سوره انشقاق: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(تعیین رده)
جز
سطر ۱: سطر ۱:
==سوره 84 / الانشقاق==
+
نام هشتاد و چهارمين سوره قرآن كريم.
  
'''<I>بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ</I>''' / به نام خداوند رحمتگر مهربان
+
اين سوره به اتفاق، مكى<ref> البرهان فى علوم ‌القرآن، ج 1، ص 281؛ مجمع البيان، ج 10، ص 695؛ التحرير والتنوير، ج 30، ص 217.</ref> و در ترتيب نزول، هشتاد و سومين سوره قرآن است<ref> التحرير والتنوير، ج 30، ص 217؛ تاريخ قرآن، راميار، ص 589.</ref> كه پس از [[سوره انفطار]] و قبل از [[سوره روم]] نازل شده<ref> بصائر ذوى التمييز، ج 1، ص 99؛ التمهيد، ج 1، ص 137 ـ 140؛ التحرير والتنوير، ج 30، ص 217.</ref> و به اين ترتيب، از آخرين سوره‌هاى فرود آمده در [[مكه]] است. نظم سوره و پيوستگى آيات آن دليل بر نزول يكپارچه آن است.<ref> التفسير الحديث، ج 5، ص 423.</ref>
  
'''<I>إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ ﴿1﴾</I>''' / آن گاه كه آسمان ز هم بشكافد.(1)
+
سوره انشقاق داراى 25 آيه، 108 كلمه<ref> المعجم الاحصائى، ج 1، ص 304.</ref> و 430 حرف<ref> روض الجنان، ج 20، ص 194؛ تاريخ قرآن، راميار، ص 589.</ref> است.<ref> غرائب القرآن، ج 6، ص 468؛ الميزان، ج 20، ص 240؛ المعجم الاحصائى، ج 1، ص 309.</ref> برخى با ادغام آيات 7 ـ 8 آن را 24 آيه<ref> الاتقان، ج 1، ص 150؛ تاريخ قرآن، راميار، ص 589؛ تاريخ قرآن، حجتى، ص 148.</ref> و بعضى افزون بر آن با يكى دانستن آيات 10 و 11 آن را 23 آيه<ref> الصافى، ج 5، ص 304؛ روض الجنان، ج 20، ص 194.</ref> دانسته‌اند.
  
'''<I>وَ أَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَ حُقَّتْ ﴿2﴾</I>''' / و پروردگارش را فرمان برد و (چنين) سزد.(2)
+
نام مشهور [[سوره انشقاق]]<ref> التحرير والتنوير، ج 30، ص 617؛ الموسوعة القرآنيه، ج 11، ص 153.</ref> است و بعضى آن را «انشقت» خوانده‌اند كه از آيه نخست آن گرفته شده است. آيه 21 انشقاق/84 يكى از موارد ده‌گانه [[سجده]] مستحب نزد دانشمندان [[شيعه]]<ref> همان، ص 205؛ تفسير جامع آيات الاحكام، ج 3، ص 125.</ref> و از موارد چهارده‌گانه سجده واجب نزد بيشتر علماى اهل سنت است.<ref> احكام القرآن، ج 4، ص 1911.</ref>
  
'''<I>وَ إِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿3﴾</I>''' / و آن گاه كه زمين كشيده شود.(3)
+
'''محتواى سوره:'''
  
'''<I>وَ أَلْقَتْ مَا فِيهَا وَ تَخَلَّتْ ﴿4﴾</I>''' / و آن چه را كه در آن است بيرون افكند و تهى شود.(4)
+
# آيات 1 ـ 5 با بيان حوادث هولناك پايان اين جهان، به برپايى روز قيامت اشاره دارد.
  
'''<I>وَ أَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَ حُقَّتْ ﴿5﴾</I>''' / و پروردگارش را فرمان برد و (چنين) سزد.(5)
+
# در آيه 6 مى‌فرمايد: براى انسان سيرى است به سوى پروردگارش و او در اين مسير تا آنجا پيش مى‌رود كه پروردگارش را ملاقات كند.
  
'''<I>يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿6﴾</I>''' / اى انسان حقا كه تو به سوى پروردگار خود به سختى در تلاشى و او را ملاقات خواهى كرد.(6)
+
# در آيات 7 ـ 12 ملاك پاداش در روز رستاخيز را نامه عمل مى‌داند كه بر اساس آن به حساب انسان‌ها رسيدگى مى‌شود.
  
'''<I>فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿7﴾</I>''' / اما كسى كه كارنامه  اش به دست راستش داده شود.(7)
+
# در آيات 13 ـ 15 خوشحالى از كفر و گناه و نيز گمان به عدم [[معاد]] و بازگشت پس از [[مرگ]] را دو علت براى عذاب بدكاران مى‌شمارد و احاطه همه جانبه ربّ العزّه به تمامى رفتارها و پندارهاى انسان را يادآور مى‌شود.
  
'''<I>فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿8﴾</I>''' / بزودى  اش حسابى بس آسان كنند.(8)
+
# در آيات 16 ـ 19 با 4 سوگند به مراحل سير انسان در دنيا و [[آخرت]] و انتقالش از حالى به حال ديگر اشاره مى‌كند.
  
'''<I>وَ يَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿9﴾</I>''' / و شادمان به سوى كسانش بازگردد.(9)
+
# آيات پايانى سوره، ابراز شگفتى از ايمان نياوردن كافران و آگاهى پروردگار از آنچه ايشان در دل پنهان كرده‌اند و بيان فرجام بدكاران و نيكوكاران را دربردارد.<ref> اهداف كل سوره، ج 4، ص 96؛ الميزان، ج 20، ص 241.</ref>
  
'''<I>وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِ ﴿10﴾</I>''' / و اما كسى كه كارنامه  اش از پشت  سرش به او داده شود.(10)
+
در فضيلت تلاوت اين سوره، از [[امام صادق]] عليه‌السلام نقل شده است: كسى كه همواره در نمازهاى واجب و مستحب سوره‌هاى انفطار و انشقاق را بخواند، خداوند بين او و حاجتش فاصله نمى‌افكند و مانعى ميان او و خدا نخواهد بود و پيوسته خداوند به او مى‌نگرد تا از حساب مردم فارغ شود.<ref> ثواب‌الاعمال، ص 260؛ مجمع‌البيان، ج 10، ص 679.</ref>
  
'''<I>فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿11﴾</I>''' / زودا كه هلاك (خويش) خواهد.(11)
+
در حديثى ديگر از [[پيامبر اسلام]] صلى الله عليه و آله آمده است: هر كس همواره اين سوره را بخواند، خداوند او را از دريافت نامه عمل از پشت سر در امان مى‌دارد.<ref> مجمع البيان، ج 10، ص 695؛ بصائر ذوى التمييز، ج 1، ص 509.</ref>
  
'''<I>وَ يَصْلَى سَعِيرًا ﴿12﴾</I>''' / و در آتش افروخته درآيد.(12)
+
==پانویس ==
 +
<references />
 +
===منابع===
  
'''<I>إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿13﴾</I>''' / او در (ميان) خانواده خود شادمان بود.(13)
+
محمدحسن درايتى، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد 4، صفحه 520-522.
  
'''<I>إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ ﴿14﴾</I>''' / او مى  پنداشت كه هرگز برنخواهد گشت.(14)
+
[[رده: سوره های قرآن]]
 
 
'''<I>بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا ﴿15﴾</I>''' / آرى در حقيقت پروردگارش به او بينا بود.(15)
 
 
 
'''<I>فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿16﴾</I>''' / نه نه [[سوگند]] به [[شفق]].(16)
 
 
 
'''<I>وَاللَّيْلِ وَ مَا وَسَقَ ﴿17﴾</I>''' / سوگند به شب و آن چه (شب) فروپوشاند.(17)
 
 
 
'''<I>وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ﴿18﴾</I>''' / سوگند به ماه چون (بدر) تمام شود.(18)
 
 
 
'''<I>لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ ﴿19﴾</I>''' / كه قطعا از حالى به حالى برخواهيد نشست.(19)
 
 
 
'''<I>فَمَا لَهُمْ لَايُؤْمِنُونَ ﴿20﴾</I>''' / پس چرا آنان باور نمى  دارند.(20)
 
 
 
'''<I>وَ إِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَايَسْجُدُونَ ﴿21﴾</I>''' / و چون بر آنان [[قرآن]] تلاوت مى  شود، چهره بر خاك نمى  سايند.(21)
 
 
 
'''<I>بَلِ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُكَذِّبُونَ ﴿22﴾</I>''' / (نه) بلكه آنان كه [[كفر]] ورزيده اند، [[تكذيب]] مى  كنند.(22)
 
 
 
'''<I>وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ﴿23﴾</I>''' / و خدا به آن چه در سينه دارند، داناتر است.(23)
 
 
 
'''<I>فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿24﴾</I>''' / پس آنان را از عذابى دردناك خبر ده.(24)
 
 
 
'''<I>إِلَّا الَّذِينَ آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿25﴾</I>''' / مگر كسانى كه گرويده و كارهاى شايسته كرده اند كه آنان را پاداشى بى  منت  خواهد بود.(25)
 
[[رده:مشخصات کامل سوره‌های قرآن]]
 

نسخهٔ ‏۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۰:۵۷

نام هشتاد و چهارمين سوره قرآن كريم.

اين سوره به اتفاق، مكى[۱] و در ترتيب نزول، هشتاد و سومين سوره قرآن است[۲] كه پس از سوره انفطار و قبل از سوره روم نازل شده[۳] و به اين ترتيب، از آخرين سوره‌هاى فرود آمده در مكه است. نظم سوره و پيوستگى آيات آن دليل بر نزول يكپارچه آن است.[۴]

سوره انشقاق داراى 25 آيه، 108 كلمه[۵] و 430 حرف[۶] است.[۷] برخى با ادغام آيات 7 ـ 8 آن را 24 آيه[۸] و بعضى افزون بر آن با يكى دانستن آيات 10 و 11 آن را 23 آيه[۹] دانسته‌اند.

نام مشهور سوره انشقاق[۱۰] است و بعضى آن را «انشقت» خوانده‌اند كه از آيه نخست آن گرفته شده است. آيه 21 انشقاق/84 يكى از موارد ده‌گانه سجده مستحب نزد دانشمندان شيعه[۱۱] و از موارد چهارده‌گانه سجده واجب نزد بيشتر علماى اهل سنت است.[۱۲]

محتواى سوره:

  1. آيات 1 ـ 5 با بيان حوادث هولناك پايان اين جهان، به برپايى روز قيامت اشاره دارد.
  1. در آيه 6 مى‌فرمايد: براى انسان سيرى است به سوى پروردگارش و او در اين مسير تا آنجا پيش مى‌رود كه پروردگارش را ملاقات كند.
  1. در آيات 7 ـ 12 ملاك پاداش در روز رستاخيز را نامه عمل مى‌داند كه بر اساس آن به حساب انسان‌ها رسيدگى مى‌شود.
  1. در آيات 13 ـ 15 خوشحالى از كفر و گناه و نيز گمان به عدم معاد و بازگشت پس از مرگ را دو علت براى عذاب بدكاران مى‌شمارد و احاطه همه جانبه ربّ العزّه به تمامى رفتارها و پندارهاى انسان را يادآور مى‌شود.
  1. در آيات 16 ـ 19 با 4 سوگند به مراحل سير انسان در دنيا و آخرت و انتقالش از حالى به حال ديگر اشاره مى‌كند.
  1. آيات پايانى سوره، ابراز شگفتى از ايمان نياوردن كافران و آگاهى پروردگار از آنچه ايشان در دل پنهان كرده‌اند و بيان فرجام بدكاران و نيكوكاران را دربردارد.[۱۳]

در فضيلت تلاوت اين سوره، از امام صادق عليه‌السلام نقل شده است: كسى كه همواره در نمازهاى واجب و مستحب سوره‌هاى انفطار و انشقاق را بخواند، خداوند بين او و حاجتش فاصله نمى‌افكند و مانعى ميان او و خدا نخواهد بود و پيوسته خداوند به او مى‌نگرد تا از حساب مردم فارغ شود.[۱۴]

در حديثى ديگر از پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله آمده است: هر كس همواره اين سوره را بخواند، خداوند او را از دريافت نامه عمل از پشت سر در امان مى‌دارد.[۱۵]

پانویس

  1. البرهان فى علوم ‌القرآن، ج 1، ص 281؛ مجمع البيان، ج 10، ص 695؛ التحرير والتنوير، ج 30، ص 217.
  2. التحرير والتنوير، ج 30، ص 217؛ تاريخ قرآن، راميار، ص 589.
  3. بصائر ذوى التمييز، ج 1، ص 99؛ التمهيد، ج 1، ص 137 ـ 140؛ التحرير والتنوير، ج 30، ص 217.
  4. التفسير الحديث، ج 5، ص 423.
  5. المعجم الاحصائى، ج 1، ص 304.
  6. روض الجنان، ج 20، ص 194؛ تاريخ قرآن، راميار، ص 589.
  7. غرائب القرآن، ج 6، ص 468؛ الميزان، ج 20، ص 240؛ المعجم الاحصائى، ج 1، ص 309.
  8. الاتقان، ج 1، ص 150؛ تاريخ قرآن، راميار، ص 589؛ تاريخ قرآن، حجتى، ص 148.
  9. الصافى، ج 5، ص 304؛ روض الجنان، ج 20، ص 194.
  10. التحرير والتنوير، ج 30، ص 617؛ الموسوعة القرآنيه، ج 11، ص 153.
  11. همان، ص 205؛ تفسير جامع آيات الاحكام، ج 3، ص 125.
  12. احكام القرآن، ج 4، ص 1911.
  13. اهداف كل سوره، ج 4، ص 96؛ الميزان، ج 20، ص 241.
  14. ثواب‌الاعمال، ص 260؛ مجمع‌البيان، ج 10، ص 679.
  15. مجمع البيان، ج 10، ص 695؛ بصائر ذوى التمييز، ج 1، ص 509.

منابع

محمدحسن درايتى، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد 4، صفحه 520-522.