عبدالجلیل قزوینی رازی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | '''عبدالجلیل بن ابی الحسین بن ابی‌الفضل قزوینی رازی''' (متولد اواخر سده ۵ قمری) [[فقیه]] و [[علم کلام|متکلم]] سدۀ ششم قمری در ری. مهم‌ترین اثر وی، کتاب «النقض» است که هم از نظر محتوا (به عنوان اعتقادات [[شیعه]]) و هم از جهت متن (نثر فارسی) پراهمیت قلمداد شده است. از شاگردان وی می‌توان به [[شیخ منتجب الدین رازی|منتجب الدین رازی]] اشاره نمود. | ||
| + | |||
| + | == ولادت و درگذشت == | ||
| + | عبدالجلیل، فرزند ابوالحسین بن ابوالفضل قزوینی، تاریخ و محل دقیق تولد وی روشن نیست، اما شواهدی وجود دارد که در اواخر سده پنجم قمری متولد شده است. باتوجه به نگارش کتاب معروف «تنزیه عایشه» در سال ۵۳۳ق و همچنین کتاب «البراهین فی امامة امیرالمؤمنین(ع)» در سال ۵۳۷ ق و نیز بنابر تصریح خود در کتاب النقض در سال ۵۵۰ هجری، داشتن مجلس وعظ در مدرسه بزرگ خود، این احتمال را قوت می‌بخشد که او در این سال‌ها، فردی میانسال و جاافتاده در میان مشاهیر شهر ری بوده است، بنابراین زمان تولد او را می‌توان حدوداً اواخر قرن ۵ق تخمین زد. عبدالجلیل اصالتاً اهل قزوین بوده اما به سبب سکونت در شهر ری و قرار گرفتن در شمار علمای شیعۀ آن بلاد، او را عبدالجلیل رازی نیز می‌خوانده‌اند. | ||
| + | |||
| + | نقطه ثقل بزرگان اهل ترجمه در ذکر احوال قزوینی، تأکید بر تصنیف کتاب «النقض» بوده است و در ضبط صریح و دقیق تاریخ ولادت، وفات و دیگر مسائل زندگی وی تساهل شده است. گفته شده وفاتش در نيمه دوم سده ششم هجری يعنی پس از سال 560 قمری بوده است. | ||
| + | |||
| + | == تحصیلات == | ||
| + | در مورد چگونگی شروع تحصیلات و همچنین استادان وی در کتاب‌های شرح‌حال‌نگاری مطالب زیادی نمی‌توان یافت. احتمالاً تحصیلات خود را از شهر قزوین شروع و پس از هجرت به ری، تحصیلات خود را در آنجا تکمیل کرده است. عبدالجلیل در کتاب النقض به شاگردی نزد «اوحد الدین قزوینی» (برادر بزرگ‌تر عبدالجلیل) و ابومنصور المظفر العبادی تصریح کرده است. اما قرائن دال بر اینست که او، از محضر دیگر علمای آن دوره هم کسب فیض کرده است. از بزرگان آن دوره می‌توان به ابوالوفاء عبدالجبار رازی، شیخ معین الدین امیر کاعجلی و... اشاره داشت. | ||
| + | |||
| + | == واعظ شهیر == | ||
| + | اکثر قریب به اتفاق تراجم‌نگاران و شرح حال‌نویسان، از وی بالفظ «الواعظ» یاد کرده و در شرح زندگانی او، تأکید بر وعظ و فصاحت وی کرده‌اند. | ||
| + | |||
| + | در قلم تراجم نویسان اگر شخصیتی به لفظ «واعظ» توصیف گردید بدین معنا اشاره دارد که او دارای تمام صفات لازمه اعم از فصاحت، بلاغت، تسلط بر منطق و... برای شهرت به این صفت است و صد البته نشانگر کمال متصف در صفت است.<sup>[''نیازمند منبع'']</sup> | ||
| + | |||
| + | بسیاری از بزرگان همچون علامه مجلسی، شیخ حر عاملی در امل الآمل، محمد باقر خوانساری در روضات الجنات، شیخ عبدالله افندی اصفهانی در ریاض العلماء، شیخ عبدالله مامقانی در تنقیح المقال، شیخ عباس قمی در فوائد الرضویه و...در توصیف عبدالجلیل، او را واعظی فصیح خوانده‌اند. البته آنان، مبنا و مستند خویش را کتاب «الفهرست» نوشته منتجب الدین رازی قرار داده‌اند و غالباً سخن وی را تکرار نموده و اگر مطلبی خارج از آن کتاب بدست آورده‌اند، بعد از نقل مطلب از الفهرست آن را بیان کرده‌اند.{<sup>[''نیازمند منبع'']</sup> | ||
| + | |||
| + | == شخصیت وی در میان عامه == | ||
| + | در روزگار زندگانی عبدالجلیل، به سبب حکومت و قدرت اهل سنت، نزاع‌های درون دینی، بیشتر به ضرر شیعیان تمام می‌شده است. تلاش عبدالجلیل نیز به عنوان یکی از سرشناسان ری، بیشتر معطوف به انجام این امر مهم بوده است، برخی از نوشته‌های وی، نشان دهندۀ تلاش او در این راه بوده است. | ||
| + | |||
| + | عبدالجلیل در شهر ری، به شدت مورد احترام اهل سنت بوده است، به گونه‌ای که برخی از نوشته‌های وی مورد توجه بزرگان اهل سنت قرار می‌گرفت، و از آن نسخه برداری می‌کردند و حتی تقریظ هم بر آن نوشته بوده‌اند. عبدالجلیل در مورد ایمان عُمر مطالبی را نگاشته است که شاید آن را باید به نوعی تلطیف کردن فضای موجود بین شیعه و اهل تسنن دانست.. | ||
| + | |||
| + | از عبارات او در النقض برمی آید که عمادالدین حسن استرآبادی بر کتاب تنزیه عایشه تقریظ نوشته است و حتی امیرعباس غازی ملحدکش از سران اباحتیان در زمان حکومت خود در شهر ری، این نسخه را طلب کرده بوده تا در خزانه وی از آن نگهداری شود. | ||
| + | |||
| + | عبدالجلیل خود نیز بصورت تلویحی، اشاره‌ای به وجاهت خود در ری داشته است. | ||
| + | |||
| + | == شاگردان == | ||
| + | در مورد تعداد شاگردان او هم نمی‌توان اظهار نظر صریحی کرد اما به نظر می‌رسد این دو نفر از شاگردان وی بوده‌اند: | ||
| + | |||
| + | * منتجب الدین بن بابویه | ||
| + | * رافعی | ||
| + | * سید واثق بالله بن احمد جبلی: عالم زیدی مذهب بوده و توسط شیخ عبدالجلیل مستبصر شد. | ||
| + | |||
| + | == آثار == | ||
| + | عبدالجلیل قزوینی از افراد متبحر در فن نویسندگی بود و آثاری چند که بیشتر در مباحث اعتقادی و کلامی به وی نسبت داده‌اند. تصانیف وی عبارتند از: | ||
| + | '''النقض''' مشهورترین اثر عبدالجلیل قزوینی | ||
| + | |||
| + | === النقض === | ||
| + | نوشتار اصلی: النقض | ||
| + | |||
| + | النقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، مهم‌ترین و ماندگارترین نقشی که قزوینی در تاریخ تشیع داشته، نگارش کتابی در پاسخ به تهمت‌ها و نوشته‌های خارج از ادب، اخلاق و دین، توسط یک متعصب ناصبی بوده است. قزوینی کتاب نقض را در رد کتابی به نام بعض فضائح الروافض نوشته، که نویسنده‌ای سنی مذهب، ساکن ری، در محرّم سال ۵۵۵ تألیف آن را به پایان برده و ظاهراً عبدالجلیل تا سال ۵۵۹ به تکمیل آن مشغول بوده است. | ||
| + | |||
| + | === دیگر آثار === | ||
| + | |||
| + | * البراهین فی امامة امیرالمؤمنین این کتاب را در سال ۵۳۷ ق تألیف نموده است و مشتمل بر دلائل امامت امام علی است. | ||
| + | * السؤالات و الجوابات (در هفت مجلّد) مجموعه سؤالاتی که وی به صورت کتبی به آنها پاسخ داده است. ذکر این کتاب به عنوان هفت مجلد در شرح زندگانی شیخ عبدالجلیل، می‌تواند گواهی بر سرآمدی و سرشناسی او در میان اهل علم در ری باشد که او را مرجع حل مشکلات خود می‌دانسته‌اند. | ||
| + | |||
| + | * مفتاح الراحات فی فنون الحکایات (مفتاح التذکیر) این کتاب مورد توجه عده‌ای از بزرگان اهل سنت و شیعه بوده و به سبب آنکه حاجت واعظان و مناظران را در مذاکرات و مواعظ رفع می‌کرده، به مفتاح التذکیر تغییر نام یافته است، و نام اصلی آن همان مفتاح الراحات می‌باشد که خود مصنف به آن تصریح می‌نماید. وی در این اثر اعتقاد شیعه در حق زهاد، عباد و مفسران را بیان کرده است. | ||
| + | |||
| + | * تنزیه عایشه این کتاب در بیان پاکی عایشه و دیگر همسران پیامبر اکرم(ص) از نسبت ناشایست زنا و در اثبات پاکدامنی آنان است. | ||
| + | * رساله‌اى در رد اسماعيليه. | ||
| + | |||
| + | == کنگره بزرگداشت == | ||
| + | کنگره بزرگداشت عبدالجلیل رازی قزوینی در ۴ خرداد ۱۳۹۱ش در مؤسسه فرهنگی دارالحدیث در قم برگزار شد. | ||
| + | |||
| + | منتجب‌الدين در معرفى وى ضمن آنكه او را از جمله عالمان شيعى دانسته كه به پرهيزگارى شهره بوده‌اند، به مهارت و استادى قزوينى در علم كلام اشاره و آثار وى را اين گونه ذكر كرده است. | ||
| + | |||
| + | بعد از منتجب‌الدين، رافعى مؤلف التدوين فى اخبار اهل العلم بقزوين از عبدالجليل قزوينى چنين ياد كرده است: | ||
| + | |||
| + | «عبدالجليل بن ابوالحسين مشهور به ابورشيد قزوينى، واعظ، اصولى، داراى كلامى شيوا در وعظ است. تأليفاتى در علم كلام دارد. در رى سكونت دارد و از شيعيان است». | ||
| + | |||
نصیر الدین عبد الجلیل مشهور به واعظ قزوینی صاحب النقض از بزرگان علمای قرن ششم است. عبدالجلیل دانشمندی فاضل و فقیهی فصیح و زبان آور بود بعضی او را به نام كتابش صاحب النقض می شناسند. النقض ردیّه ای است مستند بر كتاب نواصب و اتهامات بر أعلام شیعه. عبدالجلیل اثر دیگری به نام براهین در امامت خیرالاوصیاء و جانشینی او و فرزندانش به رشته تحریر درآورد. قاضی شهید صاحب مجالس می نویسد: واعظ قزوینی مدتها در [[ری]] تبلیغ می نمود و دانشمندی بلند همت بود، شیعیان ایران در جو آن روزگار (كه اغلب پیرو مذاهب دیگر بودند) از مكتوبات نواصب و بعضی اتهامات بی مورد خیلی ناراحت می شدند و در این زمینه مطالب مثالب و نواصب را به رخ شیعیان می كشیدند. تا اینكه به درخواست نقیب شریف محمد بن علی مرتضی و یا به درخواست سید مرتضی كه از اعیان با نفوذ شهر ری بوده از عبدالجلیل كتابی مستدل و مستند در نقض بر مثالب (مثالب نواصب) درخواست می شود. سپس این دانشمند بزرگوار كتاب « النقض » را به رشته تحریر درآورد. باید دانست النقض با استفاده از اخبار صحیح فریقین پس از ضرورت به رشته تحریر می رود. صاحب ریاض العلماء ضمن نقل قول صاحب مجالس اضافه می كند نسخه ای از كتاب النقض نزد ما موجود است این كتاب در عصر خود بی نظیر بوده است و تاریخ تألیف آ ن سال 556 به درخواست سید مرتضی محمد بن علی نقیب شیعیان آن زمان صورت گرفته است. نویسنده محقق مرحوم خوانساری صاحب روضات در ذیل كلمه عبدالجلیل، به شرح حال مرحوم ابوسعیدعبدالجلیل رازی كه از مشاهیر علمای شیعه در عراق بوده می پردازد و كتاب نقض التفصح را از او می داند. صاحب روضات اضافه می كند ابن شهر آشوب مازندرانی در معالم العلماء اظهار می دارد. عبدالجلیل رازی فرزند عیسی از اساتید با كفایت من بود و نقضی بر كتاب ابوحسین بصری سنی مرقوم داشت. | نصیر الدین عبد الجلیل مشهور به واعظ قزوینی صاحب النقض از بزرگان علمای قرن ششم است. عبدالجلیل دانشمندی فاضل و فقیهی فصیح و زبان آور بود بعضی او را به نام كتابش صاحب النقض می شناسند. النقض ردیّه ای است مستند بر كتاب نواصب و اتهامات بر أعلام شیعه. عبدالجلیل اثر دیگری به نام براهین در امامت خیرالاوصیاء و جانشینی او و فرزندانش به رشته تحریر درآورد. قاضی شهید صاحب مجالس می نویسد: واعظ قزوینی مدتها در [[ری]] تبلیغ می نمود و دانشمندی بلند همت بود، شیعیان ایران در جو آن روزگار (كه اغلب پیرو مذاهب دیگر بودند) از مكتوبات نواصب و بعضی اتهامات بی مورد خیلی ناراحت می شدند و در این زمینه مطالب مثالب و نواصب را به رخ شیعیان می كشیدند. تا اینكه به درخواست نقیب شریف محمد بن علی مرتضی و یا به درخواست سید مرتضی كه از اعیان با نفوذ شهر ری بوده از عبدالجلیل كتابی مستدل و مستند در نقض بر مثالب (مثالب نواصب) درخواست می شود. سپس این دانشمند بزرگوار كتاب « النقض » را به رشته تحریر درآورد. باید دانست النقض با استفاده از اخبار صحیح فریقین پس از ضرورت به رشته تحریر می رود. صاحب ریاض العلماء ضمن نقل قول صاحب مجالس اضافه می كند نسخه ای از كتاب النقض نزد ما موجود است این كتاب در عصر خود بی نظیر بوده است و تاریخ تألیف آ ن سال 556 به درخواست سید مرتضی محمد بن علی نقیب شیعیان آن زمان صورت گرفته است. نویسنده محقق مرحوم خوانساری صاحب روضات در ذیل كلمه عبدالجلیل، به شرح حال مرحوم ابوسعیدعبدالجلیل رازی كه از مشاهیر علمای شیعه در عراق بوده می پردازد و كتاب نقض التفصح را از او می داند. صاحب روضات اضافه می كند ابن شهر آشوب مازندرانی در معالم العلماء اظهار می دارد. عبدالجلیل رازی فرزند عیسی از اساتید با كفایت من بود و نقضی بر كتاب ابوحسین بصری سنی مرقوم داشت. | ||
==پيوندها== | ==پيوندها== | ||
| − | * '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64236&scope=QxqEK673b5gx4DRFfkdlFwILADADRHEMILADADRHEM&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%84%D9%8A%D9%84%20%D9%82%D8%B2%D9%88%D9%8A%D9%86%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]''' | + | *'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64236&scope=QxqEK673b5gx4DRFfkdlFwILADADRHEMILADADRHEM&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%84%D9%8A%D9%84%20%D9%82%D8%B2%D9%88%D9%8A%D9%86%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]''' |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | پایگاه شعائر | + | |
| + | * [[ویکی شیعه]]. | ||
| + | * ویکی نور. | ||
| + | * پایگاه شعائر. | ||
[[رده:علمای قرن ششم]] | [[رده:علمای قرن ششم]] | ||
نسخهٔ ۱۵ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۵۶
عبدالجلیل بن ابی الحسین بن ابی‌الفضل قزوینی رازی (متولد اواخر سده ۵ قمری) فقیه و متکلم سدۀ ششم قمری در ری. مهم‌ترین اثر وی، کتاب «النقض» است که هم از نظر محتوا (به عنوان اعتقادات شیعه) و هم از جهت متن (نثر فارسی) پراهمیت قلمداد شده است. از شاگردان وی می‌توان به منتجب الدین رازی اشاره نمود.
محتویات
ولادت و درگذشت
عبدالجلیل، فرزند ابوالحسین بن ابوالفضل قزوینی، تاریخ و محل دقیق تولد وی روشن نیست، اما شواهدی وجود دارد که در اواخر سده پنجم قمری متولد شده است. باتوجه به نگارش کتاب معروف «تنزیه عایشه» در سال ۵۳۳ق و همچنین کتاب «البراهین فی امامة امیرالمؤمنین(ع)» در سال ۵۳۷ ق و نیز بنابر تصریح خود در کتاب النقض در سال ۵۵۰ هجری، داشتن مجلس وعظ در مدرسه بزرگ خود، این احتمال را قوت می‌بخشد که او در این سال‌ها، فردی میانسال و جاافتاده در میان مشاهیر شهر ری بوده است، بنابراین زمان تولد او را می‌توان حدوداً اواخر قرن ۵ق تخمین زد. عبدالجلیل اصالتاً اهل قزوین بوده اما به سبب سکونت در شهر ری و قرار گرفتن در شمار علمای شیعۀ آن بلاد، او را عبدالجلیل رازی نیز می‌خوانده‌اند.
نقطه ثقل بزرگان اهل ترجمه در ذکر احوال قزوینی، تأکید بر تصنیف کتاب «النقض» بوده است و در ضبط صریح و دقیق تاریخ ولادت، وفات و دیگر مسائل زندگی وی تساهل شده است. گفته شده وفاتش در نيمه دوم سده ششم هجری يعنی پس از سال 560 قمری بوده است.
تحصیلات
در مورد چگونگی شروع تحصیلات و همچنین استادان وی در کتاب‌های شرح‌حال‌نگاری مطالب زیادی نمی‌توان یافت. احتمالاً تحصیلات خود را از شهر قزوین شروع و پس از هجرت به ری، تحصیلات خود را در آنجا تکمیل کرده است. عبدالجلیل در کتاب النقض به شاگردی نزد «اوحد الدین قزوینی» (برادر بزرگ‌تر عبدالجلیل) و ابومنصور المظفر العبادی تصریح کرده است. اما قرائن دال بر اینست که او، از محضر دیگر علمای آن دوره هم کسب فیض کرده است. از بزرگان آن دوره می‌توان به ابوالوفاء عبدالجبار رازی، شیخ معین الدین امیر کاعجلی و... اشاره داشت.
واعظ شهیر
اکثر قریب به اتفاق تراجم‌نگاران و شرح حال‌نویسان، از وی بالفظ «الواعظ» یاد کرده و در شرح زندگانی او، تأکید بر وعظ و فصاحت وی کرده‌اند.
در قلم تراجم نویسان اگر شخصیتی به لفظ «واعظ» توصیف گردید بدین معنا اشاره دارد که او دارای تمام صفات لازمه اعم از فصاحت، بلاغت، تسلط بر منطق و... برای شهرت به این صفت است و صد البته نشانگر کمال متصف در صفت است.[نیازمند منبع]
بسیاری از بزرگان همچون علامه مجلسی، شیخ حر عاملی در امل الآمل، محمد باقر خوانساری در روضات الجنات، شیخ عبدالله افندی اصفهانی در ریاض العلماء، شیخ عبدالله مامقانی در تنقیح المقال، شیخ عباس قمی در فوائد الرضویه و...در توصیف عبدالجلیل، او را واعظی فصیح خوانده‌اند. البته آنان، مبنا و مستند خویش را کتاب «الفهرست» نوشته منتجب الدین رازی قرار داده‌اند و غالباً سخن وی را تکرار نموده و اگر مطلبی خارج از آن کتاب بدست آورده‌اند، بعد از نقل مطلب از الفهرست آن را بیان کرده‌اند.{[نیازمند منبع]
شخصیت وی در میان عامه
در روزگار زندگانی عبدالجلیل، به سبب حکومت و قدرت اهل سنت، نزاع‌های درون دینی، بیشتر به ضرر شیعیان تمام می‌شده است. تلاش عبدالجلیل نیز به عنوان یکی از سرشناسان ری، بیشتر معطوف به انجام این امر مهم بوده است، برخی از نوشته‌های وی، نشان دهندۀ تلاش او در این راه بوده است.
عبدالجلیل در شهر ری، به شدت مورد احترام اهل سنت بوده است، به گونه‌ای که برخی از نوشته‌های وی مورد توجه بزرگان اهل سنت قرار می‌گرفت، و از آن نسخه برداری می‌کردند و حتی تقریظ هم بر آن نوشته بوده‌اند. عبدالجلیل در مورد ایمان عُمر مطالبی را نگاشته است که شاید آن را باید به نوعی تلطیف کردن فضای موجود بین شیعه و اهل تسنن دانست..
از عبارات او در النقض برمی آید که عمادالدین حسن استرآبادی بر کتاب تنزیه عایشه تقریظ نوشته است و حتی امیرعباس غازی ملحدکش از سران اباحتیان در زمان حکومت خود در شهر ری، این نسخه را طلب کرده بوده تا در خزانه وی از آن نگهداری شود.
عبدالجلیل خود نیز بصورت تلویحی، اشاره‌ای به وجاهت خود در ری داشته است.
شاگردان
در مورد تعداد شاگردان او هم نمی‌توان اظهار نظر صریحی کرد اما به نظر می‌رسد این دو نفر از شاگردان وی بوده‌اند:
- منتجب الدین بن بابویه
- رافعی
- سید واثق بالله بن احمد جبلی: عالم زیدی مذهب بوده و توسط شیخ عبدالجلیل مستبصر شد.
آثار
عبدالجلیل قزوینی از افراد متبحر در فن نویسندگی بود و آثاری چند که بیشتر در مباحث اعتقادی و کلامی به وی نسبت داده‌اند. تصانیف وی عبارتند از: النقض مشهورترین اثر عبدالجلیل قزوینی
النقض
نوشتار اصلی: النقض
النقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، مهم‌ترین و ماندگارترین نقشی که قزوینی در تاریخ تشیع داشته، نگارش کتابی در پاسخ به تهمت‌ها و نوشته‌های خارج از ادب، اخلاق و دین، توسط یک متعصب ناصبی بوده است. قزوینی کتاب نقض را در رد کتابی به نام بعض فضائح الروافض نوشته، که نویسنده‌ای سنی مذهب، ساکن ری، در محرّم سال ۵۵۵ تألیف آن را به پایان برده و ظاهراً عبدالجلیل تا سال ۵۵۹ به تکمیل آن مشغول بوده است.
دیگر آثار
- البراهین فی امامة امیرالمؤمنین این کتاب را در سال ۵۳۷ ق تألیف نموده است و مشتمل بر دلائل امامت امام علی است.
- السؤالات و الجوابات (در هفت مجلّد) مجموعه سؤالاتی که وی به صورت کتبی به آنها پاسخ داده است. ذکر این کتاب به عنوان هفت مجلد در شرح زندگانی شیخ عبدالجلیل، می‌تواند گواهی بر سرآمدی و سرشناسی او در میان اهل علم در ری باشد که او را مرجع حل مشکلات خود می‌دانسته‌اند.
- مفتاح الراحات فی فنون الحکایات (مفتاح التذکیر) این کتاب مورد توجه عده‌ای از بزرگان اهل سنت و شیعه بوده و به سبب آنکه حاجت واعظان و مناظران را در مذاکرات و مواعظ رفع می‌کرده، به مفتاح التذکیر تغییر نام یافته است، و نام اصلی آن همان مفتاح الراحات می‌باشد که خود مصنف به آن تصریح می‌نماید. وی در این اثر اعتقاد شیعه در حق زهاد، عباد و مفسران را بیان کرده است.
- تنزیه عایشه این کتاب در بیان پاکی عایشه و دیگر همسران پیامبر اکرم(ص) از نسبت ناشایست زنا و در اثبات پاکدامنی آنان است.
- رساله‌اى در رد اسماعيليه.
کنگره بزرگداشت
کنگره بزرگداشت عبدالجلیل رازی قزوینی در ۴ خرداد ۱۳۹۱ش در مؤسسه فرهنگی دارالحدیث در قم برگزار شد.
منتجب‌الدين در معرفى وى ضمن آنكه او را از جمله عالمان شيعى دانسته كه به پرهيزگارى شهره بوده‌اند، به مهارت و استادى قزوينى در علم كلام اشاره و آثار وى را اين گونه ذكر كرده است.
بعد از منتجب‌الدين، رافعى مؤلف التدوين فى اخبار اهل العلم بقزوين از عبدالجليل قزوينى چنين ياد كرده است:
«عبدالجليل بن ابوالحسين مشهور به ابورشيد قزوينى، واعظ، اصولى، داراى كلامى شيوا در وعظ است. تأليفاتى در علم كلام دارد. در رى سكونت دارد و از شيعيان است».
نصیر الدین عبد الجلیل مشهور به واعظ قزوینی صاحب النقض از بزرگان علمای قرن ششم است. عبدالجلیل دانشمندی فاضل و فقیهی فصیح و زبان آور بود بعضی او را به نام كتابش صاحب النقض می شناسند. النقض ردیّه ای است مستند بر كتاب نواصب و اتهامات بر أعلام شیعه. عبدالجلیل اثر دیگری به نام براهین در امامت خیرالاوصیاء و جانشینی او و فرزندانش به رشته تحریر درآورد. قاضی شهید صاحب مجالس می نویسد: واعظ قزوینی مدتها در ری تبلیغ می نمود و دانشمندی بلند همت بود، شیعیان ایران در جو آن روزگار (كه اغلب پیرو مذاهب دیگر بودند) از مكتوبات نواصب و بعضی اتهامات بی مورد خیلی ناراحت می شدند و در این زمینه مطالب مثالب و نواصب را به رخ شیعیان می كشیدند. تا اینكه به درخواست نقیب شریف محمد بن علی مرتضی و یا به درخواست سید مرتضی كه از اعیان با نفوذ شهر ری بوده از عبدالجلیل كتابی مستدل و مستند در نقض بر مثالب (مثالب نواصب) درخواست می شود. سپس این دانشمند بزرگوار كتاب « النقض » را به رشته تحریر درآورد. باید دانست النقض با استفاده از اخبار صحیح فریقین پس از ضرورت به رشته تحریر می رود. صاحب ریاض العلماء ضمن نقل قول صاحب مجالس اضافه می كند نسخه ای از كتاب النقض نزد ما موجود است این كتاب در عصر خود بی نظیر بوده است و تاریخ تألیف آ ن سال 556 به درخواست سید مرتضی محمد بن علی نقیب شیعیان آن زمان صورت گرفته است. نویسنده محقق مرحوم خوانساری صاحب روضات در ذیل كلمه عبدالجلیل، به شرح حال مرحوم ابوسعیدعبدالجلیل رازی كه از مشاهیر علمای شیعه در عراق بوده می پردازد و كتاب نقض التفصح را از او می داند. صاحب روضات اضافه می كند ابن شهر آشوب مازندرانی در معالم العلماء اظهار می دارد. عبدالجلیل رازی فرزند عیسی از اساتید با كفایت من بود و نقضی بر كتاب ابوحسین بصری سنی مرقوم داشت.
پيوندها
منابع
- ویکی شیعه.
- ویکی نور.
- پایگاه شعائر.
