ابومخنف

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

منابع قابل اعتماد تقریباً اتفاق نظر دارند که برای اولین بار در اوایل سده دوم هجری، ابومخنف، لوطبن یحیی بن سعیدبن مخنف بن سلیم ازدی کوفی گزارش های مربوط به واقعه کربلا را در کتابی که آن را «مقتل الحسین علیه السلام» نامید، گرد آورد.

کتاب مقتل الحسین

قرائن تاریخی نشان می دهد که ابومخنف کتاب مقتل خود را در حدود دهه سوم از سده دوم هجری، تألیف کرده است. از این رو، می توان با ظن قریب به یقین گفت که کتاب مقتل الحسین در سال های پایانی دهه سوم سده دوم هجری، یعنی بین سال های ۱۲۷ تا ۱۳۰ که دوره ضعف امویان و مقارن با آغاز دعوت عباسیان است، تدوین شده است و به گفته برخی از محققان، هیچ بعید نیست که این تألیف از سوی امام یا عباسیان، به ابومخنف پیشنهاد شده باشد؛ تا از این گزارش های هولناک تاریخی که لکه ننگی بر دامان خاندان اموی بوده، در تبلیغ و پیشبرد نهضت خود بر ضد امویان و سقوط آنان و بهره گیرند.کتاب مقتل الحسین علیه السلام ابومخنف که بر پایه منابع شفاهی محکمی تدوین یافته، از طریق راویان مورد اعتمادی مانند هشام بن محمدبن السائب کلبی، نسب شناس معروف کوفی، به دست مورخان بعدی، چون واقدی، طبری، ابن قتیبه، مسعودی، شیخ مفید و دیگران رسیده است. در این جا باید از اخبار مورخ دیگری که در ثبت و نقل این روایات سهم بزرگی داشته، یعنی عوانه بن الحکم هم یاد کرد.

جد ابومخنف

جد ابومخنف، زائد، یعنی مخنف بن سلیم، در جنگ جمل از همراهان امام علی علیه السلام بوده و پیش از نبرد صفین از سوی امیرالمؤمنین علیه السلام به فرمانداری اصفهان و همدان گماشته شد و با شروع جنگ صفین دو نفر را به جای خویش قرار داد و خود در صفین حضور یافت.

مذهب ابومخنف

دانشمندان شیعه درباره مذهب ابومخنف، اختلاف نظر دارند. برخی از آنان به شیعه بودن وی تصریح کرده اند؛ ولی در این که او شیعه امامی باشد، تردید دارند. همچنین قابل ذکر است که هر چند ابومخنف از نظر عالمان اهل سنت به وثاقت شناخته نشده، ولی مورخان بزرگی چون واقدی، ابن قتیبه، طبری و ابن اثیر، از او روایت نقل کرده اند. همچنین بسیاری از راویان اصلی واقعه عاشورا در روایات ابومخنف، شاهدان عینی و حاضران در میدان کربلا بودند.

روایات ابومخنف

راویان موثق بسیاری را می توان نام برد که شاهد عینی حادثه بوده اند و گزارش های آنان برای شیعه و سنی حجت و سند است. در این جا فقط از امام سجاد علیه السلام یاد می کنیم که سند برخی از روایات ابومخنف با دو واسطه به آن حضرت می رسد. ابومخنف روایاتی را نیز با یک واسطه از امام محمد باقر علیه السلام و روایاتی را هم بی واسطه از امام جعفر صادق علیه السلام نقل کرده است.

منابع

• سید علی حسین پور،راویان عاشورا چه کسانی هستند؟،پایگاه اطلاع رسانی حوزه، بازیابی: 27آبان 1392.