چارقل: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای جدید حاوی '{{نیازمند ویرایش فنی}} {{مدخل دائرة المعارف|دانشنامه جهان اسلام}} چارقل ، عنوانی...' ایجاد کرد)
 
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند  ویرایش فنی}}
 
 
{{مدخل دائرة المعارف|دانشنامه جهان اسلام}}
 
{{مدخل دائرة المعارف|دانشنامه جهان اسلام}}
چارقل ، عنوانی‌ برای‌ چهار سوره كافرون‌، اخلاص‌، فَلَق‌ و ناس‌.
 
  
== سوره ها با فعل امر قل ==
+
چارقل، عنوانی‌ برای‌ چهار [[سوره كافرون‌]]، [[سوره اخلاص‌]]، [[سوره فلق‌]] و [[سوره ناس‌]].
چارقل‌، مخفف‌ چهارقل‌، به‌ چهار سوره‌ از قرآن‌ كریم‌ كه‌ با فعل‌ امر «قل‌» آغاز می‌شوند، اشاره‌ دارد كه‌ عبارت‌اند از: كافرون‌: «قل‌ یا ایهاالكافرون‌»، اخلاص‌: «قل‌ هو اللّه‌ احد»، فلق‌: «قل‌ اعوذ برب‌الفلق‌» و ناس‌: «قل‌ اعوذ برب‌الناس‌». هر چند در قرآن‌ كریم‌ سوره جن‌ نیز با قل‌ آغاز می‌شود <ref> رجوع کنید به جن‌: 1، </ref> ولی‌ فقط‌ این‌ چهار سوره كوتاه‌ را در شمار این‌ عنوان‌ گنجانده‌اند. از این‌ چهار سوره‌ بانامهای‌ سُوَرقل‌ <ref> رامیار، ص‌ 597 </ref>، قَلاقِل‌ و ذات‌ القلاقِل‌ نیز یاد شده‌ است‌. در یك‌ حدیث‌ نبوی‌، مشهور به‌ حدیث‌ ذات‌القلاقل‌، برای‌ تعویذ و در امان‌ ماندن‌ خود و فرزند و مال‌ از آسیب‌، خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ توصیه‌ شده‌ است‌ <ref> رجوع کنید به قطب‌ راوندی‌، ص‌ 85؛ مجلسی‌، ج‌ 51، ص‌ 260، ج‌ 89، ص‌ 341؛ برای‌ نسخه‌ای‌ از روایت‌ این‌ حدیث‌ رجوع کنید به آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌ 6، ص‌ 376</ref>
 
  
== چهار قل برای‌ تعویذ ==
+
==سوره ها با فعل امر قل==
خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ برای‌ تعویذ در مناسبتهای‌ مختلف‌، از قدیم‌الایام‌ تاكنون‌ در میان‌ فارسی‌زبانان‌ رایج‌ بوده‌ و در متون‌ نظم‌ و نثر گاهی‌ این‌ تعبیر به‌كار رفته‌ است‌ <ref> برای‌ نمونه‌ رجوع کنید به سنایی‌، ص‌ 404، 567؛ جامی‌، ج‌ 2، ص‌ 494؛ نظیری‌، ص‌ 317؛ آل‌احمد، ص‌ 19؛ كتیرائی‌، ص‌ 46 </ref> هرچند در حوزه فضائل‌القرآن‌و خواص‌ قرآن‌ هیچ‌گونه‌ خواص، ثواب‌ یا فضیلتی‌ برای‌ قرائت‌ این‌ چهار سوره‌ باهم‌ ذكر نشده‌ اما در برخی‌ احادیث‌ خواندن‌ سوره‌های‌ اخلاص‌، فلق‌ و ناس‌ به‌ همراه‌ سوره حمد<ref> حویزی‌، ج‌ 5، ص‌ 705 </ref> یا آیه الكرسی‌ <ref> همان‌، ج‌ 5، ص‌ 702</ref> و این‌ چهار سوره‌ به‌ همراه‌ سوره نصر <ref> طبرسی‌، ج‌10، ص‌ 839؛ ابوالفتوح‌ رازی‌، ج‌20، ص‌ 433؛ سیوطی‌، ج‌ 8، ص‌600 </ref> به‌ عنوان‌ حرز و ذكر و تعویذ توصیه‌ شده‌ است‌. علاوه‌ بر این‌، در برخی‌ نمازها، مانند نماز شب‌ و نمازهای‌ مستحب‌ در شبهای‌ ماه‌ رجب‌، خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ سفارش‌ شده‌ است‌ <ref> رجوع کنید به خطیب‌ شربینی‌، ج‌ 1، ص‌ 221؛ حرّعاملی‌، ج‌ 8، ص‌ 92؛ دمیاطی‌، ج‌ 1، ص‌ 290.</ref>
 
  
== تفسیرالقلاقل‌ ==
+
چارقل‌، مخفف‌ چهارقل‌ به‌ چهار سوره‌ از [[قرآن‌ كریم‌]] كه‌ با فعل‌ امر «قل‌» آغاز می‌شوند، اشاره‌ دارد كه‌ عبارت‌اند از: [[سوره كافرون‌]]: «قل‌ یا ایهاالكافرون‌»، [[سوره اخلاص‌]]: «قل‌ هو اللّه‌ احد»، [[سوره فلق‌]]: «قل‌ اعوذ برب‌الفلق‌» و [[سوره ناس‌]]: «قل‌ اعوذ برب‌الناس‌».
+
 
گفتنی‌ است‌ كه‌ ابن‌سینا در تفسیری‌ با نام‌ تفسیرالقلاقل‌ به‌ تفسیر سه‌ سوره‌ از چارقل‌ (سوره‌های‌ اخلاص‌، فلق‌ و ناس‌) پرداخته‌ است‌. این‌ اثر به‌كوشش‌ احسان‌ یارشاطر با عنوان‌ تفسیر سوره توحید، تفسیر سوره فلق‌ و تفسیر سوره ناس‌ در پنج‌ رساله‌ <ref> تهران‌ 1383 ش‌ </ref> به ‌چاپ‌ رسیده‌ است‌ و ابوالمكارم‌ محمودبن‌ محمد حسنی‌ واعظ‌ نیز در تفسیری‌ با نام‌ بلابل‌ القلاقل‌ <ref> تهران‌ 1375 ش‌  </ref> به‌تفسیر آیاتی‌ كه‌ با فعل‌ امر قل‌ آغاز می‌شود پرداخته‌ است‌.
+
هر چند در [[قرآن‌ كریم‌]] [[سوره جن‌]] نیز با قل‌ آغاز می‌شود<ref>رجوع کنید به [[سوره جن‌]]: 1.</ref> ولی‌ فقط‌ این‌ چهار سوره كوتاه‌ را در شمار این‌ عنوان‌ گنجانده‌اند. از این‌ چهار سوره‌ با نامهای‌ سُوَرقل‌،<ref>رامیار، ص‌597.</ref> قَلاقِل‌ و ذات‌ القلاقِل‌ نیز یاد شده‌ است‌.
 +
 
 +
در یك‌ حدیث‌ نبوی‌، مشهور به‌ حدیث‌ ذات‌القلاقل‌ برای‌ تعویذ و در امان‌ ماندن‌ خود و فرزند و مال‌ از آسیب‌، خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ توصیه‌ شده‌ است‌.<ref>رجوع کنید به قطب‌ راوندی‌، ص‌85؛ مجلسی‌، ج‌51، ص‌260، ج‌89، ص‌341؛ برای‌ نسخه‌ای‌ از روایت‌ این‌ حدیث‌ رجوع کنید به آقا بزرگ‌ تهرانی‌، ج‌6، ص‌376.</ref>
 +
 
 +
==چهار قل برای‌ تعویذ==
 +
 
 +
خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ برای‌ تعویذ در مناسبت های‌ مختلف‌، از قدیم‌الایام‌ تاكنون‌ در میان‌ فارسی‌زبانان‌ رایج‌ بوده‌ و در متون‌ نظم‌ و نثر گاهی‌ این‌ تعبیر بكار رفته‌ است‌.<ref>برای‌ نمونه‌ رجوع کنید به سنایی‌، ص‌404، 567؛ جامی‌، ج‌2، ص‌494؛ نظیری‌، ص‌317؛ آل‌احمد، ص‌19؛ كتیرائی‌، ص‌46.</ref> هر چند در حوزه فضائل‌القرآن‌ و خواص‌ قرآن‌ هیچ‌گونه‌ خواص، ثواب‌ یا فضیلتی‌ برای‌ قرائت‌ این‌ چهار سوره‌ با هم‌ ذكر نشده‌ اما در برخی‌ احادیث‌ خواندن‌ سوره‌های‌ اخلاص‌، فلق‌ و ناس‌ به‌ همراه‌ سوره حمد<ref>حویزی‌، ج‌5، ص‌705.</ref> یا آیه الكرسی‌ <ref>همان‌، ج‌5، ص‌702.</ref> و این‌ چهار سوره‌ به‌ همراه‌ [[سوره نصر]]<ref>طبرسی‌، ج‌10، ص‌839؛ ابوالفتوح‌ رازی‌، ج‌20، ص‌433؛ سیوطی‌، ج‌ 8، ص‌600.</ref> به‌ عنوان‌ حرز و ذكر و تعویذ توصیه‌ شده‌ است‌. علاوه‌ بر این‌ در برخی‌ نمازها مانند [[نماز شب‌]] و نمازهای‌ مستحب‌ در شبهای‌ ماه‌ [[رجب‌]]، خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ سفارش‌ شده‌ است‌.<ref>رجوع کنید به خطیب‌ شربینی‌، ج‌1، ص‌221؛ حرّعاملی‌، ج‌8، ص‌92؛ دمیاطی‌، ج‌1، ص‌290.</ref>
 +
 
 +
==تفسیر القلاقل‌==
 +
 
 +
گفتنی‌ است‌ كه‌ ابن‌سینا در تفسیری‌ با نام‌ تفسیرالقلاقل‌ به‌ تفسیر سه‌ سوره‌ از چارقل‌ (سوره‌های‌ اخلاص‌، فلق‌ و ناس‌) پرداخته‌ است‌. این‌ اثر به‌ كوشش‌ احسان‌ یارشاطر با عنوان‌ تفسیر [[سوره توحید]]، تفسیر [[سوره فلق‌]] و تفسیر [[سوره ناس‌]] در پنج‌ رساله‌ <ref>تهران‌ 1383 ش‌.</ref> به ‌چاپ‌ رسیده‌ است‌ و ابوالمكارم‌ محمود بن‌ محمد حسنی‌ واعظ‌ نیز در تفسیری‌ با نام‌ بلابل‌ القلاقل‌ <ref>تهران‌، 1375ش‌.</ref> به‌ تفسیر آیاتی‌ كه‌ با فعل‌ امر قل‌ آغاز می‌شود، پرداخته‌ است‌.
  
 
==پانویس==  
 
==پانویس==  
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
==منبع ==
+
 
*[http://www.encyclopaediaislamica.com/ دانشنامه جهان اسلام]، "چارقل" از محمدعلی‌ لسانی‌ فشاركی‌  
+
==منابع==
 +
* [http://www.encyclopaediaislamica.com/ دانشنامه جهان اسلام]، "چارقل" از محمدعلی‌ لسانی‌ فشاركی‌.
 +
 
 
[[رده: سوره های قرآن]]
 
[[رده: سوره های قرآن]]

نسخهٔ ‏۱ فوریهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۰۸:۱۳

Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از دانشنامه جهان اسلام است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


چارقل، عنوانی‌ برای‌ چهار سوره كافرون‌، سوره اخلاص‌، سوره فلق‌ و سوره ناس‌.

سوره ها با فعل امر قل

چارقل‌، مخفف‌ چهارقل‌ به‌ چهار سوره‌ از قرآن‌ كریم‌ كه‌ با فعل‌ امر «قل‌» آغاز می‌شوند، اشاره‌ دارد كه‌ عبارت‌اند از: سوره كافرون‌: «قل‌ یا ایهاالكافرون‌»، سوره اخلاص‌: «قل‌ هو اللّه‌ احد»، سوره فلق‌: «قل‌ اعوذ برب‌الفلق‌» و سوره ناس‌: «قل‌ اعوذ برب‌الناس‌».

هر چند در قرآن‌ كریم‌ سوره جن‌ نیز با قل‌ آغاز می‌شود[۱] ولی‌ فقط‌ این‌ چهار سوره كوتاه‌ را در شمار این‌ عنوان‌ گنجانده‌اند. از این‌ چهار سوره‌ با نامهای‌ سُوَرقل‌،[۲] قَلاقِل‌ و ذات‌ القلاقِل‌ نیز یاد شده‌ است‌.

در یك‌ حدیث‌ نبوی‌، مشهور به‌ حدیث‌ ذات‌القلاقل‌ برای‌ تعویذ و در امان‌ ماندن‌ خود و فرزند و مال‌ از آسیب‌، خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ توصیه‌ شده‌ است‌.[۳]

چهار قل برای‌ تعویذ

خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ برای‌ تعویذ در مناسبت های‌ مختلف‌، از قدیم‌الایام‌ تاكنون‌ در میان‌ فارسی‌زبانان‌ رایج‌ بوده‌ و در متون‌ نظم‌ و نثر گاهی‌ این‌ تعبیر بكار رفته‌ است‌.[۴] هر چند در حوزه فضائل‌القرآن‌ و خواص‌ قرآن‌ هیچ‌گونه‌ خواص، ثواب‌ یا فضیلتی‌ برای‌ قرائت‌ این‌ چهار سوره‌ با هم‌ ذكر نشده‌ اما در برخی‌ احادیث‌ خواندن‌ سوره‌های‌ اخلاص‌، فلق‌ و ناس‌ به‌ همراه‌ سوره حمد[۵] یا آیه الكرسی‌ [۶] و این‌ چهار سوره‌ به‌ همراه‌ سوره نصر[۷] به‌ عنوان‌ حرز و ذكر و تعویذ توصیه‌ شده‌ است‌. علاوه‌ بر این‌ در برخی‌ نمازها مانند نماز شب‌ و نمازهای‌ مستحب‌ در شبهای‌ ماه‌ رجب‌، خواندن‌ این‌ چهار سوره‌ سفارش‌ شده‌ است‌.[۸]

تفسیر القلاقل‌

گفتنی‌ است‌ كه‌ ابن‌سینا در تفسیری‌ با نام‌ تفسیرالقلاقل‌ به‌ تفسیر سه‌ سوره‌ از چارقل‌ (سوره‌های‌ اخلاص‌، فلق‌ و ناس‌) پرداخته‌ است‌. این‌ اثر به‌ كوشش‌ احسان‌ یارشاطر با عنوان‌ تفسیر سوره توحید، تفسیر سوره فلق‌ و تفسیر سوره ناس‌ در پنج‌ رساله‌ [۹] به ‌چاپ‌ رسیده‌ است‌ و ابوالمكارم‌ محمود بن‌ محمد حسنی‌ واعظ‌ نیز در تفسیری‌ با نام‌ بلابل‌ القلاقل‌ [۱۰] به‌ تفسیر آیاتی‌ كه‌ با فعل‌ امر قل‌ آغاز می‌شود، پرداخته‌ است‌.

پانویس

  1. رجوع کنید به سوره جن‌: 1.
  2. رامیار، ص‌597.
  3. رجوع کنید به قطب‌ راوندی‌، ص‌85؛ مجلسی‌، ج‌51، ص‌260، ج‌89، ص‌341؛ برای‌ نسخه‌ای‌ از روایت‌ این‌ حدیث‌ رجوع کنید به آقا بزرگ‌ تهرانی‌، ج‌6، ص‌376.
  4. برای‌ نمونه‌ رجوع کنید به سنایی‌، ص‌404، 567؛ جامی‌، ج‌2، ص‌494؛ نظیری‌، ص‌317؛ آل‌احمد، ص‌19؛ كتیرائی‌، ص‌46.
  5. حویزی‌، ج‌5، ص‌705.
  6. همان‌، ج‌5، ص‌702.
  7. طبرسی‌، ج‌10، ص‌839؛ ابوالفتوح‌ رازی‌، ج‌20، ص‌433؛ سیوطی‌، ج‌ 8، ص‌600.
  8. رجوع کنید به خطیب‌ شربینی‌، ج‌1، ص‌221؛ حرّعاملی‌، ج‌8، ص‌92؛ دمیاطی‌، ج‌1، ص‌290.
  9. تهران‌ 1383 ش‌.
  10. تهران‌، 1375ش‌.


منابع