مسبحات

پنج سوره ای که با (سبح) و یا (یسبح) آغاز می شود سور مسبحات نامیده می شود.

واژه مسبحات در علم لغت

«مسبحات» از ماده ي «سبح» است و «سبح» در لغت به معناي حمد، ستايش، تقديس، پاك و منزه دانستن است. چرا که این سوره ها با تسبیح حق تعالی آغاز می شود. و دو سوره اسراء و الاعلی را که با (سبحان) و (سبح) آغاز می شود داخل آن ندانند.

فضایل مسبحات

در حدیث آمده است: پیامبر گرامی اسلام(ص) نمی خوابید مگر آنکه مسبحات را می خواند و می فرمود: در این سوره ها آیه ای است که از هزار آیه برتر است. پرسیدند: مسبحات کدام است؟ فرمود: سوره های حدید و حشر و صف و جمعه و تغابن. امام باقر(ع) فرماید: هر کس همه مسبحات را قبل از خواب بخواند نمیرد تا قائم(عج) را درک کند. و اگر مرد در پناه رسول(ص) خواهد بود. نام «مسبحات» بر این سوره ها توسط خود پيامبر اعظم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ صورت گرفته است. اما آية الله جوادی آملی از مسبحات ششگانه نام می برد و توضیح این که: در قرآن کریم شش سوره است که به ((مسبحات)) معروفند; یعنى با تسبیح حق آغاز مى شوند, این سوره ها عبارتند از: حدید, حشر, صف, جمعه, تغابن و اعلى و سوره اعلی را نیز جزء مسبحات می داند. به طور کلی در تفاسير سوره هاي "حديد، حشر، صف، جمعه و تغابن" مسبحات خوانده شده اند. اما در كتب علوم قرآني دو سوره اسراء و اعلي را هم از سوره هاي مسبحات شمرده اند. زيرا همه اين هفت سوره با "سبحان يا مشتقات آن" شروع شده است. نکته دیگرى که درباره این سوره باید گفت این است که این سوره مدنى است. یکى از معیارهاى تشخیص مکى و مدنى بودن سوره ها بررسى مضمون آنهاست, بدین معنا که سوره هایى که در آنها جریان اهل کتاب, جنگ و صلح, کارشکنى دشمنان و منافقین, احکام فرعى و مسائل دیگرى از این قبیل مطرح است مدنى هستند, زیرا در مکه اساسا جنگ و صلح مطرح نبود, هرچه بود آزار و اذیت مسلمانان توسط مشرکان بود; یعنى فقط مسلمانان کتک مى خوردند و آزار مى دیدند.

منابع

• اندیشه قم، بازیابی:14 دی ماه 1392.
• مرکز ملی پاسخ گویی به سوالات دینی،بازیابی:14 دی ماه 1392.
• مرتضى جوادى آملى،تفسیر سوره حشر،نشریه پاسدار اسلام، 1376 ،شماره183 و 184،در دسترس درپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، بازیابی:14 دی ماه 1392.