سید محمود هاشمی شاهرودی
 | |
| نام کامل | سید محمود هاشمی شاهرودی |
| زادروز | 1327 شمسی |
| زادگاه | نجف |
| وفات | ۰۳ دی ۱۳۹۷ شمسی |
| مدفن | قم - حرم حضرت معصومه سلام الله علیها |
|
| |
| اساتید | |
|
| |
| آثار |
رسائل فقهی، تفسير آيه «مودت ذى القربي»، بحوث فى الفقه الزراعی، محاضرات فى الثورة الحسينية و ... |
آيت الله العظمی سيد محمود هاشمى شاهرودى مدظله در سال 1327 هجرى شمسى در شهر نجف و در خانواده‌ى مذهبى و از سادات منسوب به امام حسين علیه السلام چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آيت الله سيد على حسينى شاهرودى از شاگردان برجسته مرحوم آیت الله العظمی خویی رحمة الله علیه بود که بحث های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد.
محتویات
دوران تحصيل
آيت الله العظمی سيد محمود هاشمى شاهرودى مدظله تحصيلات ابتدايى را در مدرسه علويه نجف به پايان رسانيد و سپس به تحصيلات حوزوى روى آورد. او با توجه به موقعيت علمى خانوادگى و نيز با توجه به هوش و استعداد سرشار و كوشش فراوان خود، در مدتى اندك توانست دروس دوره سطح را به پايان رساند.
پس از آن به حلقه درس آيت الله العظمى شهيد سيد محمد باقر صدر اعلی الله مقامه الشریف پيوست و سالها در خدمت استاد خود، مبانى اجتهاد در اصول و فقه را به خوبى آموخت و در درس ديگر مراجع آن روز نجف ـ از جمله امام خمينى و آیت الله العظمی خویی رحمة الله علیه ـ نيز با جديت شركت جست و بهره‌هاى فراوان برد.
استادان
آيت الله العظمی سيد محمود هاشمى شاهرودى مدظله در سالهاى تحصيل خود از محضر استادان بسيارى بهره برد. مهم‌ترين و اصلي‌ترين استاد او در درس خارج آيت الله العظمى شهيد سيد محمدباقر صدر بود. آن شهيد سعيد كه از افتخارات شيعه و مرجعيت به شمار مي‌آيد، شاگردان بسيارى را به عالم اسلام، تقديم داشته است. شهید صدر كه از حافظه و استعدادى سرشار برخوردار بود، توانست با نوآوري هاى فراوان در فقه و اصول و ديگر علوم اسلامى و به روز ساختن مباحث علوم دینی و نيز نگاشتن كتب درسى در زمينه‌هاى ياد شده، گام مهمى برى تعالى اسلام و تشيع بردارد و از اين رهگذر، شاگردان او همچون آيت الله العظمی سيد محمود هاشمى شاهرودى مدظله، اين خدمات و انديشه‌ها را پى گرفتند.
از ديگر استادان آيت الله العظمی هاشمى شاهرودى مدظله، حضرت امام خمينى قدس سره و حضرت آيت الله العظمى خويى رحمة الله علیه را مي‌توان نام برد. معظم له سالها در محضر ايشان به تحكيم مبانى اجتهادى خود مى پرداخت.
فعاليت هاى علمى و فرهنگى
آيت‌الله العظمی هاشمى شاهرودى مدظله تاكنون فعاليت هاى بسيارى را در زمينه‌هاى علمى و فرهنگى به انجام رسانده است. در يكى از ديدارهاى اعضاء مجلس اعلاى عراق، امام خمينی با توجه به شناخت خود، از ايشان مي‌خواهد كه تدريس در حوزه علميه قم را بر هر كارى ترجيح دهد و به تربيت طلاب مستعد در زمينه‌هاى علمى و اخلاقى بپردازد.
معظم له نيز با ورود به ايران ـ در فروردين 1358 ـ به تدريس درس خارج فقه و اصول مى‌پردازد كه اين تدريس تا هم اكنون نيز ادامه دارد و طلاب بسيارى از محضر ايشان بهره‌مند شده‌اند. ويژگى درس ايشان دقت فراوان، تسلط بر مباحث و نوآورى در زمینه های متعدد و مختلف علمی است.
آيت الله العظمی هاشمى شاهرودى مدظله رياست دو كنگره مهم نقش زمان و مكان در انديشه امام خميني و نخستين كنگره دايرة المعارف فقه اسلامى را بر عهده داشت كه هر دو كنگره با استقبال بزرگان و فضلاء حوزه و دانشگاه و انديشمندان خارجى و داخلى مواجه شد.
از خدمات ديگر ايشان، رياست مؤسسه دايرة‌المعارف فقه اسلامى با حكم مقام معظم رهبرى است؛ این موسسه به چاپ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام مبادرت دارد. مقام معظم رهبرى در حكم خود، خطاب به ايشان مى‌فرمايد: «جناب عالى را كه چهره درخشانى در علم و عمل بوده و بحمدالله از مقام والايى در فقه و علوم مرتبط با آن برخورداريد، براى انجام اين اقدام بزرگ، شايسته دانسته و مسؤليت ايجاد و اداره مؤسسه اى براى تهيه اين دايرة المعارف را به جناب عالى محول مي‌كنم».
از آيت الله العظمی هاشمى شاهرودى مدظله مقالات فراوانى در فصلنامه فقه اهل بيت به چاپ رسيده است. همچنين وى در زمينه‌هاى گوناگون كتابهايى منتشر كرده است كه برخى از آنها به شرح زير است:
- بحوث فى علم الاصول (تقريرات درسهاى اصول شهيد صدر در 7جلد)
- كتاب الخمس (2جلد)
- مقالات فقهيه
- قاعده فراغ و تجاوز
- حكومت اسلامي
- جهان بينى اسلامي
- تفسير موضوعى بخشى از نهج البلاغه
- تفسير آيه «مودت ذى القربي»
- بحوث فى الفقه الزراعی
- محاضرات فى الثورة الحسينية
- الصوم، تربية و هداية
- كتاب الاجارة (2جلد)
- کتاب الزکاة
- کتاب المضاربة
- قراءات فقهیه معاصره
- بحث هایی پیرامون اصول فقه
- درسنامه اصول فقه
- رساله توضیح المسائل
- مناسک حج فارسی و عربی
- الصوممسائلوردود
- پرسشها و پاسخهایی پیرامون روزه و...
فعاليت هاى سياسى
آيت الله العظمی هاشمى شاهرودى در سالهاى تحصيل و تدريس، فعاليت هاى سياسى بسيارى را پديد آورده است. در پى يورش مزدوران رژيم صدام به علما و انديشمندان در سال 1974 ميلادى، آيت‌الله العظمی هاشمى شاهرودى به زندان افتاد و شكنجه‌هاى فراوان بدنى و روحى را به جان خريد. او در پى تظاهرات مردم عراق پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران به رهبرى امام، به ويژه در نجف و در گراميداشت اين پيروزى، تحت پيگرد رژيم بعث قرار گرفت و به سفارش شهيد صدر به وطن خود بازگشت تا وكالت عام شهيد صدر و نمايندگى او را نزد امام خمينى بر عهده گيرد.
او با ورود به ايران به خدمت امام خمينى مشرف شد و با موافقت ايشان، رابط امام و شهيد صدر شد و پيامهاى علمى نجف را به سمع امام مى‌رساند. او با دستور آيت‌الله العظمی خامنه اى كه در آن زمان با حكم امام مسؤليت نهضت‌هاى اسلامى را بر عهده داشت، تشكيلاتِ جامعة روحانيت مبارز و مجلس اعلى عراق را به راه انداخت و آن را مديريت و سازماندهى كرد.
او كه به دستور امام تدريس و بررسى مسائل فقهى، به ويژه احياى فقه حكومتى استوار بر ادلة استنباط جواهرى را بر عهده داشت، در طول ساليان انقلاب از هيچ كوششى در جهت اعتلای انقلاب اسلامی ایران، دريغ نورزيد.
آيت الله العظمی هاشمى شاهرودى سالها از اعضاى فقهاى شورى نگهبان بود و در اين نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اين كه با حكم مقام معظم رهبرى به رياست قوه قضائيه منصوب شد. او در طول مسؤليت خود در قوه قضائيه، خدمات بسيارى را انجام داد كه توسعه قضايى، تسريع در رسيدگى به پرونده‌ها و ايجاد ارتباط مردمى از جمله آنهاست.
پس از مسئولیت در قوه قضایه حضرت آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی با شروع مجدد درسهای فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت. اکنون جلسه درس خارج فقه و اصول معظم له، یکی از حلقه های پویای علمی در حوزه مبارکه قم بشمار می رود.
برخی مناصب سیاسی و اجتماعی
- عضو مجمع جهانی اهل بيت علیهم السلام
- عضو مجمع جهانى تقريب مذاهب اسلامى
- رئیس و مؤسس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام
- عضو و نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری
- عضو و نائب رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
- عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- عضو فقهای شورای نگهبان
- رئیس هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه
وفات
سرانجام در اوایل زمستان 97 حضرت آیت الله شاهرودی پس از ماه ها تحمل رنج ناشی از بیماری در بیمارستان خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله تهران، به عالم باقی شتافت. مقام معظم رهبری بر ایشان نماز خواندند و پیکر مطهرشان را به قم منتقل کرده و در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها آرام گرفت.[۱]
منابع
- پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله هاشمی شاهرودی.
- ↑ خبرگزاری صدا و سیما.
آرشیو عکس و تصویر
سید محمود هاشمی شاهرودی در نوجوانی
از راست: سید محمود هاشمی شاهرودی و شهید مصطفی چمران
از راست: سید عبدالعزیز حکیم، سیدمحمود هاشمی شاهرودی، سید مرتضی مستجاب الدعواتی (مستجابی)، سید محمود خطیب نعمانی، شهید سید محمدباقر صدر، شهید سید محمد صدر، سید محمدباقر مهری و محمدرضا نعمانی
از راست: ناشناس، محمدرضا مهدوی کنی، شهید سید محمدباقر حکیم و سید محمود هاشمی شاهرودی
از راست: سید محمد حسینی شاهرودی، سید محمدباقر حکیم، سید علیرضا حائری، ناصر مکارم شیرازی، ناشناس و سید محمود هاشمی شاهرودی
از راست: عبدالله جوادی آملی، سید محمود مرعشی نجفی، علی پناه اصلانی اشتهاردی، سید محمود هاشمی شاهرودی و عباس محفوظی
از راست: حسن حسن زاده آملی و سید محمود هاشمی شاهرودی
از راست: سید کاظم حائری و سید محمود هاشمی شاهرودی
محفل درس سید محمود هاشمی شاهرودی
از راست: سید علی حسینی خامنه ای، عباس واعظ طبسی و سید محمود هاشمی شاهرودی درون ضریح امام رضا علیه السلام
اقمه نماز میت سید محمود هاشمی شاهرودی توسط سید علی حسینی خامنه ای
آماده سازی قبر سید محمود هاشمی شاهرودی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
تشییع پیکر سید محمود هاشمی ششاهرودی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
