خلفای نخستین

شیعه معتقد است كه خلافت و امامت مسلمين يك مقام عادى نيست بلكه يك منصب الهى و آسمانى است و با تعيين مردم حتى پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله نيست بلكه بايد خليفه و امام شخص معصومى باشد كه به احتياجات بشر دانا و بصير باشد و چنين شخصى با تعيين خداوند مشخص مى گردد.

و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این خصوص در واقعه غدير خم كه چند ماه قبل از وفات حضرت نبى اكرم صلی الله علیه و آله بوده - از مردم براى على ابن ابي‌طالب - بيعت گرفته است.

لیکن علیرغم این تعیین الهی، بلافاصله پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و در حالی که اهل بيت علیهم‌السلام و عده اى از صحابه ممتاز، سرگرم تجهيز جنازه شريف پیامبر بودند، عده ديگرى از مسلمانان - از هر دو گروه انصار و مهاجرین - در محلى به نام «سقيفه بنى‌ساعده » جمع شدند و بدون توجه به تعیین الهی، پيرامون تعيين جانشين پيغمبر به مذاكره وجدال پرداختند.

و نهایتاً ابوبکر را به جانشینی پیامبر تعییین نمودند. تعیین ابوبکر موجب شد که تصدی خلافت پیامبر در طول سه دهه پس از وفات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یعنی از سال 11 تا سال 40 هجری چنین رقم بخورد:

• 1- ابوبكر 11-13 هـ.ق؛

• 2- عمر 13-23 هـ.ق؛

• 3- عثمان 23-35 هـ.ق؛

• 4- امام على علیه‌السلام 35-40 هـ.ق.

عمر توسط ابوبکر و عثمان توسط شورای شش نفری که عمر تعیین نموده بود و دستورالعمل خاصی برایش تعیین نموده بود تنها با نیمی از آراء به خلافت تعیین گردید.

از آنجا که این دوره با توجه به نزدیکی آن به دوران حضور پیامبر و حضور فعال صحابیان پیامبر در صحنه‌های اجتماعی در مقايسه با دوره‌هاي پس از آن، به سنت پيامبر صلی الله علیه و آله نزديك‌تر مي‌نمود و نیز خلافت همچون دوره‌های بعدی صورت موروثي نيافته بود به همین جهت اين 4 خليفه را بعدها اهل سنت «خلفاي راشدين» نام نهادند.

منابع:

(1). خلفای راشدین، سایت حوزه.

(2). اسلام، ابوالقاسم گرجی، دايرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1367، جلد 8، ص 402ـ400.

(3). شیعه در اسلام، علامه طباطبائی رحمه‌الله.