احوال و آثار محمد بن جریر طبری (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
'''احوال و آثار [[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جرير طبرى]] ''' تأليف على اكبر شهابى به زبان فارسى كه در سال 1314ه‍-.ش به رشته تحرير در آمده است.  
+
'''«احوال و آثار محمد بن جریر طبرى»''' تألیف على‌اکبر شهابى، کتابی مشتمل بر زندگی‌نامه [[محمد بن جریر طبری|محمد بن جریر طبرى]] (م، ۳۱۰ ق) و آثار و تألیفات او می‌باشد، که به زبان فارسى در سال ۱۳۱۴ شمسی به رشته تحریر درآمده است.  
{{مشخصات کتاب
+
{{مشخصات کتاب
  
 
|عنوان=
 
|عنوان=
سطر ۸: سطر ۸:
 
|نویسنده=ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ش‍ه‍اب‍ی‌
 
|نویسنده=ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ش‍ه‍اب‍ی‌
  
|موضوع=سرگذشتنامه محمد بن جریر طبری
+
|موضوع=سرگذشتنامه عالمان
  
 
|زبان=فارسی
 
|زبان=فارسی
  
|تعداد جلد=1
+
|تعداد جلد=۱
  
 
|عنوان افزوده1=
 
|عنوان افزوده1=
سطر ۲۵: سطر ۲۵:
  
 
}}  
 
}}  
== ساختار ==
+
==محتوای کتاب==
  
 +
این کتاب مشتمل بر دو بخش است؛ در بخش اول زندگانى علمى، احوال و رفتار [[محمد بن جریر طبری|محمد بن جریر طبرى]] بحث شده و در بخش دیگر، آثار و مؤلفات وى مورد تحقیق قرار گرفته است. مؤلف با بیانى شیوا در تحریر این رساله بیشتر به مسائل اخلاقى، رفتار و روش طبرى در تحصیل که مورد استفاده دانشجویان است پرداخته و از ذکر اختلافات و مناقشات دربار تاریخ تولد و وفات طبرى خوددارى کرده‌ است. آنچه دربار زندگانى طبرى نگارش یافته یا مستند به گفته خود طبرى و شاگردان وى و یا به نقل از مورّخان و نویسندگان معاصر اوست.
  
کتاب مشتمل بر دو بخش است، در بخش اول زندگانى علمى، احوال و رفتار طبرى بحث و در بخش ديگر، آثار و مؤلفات وى مورد تحقيق قرار گرفته است. مؤلف با بيانى شيوا در تحرير اين رساله بيشتر به مسائل اخلاقى، رفتار و روش طبرى در تحصيل كه مورد استفاده دانشجويان است پرداخته و از ذكر اختلافات و مناقشات دربار تاريخ تولد و وفات طبرى خوددارى كرده‌اند. آنچه دربار زندگانى طبرى نگارش يافته يا مستند بگفته خود طبرى و شاگردان وى و يا به نقل از مورّخان و نويسندگان معاصر اوست.
+
مؤلف پس از معرفى زندگانى طبرى و جزئیات نام، نسب، مدفن، روش تحصیل، سفرها و مناظرات، جایگاه و...، به بررسى دو کتاب معروف وى «[[تاریخ طبری (کتاب)|التاریخ الکبیر]]» و «[[تفسیر طبری (کتاب)|جامع البیان عن تأویل القرآن]]» مى‌پردازد.
  
== گزارش محتوا ==
+
وى معتقد است [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبرى]] به خاطر صحت و اتقان مطالب، در تمامى قرون اسلامى مورد استفاده مورخان بوده و مشتمل بر اخبار، حوادث پادشاهان، پیامبران سلف و وقایع ایام مى باشد، در حوادث قبل از اسلام شرح مبسوطى دربار سلسله پادشاهان ایرانى از ابتداى تاریخ [[ایران]] با ذکر تاریخ و نام هریک از پادشاهان گرد آورى شده است. وى تا حوادث سال ۲۹۴ ق. را براى شاگردان و اصحابش تدریس و به آنان اجازه نقل داده است.
  
 +
سپس مؤلف به معرفى «[[تفسیر طبری (کتاب)|تفسیر طبرى]]» و گفتار بزرگان پیرامون آن پرداخته است. به عقیده مؤلف، طبرى در تفسیرش به اقوال، آراء و اخبار کسانى که نزد او ثقه نبوده‌اند اعتماد نکرده و فقط به نقل اخبار و [[احادیث]] صحیح اکتفا کرده است، ولى در نقل تاریخ و سیر و أخبار عرب، از قول مورخان مذکور استفاده کرده است.
  
شهابى در مقدمه چنين مى نويسد: تاريخ ادبيات و شرح احوال بزرگان، راهنماى سعادت و آيين عبرت و سرمشق علمى و عملى آيندگان است. در اغلب كتب تاريخ و تذكره چنين ثمره‌اى ديده نمى‌شود. اين نارسايى ناشى از خود تاريخ نيست بكله از انديشه نويسندگان مى‌باشد. آنچه موجب رسيدن بزرگان به درجات شامخ بوده، روش خاصى است كه آنها در كسب علوم انتخاب كرده‌اند نه بهره از هوش خدادادى، يكى از اين بزرگان محمدبن جرير طبرى است.
+
==منابع==
 
 
پس از معرفى زندگانى طبرى و جزئيات نام، نسب، مدفن، روش تحصيل، سفرها و مناظرات، جايگاه و... به بررسى دو کتاب معروف وى «التاريخ الكبير» و «جامع البيان عن تأويل القرآن» مى‌پردازد.
 
 
 
وى معتقد است ايرانى‌ها نخستين مورخان اسلام بوده و قديمى‌ترين کتاب جامع در سير نبوى کتاب «سير ابن هشام» است و نخستين كسيكه کتابى در تاريخ عمومى مسلمانان تدوين كرده، ابن واضح مشهور به يعقوبى مى باشد. بعد از [[تاريخ اليعقوبي|تاريخ يعقوبى]] «تاريخ بزرگ» طبرى حوادث آغاز خلقت تا 302 ه‍-.ق را در بر دارد.
 
 
 
[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] به خاطر صحت و اتقان مطالب، در تمامى قرون اسلامى مورد استفاده مورخان بوده و مشتمل بر اخبار، حوادث پادشاهان، پيامبران سلف و وقايع ايام مى باشد، در حوادث قبل از اسلام شرح مبسوطى دربار سلسله پادشاهان ايرانى از ابتداى تاريخ ايران با ذكر تاريخ و نام هريك از پادشاهان گرد آورى شده است. وى تا حوادث سال 294 را براى شاگردان و اصحابش تدريس و به آنان اجازه نقل داده است.
 
 
 
[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] داراى مجلدات بسيارى بوده و مختصرى از آن به دست ما رسيده است. به عقيده مسعودى «کتاب دارى محسّنات زيادى براى پژوهندگان تاريخ و مؤلفش از فقها و پرهيزكاران زمان خود بوده است» تا جايى كه دانشمندان اروپايى اهتمام به انتشار و استفاده از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] داشته‌اند. ترجمه فارسى‌اى از آن توسط ابوعلى بلعمى موجود مى‌باشد البته ايشان گاهى خارج از مطالب کتاب، اخبار و تأويلات فلسفى و... به آن اضافه كرده‌اند.
 
 
 
در جزء دوّم [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] بيشتر از پادشاهان ايرانى بحث شده از جمله مروزان فرمانده ايرانى و خسرو پرويز و انوشيروان. سپس مؤلف به معرفى «تفسير بزرگ» طبرى و گفتار بزرگان پيرامون آن پرداخته و مى‌فرمايد: طبرى در کتاب تفسيرش، بعد از حمد الهى، شرحى دربار اختصاصات و مزاياى قرآن مجيد، بلاغت، فصاحت و إعجاز آن داده و پس از آن شرحى به عنوان مقدمه در تفسير قرآن، انواع و اقسام تأويل و آنچه بر ما معلوم است و آنچه دربار جواز و منع تفسير وارد شد و نيز درباره كلام منسوب به حضرت نبى6 كه در «قرآن به هفت حرف نازل گشته» و در خصوص اينكه به چه زبانى نازل شده و رد بر كسى كه گفته است در قرآن كلام غير عربى وجود دارد و مطالب و كليات ديگرى ايراد كرده است.
 
 
 
به عقيده مؤلف، طبرى در تفسيرش به اقوال، آراء و اخبار كسانى كه نزد او ثقه نبوده‌اند از قبيل مقاتل بن سليمان، سائب كلبى و... اعتماد نكرده و فقط به نقل اخبار و احاديث صحيح اكتفا كرده است ولى در نقل تاريخ و سير و أخبار عرب، از قول مورخان مذكور استفاده كرده است.
 
 
 
طبرى در تفسيرش به تفاسير پيشين وى مثل [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، قتاده، حسن بصرى و... استناد كرده است. اين تفسير در زمان منصور بن نوح به فارسى ترجمه شده است.
 
 
 
==وضعيت کتاب==
 
 
 
 
 
در ابتداى کتاب فهرست موضوعات و ديباچه و در آخر فهرست اعلام، مصادر و اماكن طبق حروف الفبا و نام برخى از کتابهاى منتشر شده انتشارات اساطير آمده است.
 
 
 
== منبع ==
 
ویکی نور
 
  
 +
* ویکی نور.
  
 
[[رده:کتابهای شخصیت شناسی]]
 
[[رده:کتابهای شخصیت شناسی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۵۰

«احوال و آثار محمد بن جریر طبرى» تألیف على‌اکبر شهابى، کتابی مشتمل بر زندگی‌نامه محمد بن جریر طبرى (م، ۳۱۰ ق) و آثار و تألیفات او می‌باشد، که به زبان فارسى در سال ۱۳۱۴ شمسی به رشته تحریر درآمده است.

احوال و آثار محمد بن جریر طبری
نویسنده ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ش‍ه‍اب‍ی‌
موضوع سرگذشتنامه عالمان
زبان فارسی
تعداد جلد ۱

محتوای کتاب

این کتاب مشتمل بر دو بخش است؛ در بخش اول زندگانى علمى، احوال و رفتار محمد بن جریر طبرى بحث شده و در بخش دیگر، آثار و مؤلفات وى مورد تحقیق قرار گرفته است. مؤلف با بیانى شیوا در تحریر این رساله بیشتر به مسائل اخلاقى، رفتار و روش طبرى در تحصیل که مورد استفاده دانشجویان است پرداخته و از ذکر اختلافات و مناقشات دربار تاریخ تولد و وفات طبرى خوددارى کرده‌ است. آنچه دربار زندگانى طبرى نگارش یافته یا مستند به گفته خود طبرى و شاگردان وى و یا به نقل از مورّخان و نویسندگان معاصر اوست.

مؤلف پس از معرفى زندگانى طبرى و جزئیات نام، نسب، مدفن، روش تحصیل، سفرها و مناظرات، جایگاه و...، به بررسى دو کتاب معروف وى «التاریخ الکبیر» و «جامع البیان عن تأویل القرآن» مى‌پردازد.

وى معتقد است تاریخ طبرى به خاطر صحت و اتقان مطالب، در تمامى قرون اسلامى مورد استفاده مورخان بوده و مشتمل بر اخبار، حوادث پادشاهان، پیامبران سلف و وقایع ایام مى باشد، در حوادث قبل از اسلام شرح مبسوطى دربار سلسله پادشاهان ایرانى از ابتداى تاریخ ایران با ذکر تاریخ و نام هریک از پادشاهان گرد آورى شده است. وى تا حوادث سال ۲۹۴ ق. را براى شاگردان و اصحابش تدریس و به آنان اجازه نقل داده است.

سپس مؤلف به معرفى «تفسیر طبرى» و گفتار بزرگان پیرامون آن پرداخته است. به عقیده مؤلف، طبرى در تفسیرش به اقوال، آراء و اخبار کسانى که نزد او ثقه نبوده‌اند اعتماد نکرده و فقط به نقل اخبار و احادیث صحیح اکتفا کرده است، ولى در نقل تاریخ و سیر و أخبار عرب، از قول مورخان مذکور استفاده کرده است.

منابع

  • ویکی نور.