جنگ قادسیه: تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''«جنگ قادسیه»''' از مهمترین جنگهایی است که بین اعراب مسلمان و سپاه ساسانی [[ایران]] در زمان [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] در نزدیکی «قادسیه» اتفاق افتاد، و سرانجام این منطقه به تصرف مسلمین درآمد. | |
| − | قادسیه نام محلى | + | ==قادسیه== |
| + | «قادسیه» نام محلى در ۱۵ فرسخى<ref>حدود ۹۰ کیلومتر.</ref> [[كوفه|کوفه]] است که در سال ۱۴ هجری در نزدیکی آن، میان سپاه اعراب مسلمان و حکومت ساسانی [[ایران]] در زمان [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] جنگی درگرفت. [[یاقوت حموی]] مینویسد: قادسیه جایی است که تا کوفه پانزده فرسنگ و تا غریب چهل میل فاصله دارد.<ref>حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۲، ص۶۹۰.</ref> | ||
| − | + | در همین مکان و در سال ۶۰ هجری بود که [[حصین بن نمیر|حصین بن نُمیر]] و نیروهاى گشتى [[عبیدالله بن زیاد]]، پیک [[امام حسین]] علیهالسلام یعنی [[قیس بن مسهر صیداوی]] را دستگیر کردند. قیس، حامل نامهاى از امام به سوى مردم کوفه بود و همانجا نامه را با دندانهایش پاره کرد تا اسامى مخاطبان بدست نیروهاى دشمن نیفتد.<ref>الحسين فى طريقه الى الشهاده، ص ۴۹.</ref> | |
| + | ==نبرد قادسیه== | ||
| + | |||
| + | [[محمد بن جریر طبری|طبری]] تاریخ وقوع جنگ قادسیه را سال ۱۴ هجری<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۵، ص۱۷۱۳.</ref> و [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذری]] ۱۶ هجری<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ج۲، ص۳۱۴. </ref> را ذکر کردهاند. مورخان محل جنگ را جایی در پنجاه مایلی کوفه نزدیکی قادسیه به نام «غریب» ذکر کردهاند. | ||
| + | |||
| + | [[ابوحنیفه دینوری]] در مورد علت وقوع این جنگ آورده است: «چون یزدگرد پادشاه شد مردم را از هر سو فرا خواند و سپاهی فراهم ساخت و رستم، پیر هرمز را بر آنان فرماندهی داد. رستم به سوی قادسیه حرکت کرد، چون این خبر به جریر بن عبدالله و مثنی بن حارثه رسید، برای [[عمر بن خطاب|عمر]] نامه نوشتند و او را آگاه ساختند. عمر مردم را فرا خواند و آماده ساخت. حدود ۲۰ هزار نفر جمع شدند سپس [[سعد بن ابی وقاص]] را به فرماندهی ایشان گماشت. سعد با سپاهیانش حرکت کرد و به قادسیه رسید. سپاهیان عراق نیز به او پیوستند.»<ref>دینوری، احمد بن داود، اخبار الطوال، ج۱، ص۱۱۹.</ref> دینوری میافزاید: «عمر به [[ابوموسی اشعری]] و [[ابوعبیده جراح]] جداگانه نامه نوشته و از اهالی [[مدینه]] و [[شام]] خواستند که گروهی را به یاری سعد بن ابیوقاص بفرستند.»<ref>دینوری، احمد بن داود، اخبار الطوال، ج۱، ص۱۲۰.</ref> رستم و نیروهای او پیشنهاد پذیرفتن [[اسلام]] و یا پرداخت [[جزیه]] را رد کردند و تنها راه سوم یعنی جنگ را پذیرفتند.<ref>ابن اعثم کوفی، احمد بن محمد، الفتوح، ج۱، ص۱۵۷.</ref> | ||
| + | |||
| + | بیشتر مورخان تعداد نیروهای ایران را ۱۲۰ هزار نفر نوشتهاند.<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ج۲، ص۳۱۴.</ref> طبری مینویسد: «ایرانیان ۱۲۰ هزار نفر بودند و ۳۰ فیل نیز به همراه داشتند.»<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۵، ص۱۷۱۱.</ref> مقدسی تعداد نیروهای سپاه ایران را ۶۰ هزار نفر ذکر کرده و مینویسد: «این نیروها همگی زرهپوش بودند و جنگ افزارهای زیادی به همراه داشتند.»<ref>مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۵، ص۱۷۱.</ref> | ||
| + | [[مسعودی]] شمار مسلمانان را ۸۸ هزار نفر و شمار مشرکان (ساسانیان) را ۶۰ هزار نفر نوشته است.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ج۱، ص۶۶۹.</ref> | ||
| + | |||
| + | این جنگ که در چهار روز به طول انجامید، سرانجام با پیروزی مسلمانان و فتح و دستیابی به سراسر سواد ([[عراق]]) به جز [[مدائن]] به پایان رسید. پیروزی در این جنگ موجبات دستیابی اعراب را به تیسفون، پایتخت زمستانی ساسانیان فراهم آورد و پس از مدتی تمامی مدائن به تصرف مسلمانان درآمد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| + | *"جنگ قادسیه"، سایت پژوهه. | ||
| + | *[[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، جواد محدثی، نشر معروف. | ||
| − | + | [[رده:تاریخ اسلام]] | |
| − | + | [[رده:جنگ های صدر اسلام]] | |
| − | [[رده: | ||
نسخهٔ ۱۶ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۴۷
«جنگ قادسیه» از مهمترین جنگهایی است که بین اعراب مسلمان و سپاه ساسانی ایران در زمان خلیفه دوم در نزدیکی «قادسیه» اتفاق افتاد، و سرانجام این منطقه به تصرف مسلمین درآمد.
محتویات
قادسیه
«قادسیه» نام محلى در ۱۵ فرسخى[۱] کوفه است که در سال ۱۴ هجری در نزدیکی آن، میان سپاه اعراب مسلمان و حکومت ساسانی ایران در زمان خلیفه دوم جنگی درگرفت. یاقوت حموی مینویسد: قادسیه جایی است که تا کوفه پانزده فرسنگ و تا غریب چهل میل فاصله دارد.[۲]
در همین مکان و در سال ۶۰ هجری بود که حصین بن نُمیر و نیروهاى گشتى عبیدالله بن زیاد، پیک امام حسین علیهالسلام یعنی قیس بن مسهر صیداوی را دستگیر کردند. قیس، حامل نامهاى از امام به سوى مردم کوفه بود و همانجا نامه را با دندانهایش پاره کرد تا اسامى مخاطبان بدست نیروهاى دشمن نیفتد.[۳]
نبرد قادسیه
طبری تاریخ وقوع جنگ قادسیه را سال ۱۴ هجری[۴] و بلاذری ۱۶ هجری[۵] را ذکر کردهاند. مورخان محل جنگ را جایی در پنجاه مایلی کوفه نزدیکی قادسیه به نام «غریب» ذکر کردهاند.
ابوحنیفه دینوری در مورد علت وقوع این جنگ آورده است: «چون یزدگرد پادشاه شد مردم را از هر سو فرا خواند و سپاهی فراهم ساخت و رستم، پیر هرمز را بر آنان فرماندهی داد. رستم به سوی قادسیه حرکت کرد، چون این خبر به جریر بن عبدالله و مثنی بن حارثه رسید، برای عمر نامه نوشتند و او را آگاه ساختند. عمر مردم را فرا خواند و آماده ساخت. حدود ۲۰ هزار نفر جمع شدند سپس سعد بن ابی وقاص را به فرماندهی ایشان گماشت. سعد با سپاهیانش حرکت کرد و به قادسیه رسید. سپاهیان عراق نیز به او پیوستند.»[۶] دینوری میافزاید: «عمر به ابوموسی اشعری و ابوعبیده جراح جداگانه نامه نوشته و از اهالی مدینه و شام خواستند که گروهی را به یاری سعد بن ابیوقاص بفرستند.»[۷] رستم و نیروهای او پیشنهاد پذیرفتن اسلام و یا پرداخت جزیه را رد کردند و تنها راه سوم یعنی جنگ را پذیرفتند.[۸]
بیشتر مورخان تعداد نیروهای ایران را ۱۲۰ هزار نفر نوشتهاند.[۹] طبری مینویسد: «ایرانیان ۱۲۰ هزار نفر بودند و ۳۰ فیل نیز به همراه داشتند.»[۱۰] مقدسی تعداد نیروهای سپاه ایران را ۶۰ هزار نفر ذکر کرده و مینویسد: «این نیروها همگی زرهپوش بودند و جنگ افزارهای زیادی به همراه داشتند.»[۱۱] مسعودی شمار مسلمانان را ۸۸ هزار نفر و شمار مشرکان (ساسانیان) را ۶۰ هزار نفر نوشته است.[۱۲]
این جنگ که در چهار روز به طول انجامید، سرانجام با پیروزی مسلمانان و فتح و دستیابی به سراسر سواد (عراق) به جز مدائن به پایان رسید. پیروزی در این جنگ موجبات دستیابی اعراب را به تیسفون، پایتخت زمستانی ساسانیان فراهم آورد و پس از مدتی تمامی مدائن به تصرف مسلمانان درآمد.
پانویس
- ↑ حدود ۹۰ کیلومتر.
- ↑ حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۲، ص۶۹۰.
- ↑ الحسين فى طريقه الى الشهاده، ص ۴۹.
- ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۵، ص۱۷۱۳.
- ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ج۲، ص۳۱۴.
- ↑ دینوری، احمد بن داود، اخبار الطوال، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ دینوری، احمد بن داود، اخبار الطوال، ج۱، ص۱۲۰.
- ↑ ابن اعثم کوفی، احمد بن محمد، الفتوح، ج۱، ص۱۵۷.
- ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ج۲، ص۳۱۴.
- ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۵، ص۱۷۱۱.
- ↑ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۵، ص۱۷۱.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ج۱، ص۶۶۹.
منابع
- "جنگ قادسیه"، سایت پژوهه.
- فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
