فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)
 | |
| نویسنده | موسسه دائ‍ره‌ال‍م‍ع‍ارف فقه اسلامی بر مذهب اه‍ل‌‌ب‍ی‍ت(ع) |
| موضوع | فقه جعفری/ واژه نامه ها |
| زبان | عربی-فارسی |
| تعداد جلد | 7 |
| زی‍ر ن‍ظر | سید محمود هاشمی شاهرودی |
|
| |
«فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام»، نخستین فرهنگ تخصصی علمی ـ کاربردی در موضوع فقه شیعه به زبان فارسی و نظم الفبایی است که با استناد به منابع معتبر فقهی توسط جمعی از پژوهشگران «مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السّلام» به ریاست حضرت آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی تدوین و تنظیم شده است. مدخل های این فرهنگ[۱]، شامل اصطلاحات و عناوین کاربردی فقهی بیش از شش هزار خواهد بود که بالغ بر هزار و یکصد عنوان آن در جلد اول فراهم آمده است.
منابع مورد استفاده
از آن‌جا که جواهر الکلام گسترده‌ترین و جامع‌ترین متن استدلالی و تشریعی فقه شیعی است و عمده اقوال و استدلال‌های فقیهان را در خود دارد و نیز در حوزه‌های علمی شیعه از جایگاهی بس ارجمند برخوردار است، در «فرهنگ فقه» به عنوان منبع‌اصلی مورد استفاده قرار گرفته است، امّا بی گمان، تدوین فرهنگی درباره فقه شیعه بدون بهره گیری از دیگر منابع معتبر فقهی که هر یک نمایانگر تلاش بی وقفه فقیهان شیعه و تحوّل فقه شیعی در مراحل مختلف است و نیز بدون استفاده از کتاب‌هایی که پس از جواهرالکلام نگارش یافته‌اند، کاری سنجیده و علمی نخواهد بود. از این رو، برای غنا و جامعیت فرهنگ فقه از دیگر منابع معتبر نیز استفاده شده است که در این جا به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
المبسوط، الخلاف، شرایع الاسلام، تحریر الاحکام، تذکرة الفقهاء، منتهی المطلب، جامع المقاصد، الروضة البهیة، مسالک الافهام، مجمع الفائدة والبرهان، مدارک الاحکام، الحدائق الناضرة، مفتاح الکرامة، العروة الوثقی، و شروح معروف آن ـ مانند مستمسک، التنقیح و مهذّب الاحکام ـ، منهاج الصالحین، تحریر الوسیلة و توضیح المسائل مراجع تقلید.
ویژگی‌های فرهنگ فقه
- نخستین فرهنگ فقه شیعی و نخستین تجربه فقه پژوهان شیعه در زمینه فرهنگ نویسی.
- نگارش به زبان فارسی.
- برخورداری از جامعیت و گستردگی عناوین فقهی به گونه‌ای که تقریباً مشتمل بر تمامی عناوین فقهی موجود در متون فقهی است به علاوه عناوین جدید که مورد ابتلای عموم مکلفین فارسی زبان است؛ اگر چه در متون فقهی گذشته نیامده باشد.
- مستند بودن مطالب ارائه شده که امکان پژوهش بیشتر و عمیق‌تر را برای خواننده پژوهشگر فراهم می‌کند.
- روان و ساده بودن مطالب در عین علمی و متقن بودن آن‌ها.
- دربرداشتن مهم‌ترین اطلاعات فقهی مربوط به هر مدخل در عین رعایت اختصار.
- سعی تدوین کنندگان بر این بوده که در عین اتقان علمی و جامعیت موضوعی با توجه به گستره فقه اهل بیت علیهم السلام، اختصار و شیوایی بیان نیز رعایت شود تا همه فقه پژوهان ـ به ویژه حوزویان و دانشگاهیان ـ از سرچشمه زلال فقه آل محمد صلوات الله علیهم سیراب گردند.
وضعیت چاپ
این اثر در قم توسط انتشارات مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ تفاوت عمده فرهنگ و دایرة المعارف در این است که هدف در فرهنگ نویسی، ارائة اطلاعات پایه و اساسی به طور اختصار است، اما در دائرة المعارف نویسی، ارائه اطلاعات گسترده‌تر، عمیق‌تر و دسته بندی شده‌تر است. از این رو، اگر دانش پژوهی، اطلاعات مختصر پیرامون یک واژه به لحاظ معنا و کاربرد آن در یک علم خاص بخواهد، به فرهنگ مراجعه می‌کند و اگر درباره همان واژه یا موضوع، اطلاعاتی فراتر از این بخواهد، به دائرة المعارف مراجعه می‌کند.
