محبت اهل بیت علیهم السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
خداوند، دوستى و مودت خاندان پيامبر صلی الله علیه و آله را در [[قرآن]]، اجر [[رسالت]] آن حضرت قرار داده و واجب ساخته است: «قل لااسئلكم عليه اجرا الا المودة فى القربى‌».<ref>[[سوره شورى]]، آيه 23.</ref>؛ بگو من برای رسالت خود از شما مزدی نمی خواهم مگر محبت اهل بیتم.
 
 
خداوند، دوستى و مودت خاندان پيامبر صلی الله علیه و آله را در [[قرآن]]، اجر [[رسالت]] آن حضرت قرار داده و واجب ساخته است: «قل لااسئلكم عليه اجرا الا المودة فى القربى‌».<ref>[[سوره شورى]]، آيه 23.</ref>؛بگو من برای رسالت خود از شما مزدی نمی خواهم مگر محبت اهل بیتم  
 
 
 
وجوب محبت اهل البیت علیهم السلام اعتقاد مشترک شیعه و اهل سنت است. امام شافعى ‌در این مورد می گوید:
 
  
 +
وجوب محبت اهل البیت علیهم السلام اعتقاد مشترک شیعه و اهل سنت است. امام شافعى ‌در این مورد می گوید:
 
{{بیت|يا اهل بيت رسول الله حبكم|فرض من الله فى القرآن انزله}}
 
{{بیت|يا اهل بيت رسول الله حبكم|فرض من الله فى القرآن انزله}}
 
 
{{بیت|كفاكم من عظيم القدر انكم|من لم يصل عليكم لا صلاة له|منبع =<ref> الغدیر، ج2، ص 303 </ref>}}
 
{{بیت|كفاكم من عظيم القدر انكم|من لم يصل عليكم لا صلاة له|منبع =<ref> الغدیر، ج2، ص 303 </ref>}}
  
اى خاندان پيامبر خدا! حب شما فريضه‌ اى است‌ خدايى كه خداوند در قرآن آورده است، براى افتخار بزرگ شما همين بس كه هر كس (در نماز)بر شما صلوات و درود نفرستد، نمازش درست نيست و نماز ندارد.
+
اى خاندان پيامبر خدا! حب شما فريضه‌ اى است‌ خدايى كه خداوند در قرآن آورده است، براى افتخار بزرگ شما همين بس كه هر كس (در نماز) بر شما صلوات و درود نفرستد، نمازش درست نيست و نماز ندارد. محبت ‌خاندان رسول، مرز حركت در خط صحيح دين است.
 
 
محبت ‌خاندان رسول، مرز حركت در خط صحيح دين است.
 
 
 
رسول خداصلى الله عليه وآله فرموده است كه مردم را دوستدار اهل بيت‌ بار آوريد و برمبناى اين محبت، تربيت كنيد:
 
 
 
«ادبوا اولادكم على حبى و حب اهل بيتى والقرآن‌».
 
 
 
فرزندانتان را با محبت من و محبت‌خاندان من و محبت قرآن تربيت وتاديب كنيد.
 
 
 
امام صادق‌ عليه السلام نيز فرموده است:
 
 
 
«رحم الله عبدا حببنا الى الناس ولم يبغضنا اليهم‌».
 
 
 
خدا رحمت كند كسى را كه ما را محبوب مردم سازد و ما را در نظر مردم‌مبغوض و منفور نسازد.
 
 
 
نيز از سخنان آن حضرت در توصيه به شيعه است:
 
 
 
«احبونا الى الناس و لا تبغضونا اليهم، جروا الينا كل مودة‌وادفعوا عنا كل قبيح‌».
 
  
ما را در نظر مردم محبوب سازيد و در نظرشان ما را منفور نگردانيد، هرمودت و دوستى را به طرف ما بكشيد و هر زشتى را از ما دور سازيد.
+
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است كه مردم را دوستدار اهل بيت‌ بار آوريد و بر مبناى اين محبت، تربيت كنيد: «ادبوا اولادكم على حبى و حب اهل بيتى والقرآن‌؛ فرزندانتان را با محبت من و محبت ‌خاندان من و محبت قرآن تربيت و تاديب كنيد».
  
 +
امام صادق‌ عليه السلام نيز فرموده است: «رحم الله عبدا حببنا الى الناس ولم يبغضنا اليهم‌؛ خدا رحمت كند كسى را كه ما را محبوب مردم سازد و ما را در نظر مردم ‌مبغوض و منفور نسازد».
  
 +
نيز از سخنان آن حضرت در توصيه به [[شيعه]] است: «احبونا الى الناس و لا تبغضونا اليهم، جروا الينا كل مودة‌وادفعوا عنا كل قبيح‌؛ ما را در نظر مردم محبوب سازيد و در نظرشان ما را منفور نگردانيد، هر مودت و دوستى را به طرف ما بكشيد و هر زشتى را از ما دور سازيد».
 
{{بیت|تولاى شما فرض خدايى است|قبول و رد آن مرز جدايى است}}
 
{{بیت|تولاى شما فرض خدايى است|قبول و رد آن مرز جدايى است}}
 
{{بیت|ديانت بى شما كامل نگردد|بجز با عشقتان دل، دل نگردد}}
 
{{بیت|ديانت بى شما كامل نگردد|بجز با عشقتان دل، دل نگردد}}
 
{{بیت| هر آن كس را كه در دين رسول است|ولايت، مهر و امضاى قبول است|منبع=<ref> مثنوى‌ «اهل بيت آفتاب‌» از جواد محدثی. </ref>}}
 
{{بیت| هر آن كس را كه در دين رسول است|ولايت، مهر و امضاى قبول است|منبع=<ref> مثنوى‌ «اهل بيت آفتاب‌» از جواد محدثی. </ref>}}
 +
دوستدار اين خانواده، دوستدار خداست و دشمنان آنان دشمن خدايند.<ref>زيارت جامعه كبيره.</ref>
  
دوستدار اين خانواده، دوستدار خداست و دشمنان آنان، دشمن خدايند. <ref>زيارت جامعه كبيره.</ref>
+
تاكيد به دوست داشتن اهل بيت، استفاده از اهرمى نيرومند در جهت ‌سازندگى انسان و حركت تربيتى و اجتماعى اوست. آن كه طعم محبت اهل بيت را بچشد، محبت هاى ديگر برايش جذاب نيست. رشته محبت اين دودمان تا درون خانه‌هاى شيعيان كشيده شده و همه جا را روشن و گرم مى‌سازد. اتصال به اين رشته محبت، مايه گرمى جان و روشنايى‌دل است و محب آنان، محبوب خدا مى‌شود. محبت‌ [[امام حسين]] علیه السلام در اين ميان، ويژگى خاصى دارد.
 
 
تاكيد به دوست داشتن اهل بيت، استفاده از اهرمى نيرومند در جهت ‌سازندگى انسان و حركت تربيتى و اجتماعى اوست. آن كه طعم محبت اهل بيت را بچشد، محبت هاى ديگر برايش جذاب نيست. رشته محبت اين دودمان، تا درون خانه‌هاى شيعيان كشيده شده و همه جا را روشن و گرم مى‌سازد. اتصال به اين رشته محبت، مايه گرمى جان و روشنايى‌دل است و محب آنان، محبوب خدا مى‌شود. محبت‌ [[امام حسين]] علیه السلام در اين ميان، ويژگى خاصى دارد.
 
 
 
پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «حسين منى و انا من حسين، احب الله من احب حسينا».<ref>حياة الامام الحسين علیه السلام، ج 1، ص 94.</ref> و درباره حسن و حسين‌ علیهم السلام و ثمره دوستى و محبت اين دو ريحانه رسول، فرمود: «من‌احب هذين الغلامين و اباهما و امهما فهو معى فى درجتى يوم القيامة‌».<ref>سفينة البحار، ج 1، ص 257.</ref> هر كس اين دو نوجوان و پدر و مادرشان را دوست بدارد، روز قيامت در رتبه من همراهم خواهد بود.
 
  
هر چه محبت و دلباختگى و ارتباط قلبى بيشتر باشد، تبعيت وهمرنگى و همراهى و همدلى هم بيشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت‌در ايجاد همسانى و همفكرى و همراهى و هم‌سويى بسيار عظيم است ومردم پيوسته از چهره‌هاى محبوبشان الگو و سرمشق مى‌گيرند. ايمان‌عاطفى به رهبرى حتى در اطاعت‌سياسى و اجتماعى هم تاثير مى‌گذارد وزمينه‌ساز تبعيتى عاشقانه مى‌شود، نه صرفا تشكيلاتى و رسمى.
+
پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «حسين منى و انا من حسين، احب الله من احب حسينا».<ref>حياة الامام الحسين علیه السلام، ج 1، ص 94.</ref> و درباره حسن و حسين‌ علیهم السلام و ثمره دوستى و محبت اين دو ريحانه رسول فرمود: «من ‌احب هذين الغلامين و اباهما و امهما فهو معى فى درجتى يوم القيامة‌».<ref>سفينة البحار، ج 1، ص 257.</ref> هر كس اين دو نوجوان و پدر و مادرشان را دوست بدارد، روز قيامت در رتبه من همراهم خواهد بود.
  
از اين رو، ارتباط شيعه با اهل بيت را علاوه بر جنبه‌هاى اعتقادى برمبناى علمى و احاديث و منابع دينى، بايد عاطفى و روحى و احساسى قرارداد و «آگاهى عقلى‌» را با «عاطفه قلبى‌» در هم آميخت و عقل و عشق رابا هم پيوند زد. همچنانكه در آموزش هم، اگر معلم، بيش از رابطه علمى،رابطه قلبى و زمزمه محبت و مودت باشد «جمعه به مكتب آورد طفل‌گريزپاى را»، در ارتباطهاى ولايى با ائمه نيز دل، قلمرو فرمانروايى آنان‌مى‌گردد.
+
هر چه محبت و دلباختگى و ارتباط قلبى بيشتر باشد، تبعيت و همرنگى و همراهى و همدلى هم بيشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت‌ در ايجاد همسانى و همفكرى و همراهى و هم‌سويى بسيار عظيم است و مردم پيوسته از چهره‌هاى محبوبشان الگو و سرمشق مى‌گيرند. ايمان‌ عاطفى به رهبرى حتى در اطاعت‌ سياسى و اجتماعى هم تاثير مى‌گذارد و زمينه‌ساز تبعيتى عاشقانه مى‌شود، نه صرفا تشكيلاتى و رسمى.
  
در اين صورت، ميان «شناخت‌»، «عشق‌» و «پيروى‌»، رابطه‌اى‌مستحكم پديد مى‌آيد و «معرفت‌»، محبت مى‌آورد و محبت، «ولايت وتبعيت‌». در حديثى رسول اكرم‌صلى الله عليه وآله به اين سه عنصر و نقش آن در سعادت‌انسان اشاره فرموده است:
+
از اين رو، ارتباط [[شيعه]] با اهل بيت را علاوه بر جنبه‌هاى اعتقادى بر مبناى علمى و [[احاديث]] و منابع دينى، بايد عاطفى و روحى و احساسى قرار داد و «آگاهى عقلى‌» را با «عاطفه قلبى‌» در هم آميخت و عقل و عشق را با هم پيوند زد. همچنان كه در آموزش هم اگر معلم بيش از رابطه علمى، رابطه قلبى و زمزمه محبت و مودت باشد «جمعه به مكتب آورد طفل‌ گريزپاى را» در ارتباط هاى ولايى با ائمه نيز دل، قلمرو فرمانروايى آنان‌ مى‌گردد.
  
«معرفة آل محمد برائة من‌ النار و حب آل محمد جواز على ‌الصراط والولاية لآل محمد امان من العذاب‌».
+
در اين صورت، ميان «شناخت‌»، «عشق‌» و «پيروى‌» رابطه‌اى‌ مستحكم پديد مى‌آيد و «معرفت‌»، محبت مى‌آورد و محبت «ولايت و تبعيت‌». در حديثى رسول اكرم‌ صلى الله عليه و آله به اين سه عنصر و نقش آن در سعادت ‌انسان اشاره فرموده است: «معرفة آل محمد برائة من‌ النار و حب آل محمد جواز على ‌الصراط والولاية لآل محمد امان من العذاب‌».
  
 
معرفت و شناخت آل محمد، برائت و نجات از دوزخ است و «محبت‌» آل‌ محمد، جواز عبور از صراط است و «ولايت‌» نسبت ‌به آل محمد، امان از عذاب است.
 
معرفت و شناخت آل محمد، برائت و نجات از دوزخ است و «محبت‌» آل‌ محمد، جواز عبور از صراط است و «ولايت‌» نسبت ‌به آل محمد، امان از عذاب است.
  
اين رابطه را مى‌توان چنين ترسيم كرد:
+
اين رابطه را مى‌توان چنين ترسيم كرد: معرفت محبت اطاعت.
 
 
معرفت محبت اطاعت.
 
  
در حديث امام صادق‌ عليه السلام نيز آمده است:
+
در حديث [[امام صادق‌]] عليه السلام نيز آمده است: «الحب فرع المعرفة‌؛ محبت، فرع و شاخه شناخت است».
  
«الحب فرع المعرفة‌».  
+
در سيره پيامبر اكرم نيز آمده است كه هر كس با او از روى معرفت و شناخت، رفاقت و نشست و برخاست مى‌كرد، محبت او در دلش مى‌افتاد.
  
محبت، فرع و شاخه شناخت است.
+
اين نشان‌دهنده تاثير معرفت در پيدايش محبت است. ايجاد محبت و عشق را بايد از مراحل ساده و بسيط و عاطفى شروع‌ كرد و در مراحل بعدى با بصيرت و شناخت‌ بيشتر آن را تعميق داد، تا آنجا كه «حب‌»، جزء سرشت انسان گردد و «محبت اهل بيت‌»، جزء دين يك‌ مسلمان و شيعه درآيد.
  
در سيره پيامبر اكرم نيز آمده است كه هر كس با او از روى معرفت وشناخت، رفاقت و نشست و برخاست مى‌كرد، محبت او در دلش مى‌افتاد.
+
امام صادق‌ عليه السلام فرمود: هل الدين الاالحب‌؟؛ آيا دين جز محبت است؟ و امام باقر عليه السلام فرمود: الدين هوالحب والحب هوالدين‌؛ دين همان محبت است و محبت همان دين است.
  
اين نشان‌دهنده تاثير معرفت در پيدايش محبت است.
+
روشن است كه محبت راستين به عمل و تبعيت هم مى‌انجامد و از عصيان و تخلف دور مى‌سازد.  
 
 
ايجاد محبت و عشق را بايد از مراحل ساده و بسيط و عاطفى شروع‌كرد و در مراحل بعدى با بصيرت و شناخت‌ بيشتر، آن را تعميق داد، تا آنجاكه «حب‌»، جزء سرشت انسان گردد و «محبت اهل بيت‌»، جزء دين يك‌ مسلمان و شيعه درآيد، امام صادق‌ عليه السلام فرمود: «هل الدين الاالحب‌»؟  آيا دين جز محبت است؟ و امام باقر عليه السلام فرمود:
 
 
 
«الدين هوالحب والحب هوالدين‌».
 
 
 
دين همان محبت است و محبت همان دين است.
 
 
 
روشن است كه محبت راستين به عمل و تبعيت هم مى‌انجامد و ازعصيان و تخلف دور مى‌سازد.
 
 
 
براى اين كار، بايد زمينه‌هاى روحى و آمادگى‌هاى قبلى افراد را در نظرگرفت، وگرنه محبت اهل بيت‌به دلهاى غير مستعد و غير آماده‌نمى‌چسبد، آنچنان كه كاشى به ديوار كاهگلى نمى‌چسبد. گاهى هم بايدموانع را زدود، همچنانكه در لحيم‌كارى، ابتدا با سنباده و مواد ديگر،چربيها، آلودگيها و جرمها را از محل مى‌زدايند، تا لحيم، بچسبد و جوش‌بخورد.
 
  
 +
براى اين كار بايد زمينه‌هاى روحى و آمادگى‌هاى قبلى افراد را در نظر گرفت وگرنه محبت اهل بيت‌ به دلهاى غيرمستعد و غيرآماده ‌نمى‌چسبد، آنچنان كه كاشى به ديوار كاهگلى نمى‌چسبد. گاهى هم بايد موانع را زدود، همچنان كه در لحيم‌كارى ابتدا با سنباده و مواد ديگر چربي ها، آلودگي ها و جرم ها را از محل مى‌زدايند تا لحيم بچسبد و جوش‌ بخورد.
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۸۱: سطر ۴۷:
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/34909/%D8%B9%D8%B4%D9%82_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%87%D8%A7%D9%8A%E2%80%8C_%D8%A7%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84%E2%80%8C_%D8%A8%D9%8A%D8%AA%E2%80%8C_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%83%D9%88%D8%AF%D9%83%D8%A7%D9%86%E2%80%8C_%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86%E2%80%8C/&from=search&&query=%D8%B9%D8%B4%D9%82%20%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1&field=&collectionPID=&lang=&count=20&execute=true#!resource  جواد محدثی، عشق برتر راههاي‌ ايجاد محبت‌ اهل‌ بيت‌ عليهم‌السلام‌ در كودكان‌ و نوجوانان‌]
+
*[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/34909/%D8%B9%D8%B4%D9%82_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%87%D8%A7%D9%8A%E2%80%8C_%D8%A7%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84%E2%80%8C_%D8%A8%D9%8A%D8%AA%E2%80%8C_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%83%D9%88%D8%AF%D9%83%D8%A7%D9%86%E2%80%8C_%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86%E2%80%8C/&from=search&&query=%D8%B9%D8%B4%D9%82%20%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1&field=&collectionPID=&lang=&count=20&execute=true#!resource  جواد محدثی، عشق برتر راههاي‌ ايجاد محبت‌ اهل‌ بيت‌ عليهم‌السلام‌ در كودكان‌ و نوجوانان‌]
 
*جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
 
*جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
  
 
[[رده:اهل البیت]]
 
[[رده:اهل البیت]]
 
 
[[رده:جایگاه اهل البیت]]
 
[[رده:جایگاه اهل البیت]]
 
 
[[رده:اعتقادات]]
 
[[رده:اعتقادات]]

نسخهٔ ‏۱۶ دسامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۹:۴۸

خداوند، دوستى و مودت خاندان پيامبر صلی الله علیه و آله را در قرآن، اجر رسالت آن حضرت قرار داده و واجب ساخته است: «قل لااسئلكم عليه اجرا الا المودة فى القربى‌».[۱]؛ بگو من برای رسالت خود از شما مزدی نمی خواهم مگر محبت اهل بیتم.

وجوب محبت اهل البیت علیهم السلام اعتقاد مشترک شیعه و اهل سنت است. امام شافعى ‌در این مورد می گوید:

يا اهل بيت رسول الله حبكم فرض من الله فى القرآن انزله

كفاكم من عظيم القدر انكم من لم يصل عليكم لا صلاة له[۲]

اى خاندان پيامبر خدا! حب شما فريضه‌ اى است‌ خدايى كه خداوند در قرآن آورده است، براى افتخار بزرگ شما همين بس كه هر كس (در نماز) بر شما صلوات و درود نفرستد، نمازش درست نيست و نماز ندارد. محبت ‌خاندان رسول، مرز حركت در خط صحيح دين است.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است كه مردم را دوستدار اهل بيت‌ بار آوريد و بر مبناى اين محبت، تربيت كنيد: «ادبوا اولادكم على حبى و حب اهل بيتى والقرآن‌؛ فرزندانتان را با محبت من و محبت ‌خاندان من و محبت قرآن تربيت و تاديب كنيد».

امام صادق‌ عليه السلام نيز فرموده است: «رحم الله عبدا حببنا الى الناس ولم يبغضنا اليهم‌؛ خدا رحمت كند كسى را كه ما را محبوب مردم سازد و ما را در نظر مردم ‌مبغوض و منفور نسازد».

نيز از سخنان آن حضرت در توصيه به شيعه است: «احبونا الى الناس و لا تبغضونا اليهم، جروا الينا كل مودة‌وادفعوا عنا كل قبيح‌؛ ما را در نظر مردم محبوب سازيد و در نظرشان ما را منفور نگردانيد، هر مودت و دوستى را به طرف ما بكشيد و هر زشتى را از ما دور سازيد».

تولاى شما فرض خدايى است قبول و رد آن مرز جدايى است

ديانت بى شما كامل نگردد بجز با عشقتان دل، دل نگردد

هر آن كس را كه در دين رسول است ولايت، مهر و امضاى قبول است[۳]

دوستدار اين خانواده، دوستدار خداست و دشمنان آنان دشمن خدايند.[۴]

تاكيد به دوست داشتن اهل بيت، استفاده از اهرمى نيرومند در جهت ‌سازندگى انسان و حركت تربيتى و اجتماعى اوست. آن كه طعم محبت اهل بيت را بچشد، محبت هاى ديگر برايش جذاب نيست. رشته محبت اين دودمان تا درون خانه‌هاى شيعيان كشيده شده و همه جا را روشن و گرم مى‌سازد. اتصال به اين رشته محبت، مايه گرمى جان و روشنايى‌دل است و محب آنان، محبوب خدا مى‌شود. محبت‌ امام حسين علیه السلام در اين ميان، ويژگى خاصى دارد.

پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «حسين منى و انا من حسين، احب الله من احب حسينا».[۵] و درباره حسن و حسين‌ علیهم السلام و ثمره دوستى و محبت اين دو ريحانه رسول فرمود: «من ‌احب هذين الغلامين و اباهما و امهما فهو معى فى درجتى يوم القيامة‌».[۶] هر كس اين دو نوجوان و پدر و مادرشان را دوست بدارد، روز قيامت در رتبه من همراهم خواهد بود.

هر چه محبت و دلباختگى و ارتباط قلبى بيشتر باشد، تبعيت و همرنگى و همراهى و همدلى هم بيشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت‌ در ايجاد همسانى و همفكرى و همراهى و هم‌سويى بسيار عظيم است و مردم پيوسته از چهره‌هاى محبوبشان الگو و سرمشق مى‌گيرند. ايمان‌ عاطفى به رهبرى حتى در اطاعت‌ سياسى و اجتماعى هم تاثير مى‌گذارد و زمينه‌ساز تبعيتى عاشقانه مى‌شود، نه صرفا تشكيلاتى و رسمى.

از اين رو، ارتباط شيعه با اهل بيت را علاوه بر جنبه‌هاى اعتقادى بر مبناى علمى و احاديث و منابع دينى، بايد عاطفى و روحى و احساسى قرار داد و «آگاهى عقلى‌» را با «عاطفه قلبى‌» در هم آميخت و عقل و عشق را با هم پيوند زد. همچنان كه در آموزش هم اگر معلم بيش از رابطه علمى، رابطه قلبى و زمزمه محبت و مودت باشد «جمعه به مكتب آورد طفل‌ گريزپاى را» در ارتباط هاى ولايى با ائمه نيز دل، قلمرو فرمانروايى آنان‌ مى‌گردد.

در اين صورت، ميان «شناخت‌»، «عشق‌» و «پيروى‌» رابطه‌اى‌ مستحكم پديد مى‌آيد و «معرفت‌»، محبت مى‌آورد و محبت «ولايت و تبعيت‌». در حديثى رسول اكرم‌ صلى الله عليه و آله به اين سه عنصر و نقش آن در سعادت ‌انسان اشاره فرموده است: «معرفة آل محمد برائة من‌ النار و حب آل محمد جواز على ‌الصراط والولاية لآل محمد امان من العذاب‌».

معرفت و شناخت آل محمد، برائت و نجات از دوزخ است و «محبت‌» آل‌ محمد، جواز عبور از صراط است و «ولايت‌» نسبت ‌به آل محمد، امان از عذاب است.

اين رابطه را مى‌توان چنين ترسيم كرد: معرفت محبت اطاعت.

در حديث امام صادق‌ عليه السلام نيز آمده است: «الحب فرع المعرفة‌؛ محبت، فرع و شاخه شناخت است».

در سيره پيامبر اكرم نيز آمده است كه هر كس با او از روى معرفت و شناخت، رفاقت و نشست و برخاست مى‌كرد، محبت او در دلش مى‌افتاد.

اين نشان‌دهنده تاثير معرفت در پيدايش محبت است. ايجاد محبت و عشق را بايد از مراحل ساده و بسيط و عاطفى شروع‌ كرد و در مراحل بعدى با بصيرت و شناخت‌ بيشتر آن را تعميق داد، تا آنجا كه «حب‌»، جزء سرشت انسان گردد و «محبت اهل بيت‌»، جزء دين يك‌ مسلمان و شيعه درآيد.

امام صادق‌ عليه السلام فرمود: هل الدين الاالحب‌؟؛ آيا دين جز محبت است؟ و امام باقر عليه السلام فرمود: الدين هوالحب والحب هوالدين‌؛ دين همان محبت است و محبت همان دين است.

روشن است كه محبت راستين به عمل و تبعيت هم مى‌انجامد و از عصيان و تخلف دور مى‌سازد.

براى اين كار بايد زمينه‌هاى روحى و آمادگى‌هاى قبلى افراد را در نظر گرفت وگرنه محبت اهل بيت‌ به دلهاى غيرمستعد و غيرآماده ‌نمى‌چسبد، آنچنان كه كاشى به ديوار كاهگلى نمى‌چسبد. گاهى هم بايد موانع را زدود، همچنان كه در لحيم‌كارى ابتدا با سنباده و مواد ديگر چربي ها، آلودگي ها و جرم ها را از محل مى‌زدايند تا لحيم بچسبد و جوش‌ بخورد.

پانویس

  1. سوره شورى، آيه 23.
  2. الغدیر، ج2، ص 303
  3. مثنوى‌ «اهل بيت آفتاب‌» از جواد محدثی.
  4. زيارت جامعه كبيره.
  5. حياة الامام الحسين علیه السلام، ج 1، ص 94.
  6. سفينة البحار، ج 1، ص 257.

منابع