شهید حسن باقری

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

شهید باقری از فعالین مبارزه علیه رژیم پهلوی قبل از انقلاب اسلامی بود و پس از انقلاب نیز به عنوان جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه انتخاب شد و سرانجام در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به شهادت رسید.

تولد و کودکی

25 اسفند ۱۳۳۴ مصادف با سوم شعبان روز تولد حضرت ابا عبدالله الحسین در تهران به دنیا آمد. منابع دیگری محل تولد دقیق او را روستای افشرد از توابع بخش خواجه شهرستان هریس از استان آذربایجان شرقی می دانند که بعدها به همراه خانواده به تهران مهاجرت نموده اند. وی دوره دبستان را در مدرسه مترجم الدوله و دوره متوسطه را در دبیرستان مروی تهران به پایان رساند.

تحصیلات

در سال ۱۳۵۴ در رشته دامپروری دانشگاه ارومیه پذیرفته شد. سپس یکسال بعد در اسفند ۱۳۵۶ لباس سربازی را به تن کرد و پس از گذراندن دوران آموزشی در نقده به ایلام فرستاده شد. در آنجا با روحانیون شهر، از جمله سید یدالله صدری امام جمعه شهر ایلام ارتباط داشت و اخبار پادگان را به وی منتقل می‌کرد.

در سال ۱۳۵۷ در پی فرمان روح‌الله خمینی مبنی بر فرار سربازها از پادگان‌ها با استفاده از غفلت مأمورین از سربازی فرار کرد. به دلیل برخورداری از آموزش نظامی به همراه سایر اعضای خانواده و دوستانش در تصرف کلانتری ۱۴ و پادگان عشرت آباد در تهران نقش بارزی داشت.

قبل از انقلاب

در سال ۱۳۵۱ فعالیت‌های سیاسی خود را علیه حکومت محمدرضا پهلوی آغاز کرد.

پس از انقلاب

وی تا خرداد ۱۳۵۸ در کمیته انقلاب اسلامی و برخی نهادهای دیگر فعالیت داشت. در سال ۱۳۵۸ با ورود به روزنامه جمهوری اسلامی در سرویس فرهنگی و سیاسی فعالیت خود را آغاز کرد. در این مدت بنابه دعوت سازمان امل، از طرف این روزنامه به عنوان خبرنگار، سفر ۱۵ روزه‌ای به لبنان و اردن انجام داد و طی این سفر گزارش تحلیلی جامعی از اوضاع نابسامان مسلمانان در آن منطقه تهیه کرد. پس از بازگشت در خرداد ماه سال ۱۳۵۸، دیپلم ادبی گرفت و سپس دوباره در امتحان وررودی دانشگاه‌ها شرکت کرد و با رتبه ۱۰۴ در رشته حقوق قضایی دانشگاه تهران قبول شد.

وی اوایل ۱۳۵۹ به استخدام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد. در همان سال با آغاز فعالیتش در اطلاعات سپاه، نام مستعار حسن باقری را برای خود برگزید. وظیفه او در اطلاعات سپاه شناسایی گروهک‌ها بود. محسن رضایی میرقائد مسئول وقت اطلاعات کل سپاه، نام مستعار حسن باقری را برای وی برگزید.

دوران جنگ

با شروع جنگ میان ایران و عراق، در روز اول مهرماه ۱۳۵۹ به همراه عده‌ای از پاسداران در هنگامی که جایگاه نیروهای عراق در خوزستان تثبیت شده بود، راهی جبهه‌های جنوب شد. رحیم صفوی حسن باقری را از فرماندهان نابغه سپاه ایران می‌داند، در دورانی که در جنگ حضور داشت با استفاده از تجربیاتی که در زمان خبرنگاری خود در ایران و لبنان بدست آورده بود، به جمع‌آوری اطلاعات، نقشه‌ها و کالک‌های عملیاتی و ضبط صدا در جبهه‌های ایران پرداخت و این اسناد را به گزارش‌های سازمان‌یافته تبدیل کرد.

تاسیس واحد اطلاعات و رزمی

وی در اول مهرماه ۱۳۵۹ راهی جبهه جنوب شد و از بدو ورود اقدام به راه اندازی واحد اطلاعات رزمی کرد. او خود شخصا بارها جهت دستیابی به اطلاعات از وضعیت دشمن به مواضع یگان‌های سپاه سوم ارتش بعث نفوذ می‌کرد. حسن باقری موسس واحد اطلاعات و عملیات سپاه است. وی از ابتدای ورودش به اهواز در پایگاه منتظران شهادت به منظور دستیابی به اطلاعات مناسب از موقعیت دشمن، به همراه عناصر اطلاعاتی به جمع‌آوری نقشه‌ها و پیاده کردن وضعیت مناطق عملیاتی روی آن‌ها پرداخت. فعالیت‌های او در این زمینه با سازماندهی عناصر اطلاعاتی و برگزاری آموزش مختصری برای آن‌ها، منجر به راه‌اندازی واحد اطلاعات عملیات در ستاد عملیات جنوب گردید. این واحدها پس از گذشت حدود ۳ ماه از شروع جنگ، در تمامی محورهای جنوب (از آبادان تا دزفول) مستقر شدند.

حسن باقری، استعداد بالایی در تحلیل اطلاعات دشمن و پیش بینی حرکات احتمالی ارتش عراق، در آینده را داشت. از آن جمله پیش‌بینی وی در دی ماه سال ۱۳۵۹ مبنی بر حرکت ارتش عراق جهت الحاق محور شمال–جنوب منطقه سوسنگرد برای ارتباط جفیر و بستان بود که عراق در کمتر از یک هفته با نصب پل‌های نظامی متعدد و تلاش گسترده این کار را انجام داد.

مسئولیت ها و وظایف شهید باقری

• تاسیس واحد اطلاعات و رزمی
• معاونت ستاد عملیات جنوب
• فرماندهی محور دارخوین
• معاونت فرماندهی عملیات طریق‌القدس
• فرماندهی قرارگاه نصر
• عملیات فتح‌المبین
• عملیات بیت‌المقدس
• عملیات رمضان
• فرماندهی قرارگاه کربلا

تاریخ شهادت

او در ۹ بهمن ۱۳۶۱ وقتی در منطقه فکه مشغول شناسایی منطقه دشمن و آماده سازی عملیات والفجر مقدماتی بود، در سنگر دیده بان مورد اصابت گلوله خمپاره قرار گرفت و همراه با مجید بقایی کشته شد. باقری در هنگام مرگ ۲۷ سال داشت. محل دفن وی، قطعه ۲۴ گلزار شهدای بهشت زهرای تهران است.

منابع

• سردار سرلشكر پاسدار شهید غلامحسین افشردی یاحسن باقری، سایت تبیان، بازیابی: 25 آذرماه 1392.