ملا علی تهرانی

حاج ملا علی تهرانی فرزند حاج ميرزا خليل یکی از علمای به نام و شيوخ رجال عراق بود. او پس از طی مقدمات علوم از تهران عازم عراق شد و چندين سال از عمر شريفش در عتبات سپری شد. محضر شريف العلما را درک کرد و اين پير شريعت مانند معاصرش فاضل رشتی ساليان متمادی در حوزه عراق هم از قبور ائمه و هم از حضور اساتيد و علما محظوظ بود. مراتب علمی او بيشتر از محضر صاحب ضوابط، صاحب جواهر و صاحب فصول عايد او شد و از شيخ انصاری، فاضل رشتی، مرحوم ملا کتاب، سيد محمد عاملی و اساتيد خود به اخذ اجازه روايت و مقام اجتهاد نائل گرديد.

حاج ملا علی تهرانی با حاج ملا علی کنی، شيخ انصاری، ميرزای بزرگ، حاج ميرزا حسين خليلی، ملا فتح الله سلطان آبادی و آيت الله ميرزا حبيب الله رشتی معاصر بود. وی عمری طولانی یافت، دانشمندی عامل، زاهد، قانع، متواظع و پرهيزکار بود.هيچ گاه فکر لباسی گران قيمت و غذای بسيار لذيذ به سر نپروريد. به نانی جوين با قدری خرما و لباس کرباسی متجاوز از صد سال زندگی نمود و با زندگی ماشينی سر و کاری نداشت. علامه نوری در نجم الثاقب و کتاب دارالسلام خود، از اين استاد فضائل متعدد می شمارد، و شاگرد او محدث قمی به معظم له عشق می ورزيد. مرحوم علامه نوری در سنواتی که عتبات بود از محضر او بهره مند می گرديد و در مورد استاد فضائل و کراماتی بر شمرده که دال بر مقامات عاليه و تزکيه نفس اين استاد بوده است. مرحوم حاج ملا علی عشقی وافر به معبود و حضرت صاحب الامر ارواحنا فداه داشته و استمرار عرض ادب او به پيشگاه بقية الله عليه السلام سرانجام بدون جواب نمانده و مشمول الطاف حضرتش قرار گرفته است.

از آثار او خزائن الاحکام را که در یک دوره فقهی (در چند جلد است) و هدايه در علم درايت را بر شمرده اند. پدرش حاج ميرزا خليل از علمای بزرگ مدرسه دار الشفاء بوده که به خاطر احسانی از روی خلوص خدايش به او عنايتی فرمود و طبيب جسمانی و هم طبيب روحانی گرديد. داستان حاج ميرزا خليل طبيب در کتب محدث نوری و محدث قمی مسطور است. وفات مرحوم حاج ملا علی تهرانی را در آخر صفر 1296 (بعضی 1290) نوشته اند. مدفن او درنجف اشرف است.