شیخ کاظم ازری: تفاوت بین نسخه‌ها
(←حماسه ازری یا قصیده «هائیه») |
|||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
==حماسه ازری یا قصیده «هائیه»== | ==حماسه ازری یا قصیده «هائیه»== | ||
موضوع قصیده مذکور که از آن به عناوین مختلف؛ قصیده هائیه «الفیه، قرآن الشعر الاکبر و فرقان الفصل الازهر» یاد شده عبارت است از: مدح پیغمبر (ص) و اهل بیت آن حضرت، مدح امیرالمومنین علی (ع) و بیان فداکاریهای حضرتش در غزوات مهم اسلامی و اشاره به حوادث مهم قبل از وفات و بعد از وفات پیغمبر (ص). اصل آن در طوماری نوشته شده بود، و بیش از هزار بیت داشته که در اثر نفوذ موریانه، بیش از چهارصد بیت آن از بین می رود و 581 بیت آن باقی می ماند. این اثر نفیس توسط سید صدرالدین عاملی کشف شد، و در دسترس دانشمندان قرار گرفت و تاکنون چندین بار چاپ شده است. | موضوع قصیده مذکور که از آن به عناوین مختلف؛ قصیده هائیه «الفیه، قرآن الشعر الاکبر و فرقان الفصل الازهر» یاد شده عبارت است از: مدح پیغمبر (ص) و اهل بیت آن حضرت، مدح امیرالمومنین علی (ع) و بیان فداکاریهای حضرتش در غزوات مهم اسلامی و اشاره به حوادث مهم قبل از وفات و بعد از وفات پیغمبر (ص). اصل آن در طوماری نوشته شده بود، و بیش از هزار بیت داشته که در اثر نفوذ موریانه، بیش از چهارصد بیت آن از بین می رود و 581 بیت آن باقی می ماند. این اثر نفیس توسط سید صدرالدین عاملی کشف شد، و در دسترس دانشمندان قرار گرفت و تاکنون چندین بار چاپ شده است. | ||
| + | [بیت]مَعْقِلُ الْخَائِفِینَ مِنْ کُلِّ خَوْفٍ أَوْفَرُ الْعُرُبِ ذِمَّةً أَوْفَاهَا | ||
| + | حصار محکم هراسندگان از هر هراسى کاملترین عرب از جهت تعهّد و وفادارترین آنها | ||
| + | مَصْدَرُ الْعِلْمِ لَیْسَ إِلا لَدَیْهِ خَبَرُ الْکَائِنَاتِ مِنْ مُبْتَدَاهَا | ||
| + | سرچشمه دانش جز نزد او نیست خبر کائنات است از ابتداى آنها | ||
| + | فَاضَ لِلْخَلْقِ مِنْهُ عِلْمٌ وَ حِلْمٌ أَخَذَتْ مِنْهُمَا الْعُقُولُ نُهَاهَا | ||
| + | از او دانش و بردبارى بر خلق افاضه شد که خردها خردمندى خود را از آن دو گرفت | ||
| + | نَوَّهَتْ بِاسْمِهِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ کَمَا نَوَّهَتْ بِصُبْحٍ ذَکَاهَا | ||
| + | نامش را بلند آوازه کرد آسمانها و زمین،چنان‌که بلند آوازه کرد صبح را آفتابش | ||
| + | وَ غَدَتْ تَنْشُرُ الْفَضَائِلَ عَنْهُ کُلُّ قَوْمٍ عَلَى اخْتِلافِ لُغُاهَا | ||
| + | و اینگونه شد که فضائل او را پخش کردند هر قومى با اختلاف زبانهایشان | ||
| + | طَرِبَتْ لاسْمِهِ الثَّرَى فَاسْتَطَالَتْ فَوْقَ عُلْوِیَّةِ السَّمَا سُفْلاهَا | ||
| + | به وجد آمد خاک از نامش و برترى گرفت از بلندترین آسمانها پست‌ترین جایگاهش | ||
| + | جَازَ مِنْ جَوْهَرِ التَّقَدُّسِ ذَاتا تَاهَتِ الْأَنْبِیَاءُ فِی مَعْنَاهَا | ||
| + | از نظر ذات از جوهر تقدّس گذشت پیابران در عناى آن مبهوت شدند | ||
| + | لا تُجِلْ فِی صِفَاتِ أَحْمَدَ فِکْرا فَهِیَ الصُّورَةُ الَّتِی لَنْ تَرَاهَا | ||
| + | فکرت را در صفات احمد جولان مده زیرا همان صورتى است که هرگز آن را نخواهى دید | ||
| + | أَیُّ خَلْقٍ لِلَّهِ أَعْظَمُ مِنْهُ وَ هُوَ الْغَایَةُ الَّتِی اسْتَقْصَاهَا | ||
| + | خدا را کداین آفریده است که بزرگتر از او باشد او هدفى است که خدا آن را استقصا نموده | ||
| + | قَلَّبَ الْخَافِقَیْنِ ظَهْرا لِبَطْنٍ فَرَأَى ذَاتَ أَحْمَدَ فَاجْتَبَاهَا | ||
| + | خدا شرق و غرب را طاهر به باطن زیرورو کرد پس احمد را دید و او را انتخاب کرد | ||
| + | لَسْتُ أَنْسَى لَهُ مَنَازِلَ قُدْسٍ قَدْ بَنَاهَا التُّقَى فَأَعْلَى بِنَاهَا[بیت] | ||
==تالیفات== | ==تالیفات== | ||
نسخهٔ ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۰۹:۴۲
| نام کامل | کاظم ازری |
| زادروز | 1143 قمری |
| زادگاه | محله رأس القریه بغداد |
| وفات | 1212 قمری |
| مدفن | آرامگاه آل ازری در کاظمین |
|
| |
|
| |
| آثار |
هائیه، قصیده ای به مناسبت پیروزی سلیمان پاشا، 18 قصیده در مدح سلیمان شاوی، 5 قصیده در مدح پدر سلیمان |
شیخ کاظم ارزی (1143-1212ه.ق) شاعر قرن دوازدهم هجری،از مهمترین اشعار وی می توان به مجموعه «هائیه» اشاره کرد.
ولادت
شیخ کاظم (محمدکاظم) و مشهور به "ملاکاظم ازری" شاعر مدیحه سرای شیعه. در سال 1143 در محله رأس القریه بغداد به دنیا آمد.
خاندان
پدرش محمد بن مراد و برادرش شیخ محمدرضا که او نیز ادیب و شاعر توانا و مداح اهل بیت علیهم السلام پیامبر بودند. این خاندان خود را از نسل "عبدالصمدبن علی ازری بغدادی تمیمی" می دانستند. او با خاندان های سرشناس دیگری چون "آل شاوی" و "آل حیدری" و... دوستی زیاد و عمیق داشت.
تحصیلات
ابتدا در بغداد تحصیلات خود را شروع کرد و سپس در نجف، ادبیات عرب، فقه و اصول را نزد اساتید بزرگ تعلیم گرفت. اما از آنجا که میل زیادی به ادبیات به ویژه شعر داشت از مدرسه کناره گرفت. در 17 سالگی به حج رفت و قصیده ای راجع به حج خودش سرود. در واقع قبل از 20 سالگی به سرودن شعر پرداخت. البته اطلاعات او را درباره تاریخ، تفسیر، حدیث و فلسفه دیگران اعتراف دارند.
حماسه ازری یا قصیده «هائیه»
موضوع قصیده مذکور که از آن به عناوین مختلف؛ قصیده هائیه «الفیه، قرآن الشعر الاکبر و فرقان الفصل الازهر» یاد شده عبارت است از: مدح پیغمبر (ص) و اهل بیت آن حضرت، مدح امیرالمومنین علی (ع) و بیان فداکاریهای حضرتش در غزوات مهم اسلامی و اشاره به حوادث مهم قبل از وفات و بعد از وفات پیغمبر (ص). اصل آن در طوماری نوشته شده بود، و بیش از هزار بیت داشته که در اثر نفوذ موریانه، بیش از چهارصد بیت آن از بین می رود و 581 بیت آن باقی می ماند. این اثر نفیس توسط سید صدرالدین عاملی کشف شد، و در دسترس دانشمندان قرار گرفت و تاکنون چندین بار چاپ شده است. [بیت]مَعْقِلُ الْخَائِفِینَ مِنْ کُلِّ خَوْفٍ أَوْفَرُ الْعُرُبِ ذِمَّةً أَوْفَاهَا حصار محکم هراسندگان از هر هراسى کاملترین عرب از جهت تعهّد و وفادارترین آنها مَصْدَرُ الْعِلْمِ لَیْسَ إِلا لَدَیْهِ خَبَرُ الْکَائِنَاتِ مِنْ مُبْتَدَاهَا سرچشمه دانش جز نزد او نیست خبر کائنات است از ابتداى آنها فَاضَ لِلْخَلْقِ مِنْهُ عِلْمٌ وَ حِلْمٌ أَخَذَتْ مِنْهُمَا الْعُقُولُ نُهَاهَا از او دانش و بردبارى بر خلق افاضه شد که خردها خردمندى خود را از آن دو گرفت نَوَّهَتْ بِاسْمِهِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ کَمَا نَوَّهَتْ بِصُبْحٍ ذَکَاهَا نامش را بلند آوازه کرد آسمانها و زمین،چنان‌که بلند آوازه کرد صبح را آفتابش وَ غَدَتْ تَنْشُرُ الْفَضَائِلَ عَنْهُ کُلُّ قَوْمٍ عَلَى اخْتِلافِ لُغُاهَا و اینگونه شد که فضائل او را پخش کردند هر قومى با اختلاف زبانهایشان طَرِبَتْ لاسْمِهِ الثَّرَى فَاسْتَطَالَتْ فَوْقَ عُلْوِیَّةِ السَّمَا سُفْلاهَا به وجد آمد خاک از نامش و برترى گرفت از بلندترین آسمانها پست‌ترین جایگاهش جَازَ مِنْ جَوْهَرِ التَّقَدُّسِ ذَاتا تَاهَتِ الْأَنْبِیَاءُ فِی مَعْنَاهَا از نظر ذات از جوهر تقدّس گذشت پیابران در عناى آن مبهوت شدند لا تُجِلْ فِی صِفَاتِ أَحْمَدَ فِکْرا فَهِیَ الصُّورَةُ الَّتِی لَنْ تَرَاهَا فکرت را در صفات احمد جولان مده زیرا همان صورتى است که هرگز آن را نخواهى دید أَیُّ خَلْقٍ لِلَّهِ أَعْظَمُ مِنْهُ وَ هُوَ الْغَایَةُ الَّتِی اسْتَقْصَاهَا خدا را کداین آفریده است که بزرگتر از او باشد او هدفى است که خدا آن را استقصا نموده قَلَّبَ الْخَافِقَیْنِ ظَهْرا لِبَطْنٍ فَرَأَى ذَاتَ أَحْمَدَ فَاجْتَبَاهَا خدا شرق و غرب را طاهر به باطن زیرورو کرد پس احمد را دید و او را انتخاب کرد لَسْتُ أَنْسَى لَهُ مَنَازِلَ قُدْسٍ قَدْ بَنَاهَا التُّقَى فَأَعْلَى بِنَاهَا[بیت]
تالیفات
این شاعر بزرگ هیچگاه دیوانش را جمع آوری نکرد. شیخ آقا بزرگ تهرانی، مجموعه ای از قصائد او را که "هائیه" نیز ضمیمه آن بوده است در کتابخانه محمدعلی سبزواری دیده است. این قصیده برای اولین بار در نجف به چاپ رسید. بعد با عنوان "شمسیه" در بمبئی چاپ شد.
شیخ ملاکاظم، اشعاری دیگری هم سروده که از آن جمله میتوان گفت:
- قصیده ای به مناسبت پیروزی سلیمان پاشا
- 18 قصیده در مدح سلیمان شاوی
- 5 قصیده در مدح پدر سلیمان (عبدالله)
- قصایدی در مدح برادران و پسر سلیمان
- اشعاری در شفاعت خواهی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام در دفع بلا از بغداد.
- مرثیه ای درباره امام حسین علیه السلام
آثار این مولف در کتابخانه دیجیتال اهل البیت علیه السلام موجود می باشد.
وفات
سرانجام این شاعر بزرگ شیعه، در سال 1212 یا 1213 در کرخ بغداد، در سن 70 سالگی از دنیا رحلت کرد و در کاظمین در مقبره ای که مخصوص خاندان او بود، دفن شد. ظاهرا او فقط یک دختر داشت و فرزند دیگری نداشت.
منابع
- کتابخانه طهور، شیخ کاظم ازری.(12 مهرماه 1391)
- سید علی میر لوحی، احوال و اشعار شیخ کاظم ازری، مطالعات اسلامی، شماره 20، پاییز 1355، صص 87-113(12 مهرماه 1391)
