عباسعلی ادیب

الگو:شناسنامه شخصیت ها

آیت الله حاج شیخ عباسعلی ادیب حبیب آبادی ، فرزند مرحوم حاج محمد جعفر ، در روز جمعه 13 جمادی الاول سال 1315 ه . ق ، در قریه ی حبیب آباد برخوار اصفهان متولد گردید .(1)

وی مقدمات علوم و ادبیات را در زادگاه خود نزد مرحوم معلم حبیب آبادی آموخت و سپس به شهر اصفهان رفت . در مدرسه الماسیه حجره گرفت و نزد اساتید این شهر تلمذ نمود که ازآن جمله می توان به آقا میرزا احمد مدرس ، شیخ محمد رضا نجفی ، سید مهدی در چه ای ، ثقة الاسلام حاج آقا نورالله مسجد شاهی و جمعی از اکابر فقها ، مجتهدین ، اعاظم علماء و در بین حوزه علمیه اصفهان اشاره کرد .(2)

وی در رشته های مختلف همچون فقه ، اصول و اخلاق ، ریاضیات ، هندسه ، لگاریتم ، هیأت ، نجوم و ... به سطوح عالی و مدارج بلند راه یافت .(3) همچنین از برخی اساتید خود موفق به دریافت اجازه اجتهاد و روایت گردید.

وی تحصیلات عالی را تا سطح دکترا در رشته فارما کولوژی از شاخه های رشته های پزشکی به اتمام رسانید و به عنوان دانشیار دانشکده ی علوم پزشکی اصفهان دست یافت و مدتی نیز به عنوان معاون اداری – مالی این دانشگاه خدمت کرد .(5)

خصوصیات اخلاقی

در وجود مرحوم آیت الله ادیب ویژگی های زیادی بود . از آن جمله می توان به :

1) زهد : زاهد به معنای واقعی کلمه بود . یک سر سوزنی در فکر عنوان ، ریاست ، تعریف ، شهرت و این قبیل کارها نبود ، بلکه یک زندگی بسیار ساده و بی آلایش داشت .

2) تواضع فوق العاده : وی با آن همه بار علمی ، محتهدی مسلم و فقیه ، اصول ، کارشناسی بسیار بالا در هیأت ، ریاضی ، نجوم و غیره ، فیلسوفی عارف و کامل در فلسفه ، اما آنقدر متواضع که اجازه نمی داد یک طلبه ای پشت سرش راه برود ، اشاره می کرد بیا در کنار من .

3) روح طلبه پروری: آیت الله ادیب نسبت به طلاب و اهل علم فوق العاده تجلیل می کرد به خصوص در منظر عوام از یک طلبه سوالی نمی کرد که مبادا از جواب عاجز بماند و باعث تحقیر او بشود .

4) نظم : از خصوصیات وی نظم و دقت در عمل بود . در ساعات تدریس در مسجد و اقامه ی جماعت در کلیه برنامه ها بسیار منظم و منبسط عمل می کرد .

5) وعظ و خطابه : علاوه بر اینکه در سنگر تدریس فقه ، اصول ، حکمت و غیره سخت مشغول بود ، در مسجد هم منبر می رفت و موعظه و ارشاد کرده ، و حتی ذکر مصیبت هایی در حد بسیار عالی ایراد می فرمود .

6) تعبد ، باوجود این همه کثرت مشاغل و مراجعات مردمی ، تدریس صبح ، عصر ومطالعه مقید بود به انجام نوافل ، کلیه نوافل را در طرل سال انجام میداد ، مخصوصا در مدت عمر ، نماز شب ایشان ترک نشد . حتی آن شب که در منزل زمین خورد و دستشان شکست ، یک ساعت قبل از طلوع فجر بود که جهت وضو برای نماز شب به پا خواسته بود .

7) تألیفات : از ویژگی های وی نسبت به کتاب هایی که نوشت این بود که در هر موضوعی احساس نیاز می کرد که خلأیی وجود دارد ، بلافاصله دست به قلم می شد ، کتابی می نوشت که آن نیاز خلآ جبران شود .

8) آیت ا... ادیب در زمانی که از قدرت جسمی بر خوردار بود ، به عنوان روحانی حج مشرف می شد، و احتمالا 17 سفر جهت ارشاد زائرین

9) به زیارت خانه خدا و مدینه طیبه مشرف شد و همانند یک بعثه و پایگاه عظیمی چه در مکه و چه در مدینه ، مورد مراجعات روحانیون کاروان ها بود . هر کدام از روحانیون به مساله و مشکلی بر می خوردند ، می آمدند در محضر وی و مشکل خود را حل می کردند.(6)

استادان

از جمله استادان وی می توان به آیت الله سید محمد نجف آبادی ، آیت الله شیخ محمد رضا مسجد شاهی اصفهانی ، آیت الله سید باقر درچه ای ، آیت الله شیخ محمد حسین فشارکی ، آیت الله میرزا محمد رضا کلباسی اشاره کرد .(4)

شاگردان

محمد باقر غفرانی (12)- سید علی میر لوحی فلاورجانی (13)-دکتر محمد فشارکی (14)- حجة الاسلام والمسلمین سید محمد تقی مدنی (15)

شعر و شاعری ادیب

حاج شیخ عباسعلی ادیب ، عالمی زاهد ، فقیهی جامع ، مجتهدی بزرگوار و ادیبی شاعر بود که به فارسی و عربی شعر نیکو می سرایید .(7)وی سابقا "نادم: تخلصی می نمود(8)و پس از آن که نام خانوادگی خود را ، ادیب قرار داد ، این کلمه را متخلص

خود نیز گردانید .

اشعار فارسی

" خم ابروی خمینی ، خم خم خانه شکست*****پی پیمانه ، جرعه و پیمانه شکست

خاک ایران همه چون صفحه شطرنجی بود*****مات شدن شاه و همه تخته ی شاهانه شکست"(10)

اشعار عربی

"بَلَغَ العُلی بِکَمالِهِ کَشَفَ الدُجی بِجَمالهِ حَسُنَت جمیعُ خِصالُه صَلِّوا عَلَیهِ وَ الِهِ"

اقدامات

احیاء وتجدید ساختمان مسجد مقابل مقبره صاحب بن عباد ( در محله طوقچی اصفهان)،و اقامه ی نماز جماعت وموعظه ، ارشاد در هدایت مومنین در این مسجد که به نام «مسجد صاحب بن عباد » شهرت دارد ،(16)دارالشفای حضرت زهرای مرضیه (س)که اکنون یکی از بهترین درمانگاهها و بیمارستان های شهر اصفهان به شمار می آید ،همچنین حسینیه امام خمینی (ره)،مقبره صاحب بن عباد و کتابخانه ای که به نام آیت الله ادیب در دست احداث است .(17)

آثار ماندگار

احسن التقویم ، ارث الشیعه ، مناسک الشیعه ، ملحقات قضاوتهای امیر المؤمنین (ع) ، زیارت مدینه که مشتمل بر تمام زیارات حضرت رسول (ص) ، حضرت زهرا (س) ، ائمه بقیع (ع) ، حمزه ، شهداء و سایر اعمال مدینه به طور مفصل ، کتاب شرح دعای ندبه (وظایف الشیعه) ، شرح حال صاحب بن عباد (هدیة العباد)(18)

عروج به ملکوت اعلی

در عصر پنجشنبه ، سال 1412 ه.ق وفات یافت و در جوار مقبره صاحب بن عباد در محله ی طوقچی اصفهان مدفون گردید.(19)

پی نوشت ها

(1). هادوی – مصطفی ، تذکرة شعرای استان اصفهان ، اصفهان ، پویان مهر ،1383 ، مرکزی، ص 49

(2). مهدوی – سید مصلح الدین ، دانشمندان و بزرگان اصفهان ، ج 2 ، انتشارات گلدسته چاپ اول ، 1384 ، ص 1069 ، مرکزی

(3). ریاحی – محمد حسین ، چلونگر – محمد علی ، ادیب ماندگار ، یادنامه ی آیت ا... شیخ عباسعلی ادیب اصفهانی ، اصفهان ، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان ، چاپ اول ، بهار 1385 ، اصفهان شناسی ص 191

(4). همان، ص 222

(5). همان،ص271

(6). همان، ص 320- 319

(7). مهدوی – سید مصلح الدین ، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن آخر ج 2 ، نشر الهدایة ، چاپ خیام ، قم ، چاپ اول ، تابستان 1367 ، ص 322 مرکزی

(8). هادوی، همان، ص 49

(9). مهدوی ، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دوقرن اخیر ، ج 2 ، ص 322

(10). ریاحی ، همان ، ص 279

(11). همان ، 363

(12). همان، ص 248

(13). همان، ص 275

(14). همان ، ص 213

(15). همان ، 327

(16). مهدوی ، دانشمندان و بزرگان اصفهان ج2، ص 1069

(17). ریاحی ، همان ، ص 320

(18). کتابی – محمد باقر، رجال اصفهان ( در علم ، عرفان ، ادب و هنر )... ، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، چاپ اول ، پائیز 1375 ، ص 250 مرکزی

(19). مهدوی ، دانشمندان و بزرگان اصفهان ج2 ، ص 1069