علیه السلام

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۳ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۴۱ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

تعداد و نام و نشان همسران امام کاظم (علیه‌السلام) و همچنین تعداد فرزندان ایشان و اسامی آنها به صورت کامل روشن نیست و زندگی اکثر آنان بررسی نگردیده است. اما با توجه به اعتبار و قدمت کتاب «الارشاد» شیخ مفید، و همخوانی آن با روایت نقل شده در کتاب «عیون اخبار الرضا» می توان قول شیخ مفید را قویتر دانست که می گوید: آن حضرت سی و هفت فرزند داشتند که نوزده تن پسر و هيجده تن دختر بودند، و ایشان عبارتند از:

  • امام رضا (علیه‌السلام)، امام هشتم شیعیان
  • ابراهیم
  • عباس
  • قاسم
  • اسماعیل
  • جعفر
  • هارون
  • حسن
  • احمد
  • محمد
  • حمزه
  • عبداللَّه
  • اسحاق
  • عبیداللَّه
  • زید
  • حسن
  • فضل
  • حسین
  • سلیمان
  • فاطمه کبرى
  • فاطمه صغرى
  • رقیّه
  • حکیمه
  • ام ابیها
  • رقیّه صغرى
  • ام جعفر
  • لبابه
  • زینب
  • خدیجه
  • علیّه
  • آمنه
  • حسنه
  • بریهه
  • عایشه
  • ام سلمه
  • میمونه
  • ام کلثوم

در میان تمام فرزندان امام کاظم (علیه السلام)، فرزند بزرگوارش حضرت على بن موسى الرضا (علیه‌السلام) از همه عالیقدرتر و داناتر و فاضلتر بوده است. مادرش «نجمه خاتون» از همسران بافضیلت و ارجمند امام کاظم (علیه‌السلام) بود.[۱] حضرت فاطمه معصومه (علیهاالسلام) نیز دختر نجمه و خواهر تنی امام رضا می‌باشد.

همچنین احمد بن موسى (شاهچراغ) مردى کریم و پرهیزکار بود و حضرت موسى بن جعفر این فرزند بزرگوار را دوست می داشت و بر سایر فرزندان مقدم می داشت و بستان یسیر خود را به او بخشیده بود.[۲] مادرش «امّ احمد» نیز در بین همسران امام کاظم (علیه‌السلام) نزد آن حضرت احترام و موقعیت ویژه‌ای داشت.[۳]

در جدول زیر، تعداد فرزندان آن حضرت مطابق با نوشته منابع مختلف نمایش داده شده است:

ردیف نام کتاب تعداد فرزندان تعداد پسران تعداد دختران
1 تاریخ ائمه، ابن ابی‌الثلج 33 18 15
2 الارشاد فی معرفة حجج الله على العباد، شیخ مفید 37 18 19
3 تهذیب الانساب، شیخ شرف عبیدلی 14
4 دلائل الامامة، محب‌الدین طبری 39 18 21
5 المجدی فی انساب الطالبیین، علی عمری 59 22 37
6 جمهرة انساب العرب، ابن حزم اندلسی 14
7 تاج الموالید، علامه طبرسى 37 18 19
8 لباب الانساب، علی بن زيد بيهقی 35 17 18
9 تاریخ موالید الائمه، ابن خشّاب بغدادی 38 20 18
10 تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، یوسف مزّی 40 18 22
11 عمدة الطالب فی أنساب آل ابی‌طالب، ابن عنبه 60 23 37
12 تذکرة الخواص، سبط بن جوزی 19
13 المنتظم فی تاريخ الملوک والأمم، ابوالفرج بن جوزی 40
14 عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق سی و چند
15 مناقب آل ابی‌طالب، ابن شهرآشوب 37 یا 30 18 19

پانویس

  1. عیون اخبار الرضا، ج1، ص14.
  2. ترجمه الإرشاد، ص۵۸۸.
  3. بحارالانوار، ج۴۸، ص۳۰۷.

منابع

  • "فرزندان امام کاظم علیه‌السلام"، پاسدار اسلام، مهر 1381، شماره 250، در دسترس در سایت حوزه.
  • محمد زارعی نورآبادی، فرهنگ کوثر، شماره ۱۵، خرداد ۱۳۷۷.
  • الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، شیخ مفید، ترجمه محمدباقر ساعدى، انتشارات اسلامیة.
  • سایت تبیان.