ترجمه نهج البلاغه (شهیدی) ( کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «ترجمه نهج البلاغه اثر دکتر سید جعفر شهیدی (نویسنده، تاریخ نگار، مترجم، پژوهش...» ایجاد کرد) |
|||
| سطر ۵: | سطر ۵: | ||
دکتر سید جعفر شهیدی درجه دکترای افتخاری را از دانشگاه پکن دریافت کرده و در سال 1374 نیز موفق به دریافت بالاترین نشان درجه یک علمی از ریاست جمهوری اسلامی ایران گردید. | دکتر سید جعفر شهیدی درجه دکترای افتخاری را از دانشگاه پکن دریافت کرده و در سال 1374 نیز موفق به دریافت بالاترین نشان درجه یک علمی از ریاست جمهوری اسلامی ایران گردید. | ||
وی به جز همکاری در تدوین [[فرهنگ معین]] و [[لغت‌نامه دهخدا]]، چهار عنوان ترجمه، سه عنوان تصحیح و تعداد زیادی تألیف دارد که شماری از کتابهای وی به زبان‌های بیگانه ترجمه شدند و جایزه دریافت کردند. | وی به جز همکاری در تدوین [[فرهنگ معین]] و [[لغت‌نامه دهخدا]]، چهار عنوان ترجمه، سه عنوان تصحیح و تعداد زیادی تألیف دارد که شماری از کتابهای وی به زبان‌های بیگانه ترجمه شدند و جایزه دریافت کردند. | ||
| − | + | بعد از تشکیل مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، معاونت سازمان رابه‌عهده گرفت. سپس علامه دهخدا از سیدجعفر شهیدی دعوت به همکاری کرد و در نامه‌ای به دکتر آذر (وزیر فرهنگ وقت) نوشت: «او اگر نه در نوع خود بی‌نظیر، ولی کم‌نظیر است.» دهخدا در این نامه می‌خواهد که به جای ۲۲ ساعت، به او شش ساعت تدریس اختصاص دهند تا بقیهٔ وقتش را در لغت‌نامهٔ دهخدا بگذراند. مدتی این‌گونه می‌گذرد، تا سال ۱۳۴۰ که با مدرک دکتری به دانشگاه منتقل می‌شود. تدریس در دانشگاه تا حدود سال ۱۳۴۵ ادامه پیدا می‌کند، اما بعد با ناامنی دانشگاه، دانشجویان خود را به لغت‌نامه می‌برد. پس از سالها نیز، تا پایان عمر وی هنوز دانشجویانش چهارشنبه‌ها به دفتر وی در مؤسسه لغت‌نامه دهخدا می‌رفتند و با شهیدی جلساتی را داشتند. بعد از مرگ [[محمد معین]]، شهیدی مسؤولیت ادارهٔ سازمان لغت‌نامهٔ دهخدا را بر عهده گرفت. او در زمینه‌های ادبیات عرب و فارسی استادی بنام بود و درک محضر و همنشینی با استادانی نظیر بدیع‌الزمان فروزانفر، دهخدا، [[جلال‌الدین همائی]] و محمد معین اعتبار علمی و معنوی او را دو چندان کرد. او همچنین دوستی نزدیک و ارتباط علمی و با [[سید موسی صدر]] در ایران، بیروت و قاهره داشت. | |
===تالیفات=== | ===تالیفات=== | ||
•صیحه آسمانی (بدون نام مولّف چاپ شده) | •صیحه آسمانی (بدون نام مولّف چاپ شده) | ||
| سطر ۱۲: | سطر ۱۲: | ||
•جنایات تاریخ، جلد اول و دوم، تهران، شهریور (۱۳۲۷) | •جنایات تاریخ، جلد اول و دوم، تهران، شهریور (۱۳۲۷) | ||
| + | |||
•جنایات تاریخ، جلد سوم، دفتر نامهٔ فروغ علم، تهران (۱۳۲۹) | •جنایات تاریخ، جلد سوم، دفتر نامهٔ فروغ علم، تهران (۱۳۲۹) | ||
| + | |||
•چراغ روشن در دنیای تاریک (یا زندگانی علی بن الحسین، تهران، کتابفروشی و چاپخانه محمد حسن علمی (۱۳۳۵) | •چراغ روشن در دنیای تاریک (یا زندگانی علی بن الحسین، تهران، کتابفروشی و چاپخانه محمد حسن علمی (۱۳۳۵) | ||
| + | |||
•تصحیح براهین العجم اثر مورخ الدوله سپهر | •تصحیح براهین العجم اثر مورخ الدوله سپهر | ||
| + | |||
•تصحیح دره نادره و تلخیص آن | •تصحیح دره نادره و تلخیص آن | ||
| + | |||
•در راه خانهٔ خدا، دانش نو، تهران (۱۳۵۶) | •در راه خانهٔ خدا، دانش نو، تهران (۱۳۵۶) | ||
| + | |||
•پس از پنجاه سال، پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین سلام الله علیه، چاپ اول، امیر کبیر ۱۳۵۸، چاپ شانزدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۲) | •پس از پنجاه سال، پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین سلام الله علیه، چاپ اول، امیر کبیر ۱۳۵۸، چاپ شانزدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۲) | ||
| + | |||
•شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، چاپ اول انجمن آثار ملی ۱۳۵۸، چاپ دوم انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۶۴) | •شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، چاپ اول انجمن آثار ملی ۱۳۵۸، چاپ دوم انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۶۴) | ||
| + | |||
•تاریخ تحلیلی اسلام، تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی (۱۳۶۲) | •تاریخ تحلیلی اسلام، تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی (۱۳۶۲) | ||
| + | |||
•زندگانی حضرت فاطمه، چاپ اول تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۰، چاپ هجدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۳) | •زندگانی حضرت فاطمه، چاپ اول تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۰، چاپ هجدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۳) | ||
| + | |||
• شنایی با زندگانی امام صادق سلام الله علیه، جامعة الامام الصادق سلام الله علیه، تهران (۱۳۶۲) | • شنایی با زندگانی امام صادق سلام الله علیه، جامعة الامام الصادق سلام الله علیه، تهران (۱۳۶۲) | ||
| + | |||
•زندگانی علی بن الحسین سلام الله علیه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۵، چاپ پنجم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۲) | •زندگانی علی بن الحسین سلام الله علیه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۵، چاپ پنجم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۲) | ||
| + | |||
•ستایش و سوگ امام هشتم سلام الله علیه در شعر فارسی (۱۳۶۵) | •ستایش و سوگ امام هشتم سلام الله علیه در شعر فارسی (۱۳۶۵) | ||
| + | |||
•عرشیان، نشر مشعر، قم (۱۳۷۱) | •عرشیان، نشر مشعر، قم (۱۳۷۱) | ||
| + | |||
•شرح مثنوی شریف، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۳، از جزو دوم دفتر اول تا پایان دفتر ششم (دنبالهٔ کار مرحوم فروزانفر) | •شرح مثنوی شریف، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۳، از جزو دوم دفتر اول تا پایان دفتر ششم (دنبالهٔ کار مرحوم فروزانفر) | ||
| + | |||
•از دیروز تا امروز، مجموعهٔ مقاله‌ها و سفرنامه‌ها، به کوشش هرمز ریاحی و شکوفه شهیدی، تهران، انتشارات قطره( ۱۳۷۳) | •از دیروز تا امروز، مجموعهٔ مقاله‌ها و سفرنامه‌ها، به کوشش هرمز ریاحی و شکوفه شهیدی، تهران، انتشارات قطره( ۱۳۷۳) | ||
| + | |||
•علی از زبان علی، شرح زندگانی امیر مؤمنان سلام الله علیه، تهران، دفتر نشر (۱۳۷۶) | •علی از زبان علی، شرح زندگانی امیر مؤمنان سلام الله علیه، تهران، دفتر نشر (۱۳۷۶) | ||
| + | |||
•شرح مثنوی دفتر چهارم، پنجم و ششم؛ (۱۳۷۴ تا ۱۳۸۰) | •شرح مثنوی دفتر چهارم، پنجم و ششم؛ (۱۳۷۴ تا ۱۳۸۰) | ||
| + | |||
===ترجمه‌ها=== | ===ترجمه‌ها=== | ||
•نهج‌البلاغه | •نهج‌البلاغه | ||
| + | |||
• شیر زن کربلاً | • شیر زن کربلاً | ||
| + | |||
برخی از کتابهای استاد شهیدی به زبان‌های مختلف از جمله عربی ،اردو، انگلیسی، فرانسه، استانبولی، ترکی آذربایجانی و ژاپنی ترجمه شده است.<ref>سید جعفر شهیدی ،ویکی پدیا</ref> | برخی از کتابهای استاد شهیدی به زبان‌های مختلف از جمله عربی ،اردو، انگلیسی، فرانسه، استانبولی، ترکی آذربایجانی و ژاپنی ترجمه شده است.<ref>سید جعفر شهیدی ،ویکی پدیا</ref> | ||
==ساختار کتاب== | ==ساختار کتاب== | ||
| سطر ۴۰: | سطر ۶۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه کتاب تحت عنوان "روش مترجم" می خوانیم : «از سالها پیش چون فرصتی دست می داد، برخی از ترجمه های فارسی نهج البلاغه را با متن مقابله می کردم. ضمن این بررسی دیدم مترجمان – که خدمتشان در پیشگاه مولای متقیان علیه السلام پذیرفته باد – هر چند در کار خود موفق بوده اند، کم و بیش در این ترجمه ها یک نکته را چنانکه باید رعایت نکرده اند و آن این است که سخنان مولی چنانکه می بینیم در عین علو معنی به زیور لفظی نیز آراسته است: تشبیه، استعاره،جناس، موازنه سجع و مراعات النظیر. مخصوصا صنعت سجع که سراسر کتاب دیده می شود، و امیر مومنان (ع) به سجع گوئی شناخته بوده است. بدین رو کوشیدم تا در حد توانائی خویش ضمن برگرداندن عبارت عربی به فارسی چندانکه ممکن است صنعت های لفظی را نیز رعایت کنم. نیز کوشیده ام تا در ترجمه، هر واژه فارسی برابر واژه عربی قرار گیرد.»<ref>مقدمه کتاب</ref> | در مقدمه کتاب تحت عنوان "روش مترجم" می خوانیم : «از سالها پیش چون فرصتی دست می داد، برخی از ترجمه های فارسی نهج البلاغه را با متن مقابله می کردم. ضمن این بررسی دیدم مترجمان – که خدمتشان در پیشگاه مولای متقیان علیه السلام پذیرفته باد – هر چند در کار خود موفق بوده اند، کم و بیش در این ترجمه ها یک نکته را چنانکه باید رعایت نکرده اند و آن این است که سخنان مولی چنانکه می بینیم در عین علو معنی به زیور لفظی نیز آراسته است: تشبیه، استعاره،جناس، موازنه سجع و مراعات النظیر. مخصوصا صنعت سجع که سراسر کتاب دیده می شود، و امیر مومنان (ع) به سجع گوئی شناخته بوده است. بدین رو کوشیدم تا در حد توانائی خویش ضمن برگرداندن عبارت عربی به فارسی چندانکه ممکن است صنعت های لفظی را نیز رعایت کنم. نیز کوشیده ام تا در ترجمه، هر واژه فارسی برابر واژه عربی قرار گیرد.»<ref>مقدمه کتاب</ref> | ||
| − | دکتر موسوی گرمارودی در همایش «در ستایش سخن» که به مناسبت میلاد امام علی (ع) و درباره ترجمه د کتر شهیدی از نهج البلاغه برگزار شده بود | + | دکتر موسوی گرمارودی در همایش «در ستایش سخن» که به مناسبت میلاد امام علی (ع) و درباره ترجمه د کتر شهیدی از نهج البلاغه برگزار شده بود با اشاره به اینکه سالیان درازی افتخار شاگردی استاد شهید ی را داشته است، ترجمه استاد شهیدی از «نهج البلاغه» را دارای سه ویژگی منحصربه فرد دانست: 1- استفاده زیبا از سجع، 2- رها کردن نثر معیار و رفتن به سوی نثر باستان گرایانه(آرکاییک) 3- تعلیقات آگاهانه و روشنگر. |
در علوم بد یع ما، سجع عبارت از کلماتی است که در آنها علاوه بر یگانگی حرف آخر و یگانگی وزن عروضی، وزن صرفی هم وجود داشته باشد. انواع مختلف سجع را می توان در ترجمه دکتر شهیدی دید اما بیشتر از همه سجع متوازن و پس از آن متوازی دیده می شود . دکتر شهیدی در برخی مواقع نیز که در متن نهج البلاغه سجع کمی وجود دارد برای یک دست شد ن اثر، خود ترجمه را مسجع می کند و گاهی اوقات نیز برای ایجاد سجع از ترادف استفاده می نماید . گرمارودی درباره ویژگی باستان گرایی این اثر گفت: یکی از د لایل این مسئله این است که نهج البلاغه متنی است مربوط به 1400 سال پیش ، بنابراین ترجمه آن باید به گونه ای باشد که با روح اثر سازگاری داشته باشد. از طرف دیگر خود سجع نیز رویکردی باستان گرایانه دارد و اگر در متن سجع به کار برده شود اما هندسه نحوی آن زبان معیار باشد این دو با هم متناسب نمی شوند . بنابراین استاد شهیدی سجع را با باستان گرایی در آمیختند تا متن، یکسانی خودش را از دست ندهد.<ref> نهج البلاغه شهیدی ،ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺣﮑﻤﺖ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ :: ﻣﺮﺩﺍﺩ 1387، ﺳﺎﻝ ﺳﻮﻡ - ﺷﻤﺎﺭﻩ 5 ﺍﺯ 80 ﺗﺎ 80</ref> | در علوم بد یع ما، سجع عبارت از کلماتی است که در آنها علاوه بر یگانگی حرف آخر و یگانگی وزن عروضی، وزن صرفی هم وجود داشته باشد. انواع مختلف سجع را می توان در ترجمه دکتر شهیدی دید اما بیشتر از همه سجع متوازن و پس از آن متوازی دیده می شود . دکتر شهیدی در برخی مواقع نیز که در متن نهج البلاغه سجع کمی وجود دارد برای یک دست شد ن اثر، خود ترجمه را مسجع می کند و گاهی اوقات نیز برای ایجاد سجع از ترادف استفاده می نماید . گرمارودی درباره ویژگی باستان گرایی این اثر گفت: یکی از د لایل این مسئله این است که نهج البلاغه متنی است مربوط به 1400 سال پیش ، بنابراین ترجمه آن باید به گونه ای باشد که با روح اثر سازگاری داشته باشد. از طرف دیگر خود سجع نیز رویکردی باستان گرایانه دارد و اگر در متن سجع به کار برده شود اما هندسه نحوی آن زبان معیار باشد این دو با هم متناسب نمی شوند . بنابراین استاد شهیدی سجع را با باستان گرایی در آمیختند تا متن، یکسانی خودش را از دست ندهد.<ref> نهج البلاغه شهیدی ،ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺣﮑﻤﺖ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ :: ﻣﺮﺩﺍﺩ 1387، ﺳﺎﻝ ﺳﻮﻡ - ﺷﻤﺎﺭﻩ 5 ﺍﺯ 80 ﺗﺎ 80</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| سطر ۴۸: | سطر ۶۸: | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *نهج البلاغه شهیدی ،ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺣﮑﻤﺖ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ :: ﻣﺮﺩﺍﺩ 1387، ﺳﺎﻝ ﺳﻮﻡ - ﺷﻤﺎﺭﻩ 5 ﺍﺯ 80 ﺗﺎ 80در دسترس:[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1290794 | + | *نهج البلاغه شهیدی ،ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺣﮑﻤﺖ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ :: ﻣﺮﺩﺍﺩ 1387، ﺳﺎﻝ ﺳﻮﻡ - ﺷﻤﺎﺭﻩ 5 ﺍﺯ 80 ﺗﺎ 80در دسترس:[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1290794 مجلات تخصصی نور]، بازیابی در : تیر ماه 97 |
| − | مجلات تخصصی نور] | + | * [http://www.hamshahrionline.ir/details/26632 همشهری‌آنلاین] |
| − | * [http://www.hamshahrionline.ir/details/26632 همشهری‌آنلاین | + | *سید جعفر شهیدی[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1_%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF%DB%8C ویکی پدیا] |
| − | ] | + | *شهیدی،جعفر[https://wikinoor.ir/%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%8C_%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1 ویکی نور] |
| − | *سید جعفر شهیدی[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1_%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF%DB%8C | + | *ترجمه نهج‌البلاغه (شهیدی)[https://wikinoor.ir/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87_%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87_(%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF%DB%8C) ویکی نور] |
| − | |||
| − | * | ||
| − | ویکی نور] | ||
| − | *ترجمه نهج‌البلاغه (شهیدی)[ | ||
| − | ویکی نور] | ||
| − | |||
{{نهج البلاغه}} | {{نهج البلاغه}} | ||
[[رده:ترجمه های نهج البلاغه]] | [[رده:ترجمه های نهج البلاغه]] | ||
نسخهٔ ۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۲۵
ترجمه نهج البلاغه اثر دکتر سید جعفر شهیدی (نویسنده، تاریخ نگار، مترجم، پژوهشگر برجسته زبان و ادبیات فارسی و استاد تمام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، رئیس موسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین اللملی آموزش زبان فارسی) یکی از بهترین ترجمه های نهج البلاغه است که در آن علاوه بر انتقال معنا تلاش شده که فصاحت و بلاغت نهج البلاغه نیز در ترجمه تبلور یابد. این ترجمه شیوا و تفسیر روان در سال 1369 به عنوان کتاب سال شناخته شد.
محتویات
شرح حال نویسنده
درسال 1297 در بروجرد متولد و در ۲۳ دی ۱۳۸۶ در تهران درگذشت. وی رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، استاد تمام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و از پژوهشگران برجسته زبان و ادبیات فارسی، فقه و تاریخ اسلام بود. شهیدی از شاگردان برجستهٔ علی‌اکبر دهخدا و بدیع‌الزمان فروزانفر در دانشگاه تهران بود و در سال ۱۳۴۰ دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی و تاریخ دریافت کرد. او همچنین درحوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف نزد اساتیدی چون آیت الله بروجردی و آیت الله سید ابوالقاسم خویی تحصیل کرد و درجه اجتهاد گرفت. دکتر سید جعفر شهیدی درجه دکترای افتخاری را از دانشگاه پکن دریافت کرده و در سال 1374 نیز موفق به دریافت بالاترین نشان درجه یک علمی از ریاست جمهوری اسلامی ایران گردید. وی به جز همکاری در تدوین فرهنگ معین و لغت‌نامه دهخدا، چهار عنوان ترجمه، سه عنوان تصحیح و تعداد زیادی تألیف دارد که شماری از کتابهای وی به زبان‌های بیگانه ترجمه شدند و جایزه دریافت کردند. بعد از تشکیل مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، معاونت سازمان رابه‌عهده گرفت. سپس علامه دهخدا از سیدجعفر شهیدی دعوت به همکاری کرد و در نامه‌ای به دکتر آذر (وزیر فرهنگ وقت) نوشت: «او اگر نه در نوع خود بی‌نظیر، ولی کم‌نظیر است.» دهخدا در این نامه می‌خواهد که به جای ۲۲ ساعت، به او شش ساعت تدریس اختصاص دهند تا بقیهٔ وقتش را در لغت‌نامهٔ دهخدا بگذراند. مدتی این‌گونه می‌گذرد، تا سال ۱۳۴۰ که با مدرک دکتری به دانشگاه منتقل می‌شود. تدریس در دانشگاه تا حدود سال ۱۳۴۵ ادامه پیدا می‌کند، اما بعد با ناامنی دانشگاه، دانشجویان خود را به لغت‌نامه می‌برد. پس از سالها نیز، تا پایان عمر وی هنوز دانشجویانش چهارشنبه‌ها به دفتر وی در مؤسسه لغت‌نامه دهخدا می‌رفتند و با شهیدی جلساتی را داشتند. بعد از مرگ محمد معین، شهیدی مسؤولیت ادارهٔ سازمان لغت‌نامهٔ دهخدا را بر عهده گرفت. او در زمینه‌های ادبیات عرب و فارسی استادی بنام بود و درک محضر و همنشینی با استادانی نظیر بدیع‌الزمان فروزانفر، دهخدا، جلال‌الدین همائی و محمد معین اعتبار علمی و معنوی او را دو چندان کرد. او همچنین دوستی نزدیک و ارتباط علمی و با سید موسی صدر در ایران، بیروت و قاهره داشت.
تالیفات
•صیحه آسمانی (بدون نام مولّف چاپ شده)
•مهدویت واسلام( ۱۳۲۴)
•جنایات تاریخ، جلد اول و دوم، تهران، شهریور (۱۳۲۷)
•جنایات تاریخ، جلد سوم، دفتر نامهٔ فروغ علم، تهران (۱۳۲۹)
•چراغ روشن در دنیای تاریک (یا زندگانی علی بن الحسین، تهران، کتابفروشی و چاپخانه محمد حسن علمی (۱۳۳۵)
•تصحیح براهین العجم اثر مورخ الدوله سپهر
•تصحیح دره نادره و تلخیص آن
•در راه خانهٔ خدا، دانش نو، تهران (۱۳۵۶)
•پس از پنجاه سال، پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین سلام الله علیه، چاپ اول، امیر کبیر ۱۳۵۸، چاپ شانزدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۲)
•شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، چاپ اول انجمن آثار ملی ۱۳۵۸، چاپ دوم انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۶۴)
•تاریخ تحلیلی اسلام، تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی (۱۳۶۲)
•زندگانی حضرت فاطمه، چاپ اول تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۰، چاپ هجدهم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۳)
• شنایی با زندگانی امام صادق سلام الله علیه، جامعة الامام الصادق سلام الله علیه، تهران (۱۳۶۲)
•زندگانی علی بن الحسین سلام الله علیه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۶۵، چاپ پنجم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی (۱۳۷۲)
•ستایش و سوگ امام هشتم سلام الله علیه در شعر فارسی (۱۳۶۵)
•عرشیان، نشر مشعر، قم (۱۳۷۱)
•شرح مثنوی شریف، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۳، از جزو دوم دفتر اول تا پایان دفتر ششم (دنبالهٔ کار مرحوم فروزانفر)
•از دیروز تا امروز، مجموعهٔ مقاله‌ها و سفرنامه‌ها، به کوشش هرمز ریاحی و شکوفه شهیدی، تهران، انتشارات قطره( ۱۳۷۳)
•علی از زبان علی، شرح زندگانی امیر مؤمنان سلام الله علیه، تهران، دفتر نشر (۱۳۷۶)
•شرح مثنوی دفتر چهارم، پنجم و ششم؛ (۱۳۷۴ تا ۱۳۸۰)
ترجمه‌ها
•نهج‌البلاغه
• شیر زن کربلاً
برخی از کتابهای استاد شهیدی به زبان‌های مختلف از جمله عربی ،اردو، انگلیسی، فرانسه، استانبولی، ترکی آذربایجانی و ژاپنی ترجمه شده است.[۱]
ساختار کتاب
در ابتدای کتاب، مقدمه مترجم پیرامون "نهج البلاغه ، بلاغت ، ترجمه های نهج البلاغه به فارسی ، ویژگی این ترجمه ، روش مترجم آن و مختصری از زندگی شریف رضی" آمده است. پس از مقدمه متن و ترجمة نهج البلاغه به ترتیب خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار قرار گرفته و در یک صفحه متن عربی و در صفحه مقابل آن ترجمه فارسی آمده است متن نهج البلاغه بر اساس متن نهج‌البلاغه شيخ محمد عبده مفتى كشور مصر است. جز در مواردى كه خطا و يا نقصان آن متن مسلم بود كه در آن صورت به شرح ابن ابى‌الحديد و يا نسخه صبحى صالح مراجعه شده است. شماره خطبه‌ها و نامه‌ها و كلمات قصار بر اساس نسخه مرحوم صبحى صالح می باشد. بدليل اين كه معجم المفهرس الفاظ نهج‌البلاغه كه از سوى موسسه انتشارات اسلامى تابع جامعه مدرسين حوزه قم فراهم شده، بر اساس همين نسخه است. بعد از اتمام ترجمه تعلیقه ها قرار گرفته این تعلیقه ها در روشن ساختن وضع اشخاص و یا اجتماع و یا معنی واژه ها و کاربرد آن، تاثیر گفتار امام در سرایندگان و نویسندگان- مفید است. جای این تعلیقه ها با گذاشتن شماره در متن فارسی مشخص شده است. در پایان کتاب فهرست ها، شامل فهرست مطالب، فهرست موضوعی خطبه ها، نامه ها، کلمات قصار ، فهرست آیات قرآن کریم، فهرست حدیث ها، فهرست اشعار عربی، فهرست اشعار فارسی، فهرست نام اشخاص،قبیله ها، مذهب ها، فهرست نام جای ها و جنگ ها، فهرست نام کتاب ها، رساله ها و مجله هاقرار گرفته است.[۲]
گزارش محتوا
در مقدمه کتاب تحت عنوان "روش مترجم" می خوانیم : «از سالها پیش چون فرصتی دست می داد، برخی از ترجمه های فارسی نهج البلاغه را با متن مقابله می کردم. ضمن این بررسی دیدم مترجمان – که خدمتشان در پیشگاه مولای متقیان علیه السلام پذیرفته باد – هر چند در کار خود موفق بوده اند، کم و بیش در این ترجمه ها یک نکته را چنانکه باید رعایت نکرده اند و آن این است که سخنان مولی چنانکه می بینیم در عین علو معنی به زیور لفظی نیز آراسته است: تشبیه، استعاره،جناس، موازنه سجع و مراعات النظیر. مخصوصا صنعت سجع که سراسر کتاب دیده می شود، و امیر مومنان (ع) به سجع گوئی شناخته بوده است. بدین رو کوشیدم تا در حد توانائی خویش ضمن برگرداندن عبارت عربی به فارسی چندانکه ممکن است صنعت های لفظی را نیز رعایت کنم. نیز کوشیده ام تا در ترجمه، هر واژه فارسی برابر واژه عربی قرار گیرد.»[۳] دکتر موسوی گرمارودی در همایش «در ستایش سخن» که به مناسبت میلاد امام علی (ع) و درباره ترجمه د کتر شهیدی از نهج البلاغه برگزار شده بود با اشاره به اینکه سالیان درازی افتخار شاگردی استاد شهید ی را داشته است، ترجمه استاد شهیدی از «نهج البلاغه» را دارای سه ویژگی منحصربه فرد دانست: 1- استفاده زیبا از سجع، 2- رها کردن نثر معیار و رفتن به سوی نثر باستان گرایانه(آرکاییک) 3- تعلیقات آگاهانه و روشنگر. در علوم بد یع ما، سجع عبارت از کلماتی است که در آنها علاوه بر یگانگی حرف آخر و یگانگی وزن عروضی، وزن صرفی هم وجود داشته باشد. انواع مختلف سجع را می توان در ترجمه دکتر شهیدی دید اما بیشتر از همه سجع متوازن و پس از آن متوازی دیده می شود . دکتر شهیدی در برخی مواقع نیز که در متن نهج البلاغه سجع کمی وجود دارد برای یک دست شد ن اثر، خود ترجمه را مسجع می کند و گاهی اوقات نیز برای ایجاد سجع از ترادف استفاده می نماید . گرمارودی درباره ویژگی باستان گرایی این اثر گفت: یکی از د لایل این مسئله این است که نهج البلاغه متنی است مربوط به 1400 سال پیش ، بنابراین ترجمه آن باید به گونه ای باشد که با روح اثر سازگاری داشته باشد. از طرف دیگر خود سجع نیز رویکردی باستان گرایانه دارد و اگر در متن سجع به کار برده شود اما هندسه نحوی آن زبان معیار باشد این دو با هم متناسب نمی شوند . بنابراین استاد شهیدی سجع را با باستان گرایی در آمیختند تا متن، یکسانی خودش را از دست ندهد.[۴]
وضعیت کتاب
کتاب در یک جلد در تیراز 10000 نسخه توسط انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی چاپ شده است.
پانویس
منابع
- نهج البلاغه شهیدی ،ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺣﮑﻤﺖ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ :: ﻣﺮﺩﺍﺩ 1387، ﺳﺎﻝ ﺳﻮﻡ - ﺷﻤﺎﺭﻩ 5 ﺍﺯ 80 ﺗﺎ 80در دسترس:مجلات تخصصی نور، بازیابی در : تیر ماه 97
- همشهری‌آنلاین
- سید جعفر شهیدیویکی پدیا
- شهیدی،جعفرویکی نور
- ترجمه نهج‌البلاغه (شهیدی)ویکی نور
