تمهید الاصول فی علم الکلام (کتاب)

نویسنده	شیخ طوسی
موضوع	کلام شیعه امامیه
زبان	عربی
تعداد جلد	1

مؤلف کتاب

شیخ ابوجعفر طوسی (385-460 ق)، معروف به (شیخ الطائفه) از فقیهان، محدثان و عالمان بزرگ شیعی در قرن چهارم هجری است. او در طوس به دنیا آمد و در سال 408ق به بغداد مهاجرت کرد. در آن زمان، شیخ مفید( 338-413ق) رهبری فکری شیعه امامی‌مذهب را بر عهده داشت. وجود فضای فرهنگی اصیل و درعین‌حال، نوآوری‌های بسیار در بغداد، موجب جلب توجّه شیخ طوسی به بغداد و مهاجرت وی به آن شهر شد. از اساتید برجسته وی، شیخ مفید، حسین بن عبیداللَّه غضایری و سید مرتضی علم‌الهدی بوده اند. وی صاحب دو کتاب ارزشمند "تهذیب" و "استبصار" از کتب اربعه جوامع حدیثی شیعه می‌ باشد. عظمت او در فقه به حدی بود که تا مدت طولانی فقهای شیعه را تحت تاثیر آراء خود قرار داد، و فقه شیعه از حالات پویایی خود خارج شد.

معرفى اجمالى كتاب الاصول فى علم الكلام

اين كتاب در موضوع علم كلام مطابق با مذهب شيعه اماميه است. مؤلف كتاب را در چهار بخش تنظيم نموده است:

• بخش اول در توحيد و اثبات صفات خداوند ـ از جمله عدل الهى ـ است.

• بخش دوم در ماهيت كلام خداوند و تشريع است كه راهنماى تكليف است و از صفت عدل حاصل مى شود.

• بخش سوم در وعد و وعيد است كه به دنبال برانگيختن پيامبران حاصل مى شود و نتيجه آن، عمل كردن به تكليف يا پرهيز از آن است.

• بخش چهارم در به پاداشتن حكومت دينى و عدل اسلامى براى اجراى شرع و نتايج حاصل از آن است.

روش شيخ در عنوان كردن و خصايص استدلالى او در اين كتاب عبارت است از:

• 1. در آغاز هر فصل خلاصه مطالب را به طور فهرست‌وار مى آورد و مشخص مى كند كه چه چيزهايى ذكر خواهد كرد.

• 2. هنگام شروع مطلب، قضيه مورد بحث را مطرح مى كند و پس از تعريف موضوع و كليات مربوط به آن، دليل اثبات قضيه را مى آورد. پس از آن نظر ديگران و قضاياى فرعى و ابهاماتى را كه شايد پيش بيايد، در قالب سؤال و جواب مى آورد.

وضعيت نشر کتاب

ترجمه فارسى اين كتاب به همت انتشارات انجمن اسلامى حكمت و فلسفه ايران در سال 1358 ش چاپ شده است.