رکن الدین دعویدار

کلیدواژه: رکن الدين دعويدار قمي، ذواللسانين، شعر عربي

شاعر ذو اللسانين، قاضي امام رکن الدين دعويدار قمي، فقیه و دانشمند شیعی در دهه هاى پايانى سده ششم و آغازين قرن هفتم هجري است.

ولادت و وفات

رکن الدین در قم به دنیا آمد در مورد تاریخ تولد و وفات او چندان سخنی در تذکره ها گفته نشده است.اما با توجه به تاریخ زندگی ممدوحان وی سال تولد و وفات او حدود 607-540 یا 610 برآورده می شود.

خاندان دعویدار

او از خاندان های معروف ایران در سده ی ششم هجری یعنی خاندان دعویدار قمی می باشد که از خاندان های بزرگ شیعه به شمار آمده و در قم از اعتبار فراوانی برخوردار بوده اند این خاندان به دانش، زهد و تقوی مشهور بوده و پیشه قضاوت داشته اند.

القاب شاعر

شاعر ذواللسانین در دربار ممدوحان به سبب جایگاه والای ادبی شاعر حکیم نام گرفت و مقام امیرالشعرایی یافت.او را نیز به عنوان شاعر مدح نیز می شناسند زیرا بخش اعظم دیوان وی شامل مدح بزرگان دین است.او همانند دیگر شاعران در انتخاب نام شعری اقدام می ورزد و داعی به معنی انگیزه را برای خویش برمی گزیند.

شعر دعویدار

اين فقيه و دانشمند فرزانه شيعي، در بيشتر سروده هايش، تحت تاثير فرهنگ و شعر عربي قرار گرفته است. وي را تاليفات ارزشمندي بوده که از ميان آن ها مي توان به ديوانش اشاره نمود که آن را به فرمان حاکم زمانه اش «عزالدين يحيي»، گردآوري کرده است. ديوانش، آکنده از اشعار فارسي و عربي است. اين شاعر ذواللسانين، چنان در سرودن اشعار عربي تواناست که بخش عظيمي از ديوانش، به قصايد عربي وي اختصاص دارد. ويژگي بارز شعر او، تقليد است که در ديوانش جلوه گري مي نمايد؛ به طوري که قصايد عربي و فارسي را به سبک شعري شاعران عراق و ديگر پيشگامان شعر عربي و فارسي، به نيکويي سروده و همين مساله، سبب شده که اندکي شعر وي از نوآوري و ابتکار، بي بهره بماند.

نمونه شعری داعی

در مدح امام علی علیه السلام و درایت و تدبیر آن حضرت می سراید:

کم مِن معضَل أعیا البرایا غدا یدعو أبا حسن علیا

چه بسیار مشکلات و مصائبی که مردم را خسته و درمانده کرده و برای حل آن باید از اباالحسن علی بن ابی طالب علیه السلام کمک بگیریم. و در جای دیگر از شجاعت و دلاوری آن حضرت سخن گفته است:

گر خود نباشد الّا ، بیش از قضاش هیبت ور خود ندارد الّا بیش از ستاره لشکر

منابع

• تورج زيني وند ، ليلا قلندرلكي سلطاني،بازتاب فرهنگ و شعر عربي در ديوان رکن الدين دعويدار قمي شاعر ذواللسانين،نشریه ادبيات تطبيقي، زمستان 1389: 1(3):135-156.پایگاه اطلاعات علمی جهاددانشگاهی، تاریخ بازیابی: 21مهرماه 1392.