دروزی

پيدايش اين مذهب به دوره خلافت فاطميان مصر مى رسد، به عصر (الحاكم بالله ) خليفه ششم فاطمى ، آغاز قرن يازدهم ميلادى . اين مذهب به نام يكى از مبلغين فعال و مشهورش نامگذارى شد.

دروزی فرقه ای همراه غلو

(شيخ محمد بن اسماعيل درزى ) از مبلغان و پيشوايان اين مذهب بوده است . عقايد منسوب به اين مذهب با مايه هاى غلوآميز همراه است : (روح آدم در كالبد (على بن ابى طالب (عليه السلام ) و از آن پس در فرزندانش تا (الحاكم ) تجلى كرده است . در (الحاكم ) تا اندازه اى از وجوه (الوهيت ) قرار دارد و (الحاكم ) قادر مطلق و عالم به جميع اسرار جهان است و جهانيان بايد از او اطاعت كنند).

سوریه جولان گاه فرقه

اين مذهب مورد حمايت شديد (الحاكم بالله ) قرار داشت . وى (الدرزى ) را به (سوريه ) اعزام كرد تا به تبليغ پردازد. علت اين بود كه در (سوريه ) علاقه بسيارى به امام (على بن ابى طالب (عليه السلام ) و خاندان آن حضرتش وجود داشت . پس از مرگ (الدرزى )، فردى ديگرى به توصيه (الحاكم بالله ) به نام (حمزة بن احمد) (ايرانى الاصل ) جاى وى را گرفت . گويند (حمزه ) مؤ سس واقعى اين مذهب بوده است . وقتى (الحاكم ) بدست خواهرش كشته شد، (حمزة بن احمد) اعلام كرد كه وى از نظرها پنهان شده تا مراتب عقايد پيروانش را بيازمايد و در وقتى معين باز خواهد گشت .

سرکوب فرقه

دروزى ها پس از مرگ الحاكم بشدت سركوب شدند. اين تعقيب و سركوبى باعث شد تا در كوهستانهاى سوريه و جنوب لبنان سكنى گزينند و زندگى مذهبى مخفيانه اى داشته باشند. ابراهيم پاشا معابد آنان را در هم كوبيد و آثار و كتب مذهبى شان را سوخت . اين مذهب تحولات زيادى پيدا كرده است . از غلو به حلول و تناسخ و سپس تعديل عقايد و آراء راه يافته است .

آئینی متاثر از مسیحیت

تعاليم مذهبى آنان تا حدودى تحت تاءثير آئين مسيحيت قرار گرفته است : در جهان خلقت جديدى رخ نداده ، يك روح است كه از آغاز در كالبدهاى پى در پى حلول مى كند و از پيكرى به پيكر ديگرى راه مى يابد. اين فرقه به روزه ماه رمضان و نمازهاى پنجگانه شبانه روز و زيارت كعبه اعتقاد دارند و كتاب آسمانى آنها (قرآن ) و (انجيل ) (؟!) است . در اين مذهب مقامات مذهبى به طبقات مختلفى تقسيم مى شوند: (بالا دانايان ) كه اسرار مذهب را در سينه دارند و تعدادشان اندك است و مقامشان موروثى است . (پائين دانايان ) يا (پاكان ) كه پارسايان باشند و كارشان رياضت است و اسرار مذهب را دانند. (نيمه دانايان ) كه اعمال مذهبى را انجام مى دهند و ادعيه و اوراد را مى خوانند. و (طبقه عامه ) كه پيروان باشند و مقلد طبقات بالا هستند. آنان بر اين باورند كه بالاخره (الحاكم ) ظهور خواهد كرد، و عدالت و زيبائى بر جهان حاكم خواهد شد. دروزيها مردمى بلند همت و جوانمرد مى باشند كه زندگى روزانه آنان مقرون به ديانت و شرافت است .

وجه نامگذاری

برخى از محققان معتقدند كه نام اين فرقه از كلمه (درزى ) به معناى (خياط) كه شغل مؤ سس اين مذهب است ، گرفته شده است و نام مؤ سس اين مذهب به درستى روشن نيست . گويا وى در آغاز از اسماعيليان بوده . مسيحيان وى را (محمد بن اسماعيل ) گفته اند. او (ايرانى الاصل ) بوده و نام اصلى او (نشتكين ) گفته شده است . در منابع مسيحى آمده است كه (محمد بن اسماعيل ) در سال ۴۰۸ هجرى به (مصر) رفت و با (حمزه بن على ) كه ظاهرا او نيز ايرانى بوده و از نزديكان (الحاكم ) خليفه فاطمى بود، آشنا شد و به دربار خلافت راه يافت و مذهبى به نام (مذهب توحيد) با هميارى مؤ ذنى به نام (على بن احمد حبال ) پديد آورد. (درزى ) قائل به (الوهيت ) الحاكم بامر الله شد و مى گفت كه : (عقل كلى در آدم ابوالبشر حلول كرد و به صورت او تجسد يافت و از آدم به ديگر انبياء انتقال يافت تا به محمد (صلى الله عليه و آله ) و ائمه (عليه السلام ) و خلفاى فاطمى رسيد و هم اكنون در (الحاكم بامر الله ) قرار دارد...) به اين مذهب (اباحيگرى ) نسبت داده اند.

پیشوایان فرقه

يشوايان مشهور اين مذهب كه در تاريخ نامشان باقى مانده ، عبارتند از: امير فخرالدين ۱۵۱۶ - ۱۵۴۴ ميلادى و امير بشير بن حسين شهابى (م ۱۶۹۷ م ).

اصول عقاید فرقه

اصول عقايد اين مذهب عبارت است از:

۱- عقل كل كه علت العلل است .

۲- نفس طيبه ،

۳- جناح ايمن ،

۴- جناح ايسر.

كه هر كدام از اين اصول در فردى از افراد بزرگ اين مذهب حضور دارد.اين مذهب داراى ۱۱۱ جلد كتاب و نسخ خطى فراوانى مى باشد كه در كتابخانه هاى اروپا ديده مى شود

منبع

عبدالله متلغی آبادانی، تاریخ ادیان و مذاهب جهان، ج3 ، ص 227 ، در دسترس در سایت پایگاه اطلاع رسانی فرق و ادیان و مذاهب بازیابی: سیزدهم مرداد 1394