تفسیر قرآن به قرآن: تفاوت بین نسخه‌ها
جز |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | تفسير [[قرآن]] به قرآن به معناي استفاده حداكثري از آيات در فهم معنا و مراد آيات قرآن است. | |
| − | تفسير قرآن به قرآن به معناي استفاده حداكثري از آيات در فهم معنا و مراد آيات قرآن است . | ||
| − | روش تفسیری قرآن با قرآن از جمله روش‌هایی است که در متون علوم قرآنی از آن فراوان یاد شده است. | + | روش تفسیری قرآن با قرآن از جمله روش‌هایی است که در متون علوم قرآنی از آن فراوان یاد شده است. در این شیوه، معانی آیات قرآن به کمک آیات مشابه که موضوع و محتوای آن‌ها یکسان یا حداقل نزدیک به هم است، استخراج می‌شود. |
| − | در این شیوه، معانی آیات قرآن به کمک آیات مشابه که موضوع و محتوای آن‌ها یکسان یا حداقل نزدیک به هم | ||
| − | |||
| − | + | اساس این روش تفسیری، این اعتقاد است که قرآن مبین خویش است (القرآن یفَسِّر بعضُه بعضاً)، و اگر ابهام و اجمالی در برخی آیات قرآن دیده می‌شود، معلول عدم توجه و تدبر در دیگر آیات قرآنی است و با مراجعه به آیات دیگر برطرف می‌شود. | |
| − | + | ==پیشینه این روش== | |
| − | + | روش تفسیری قرآن به قرآن قدمت دارد و از همان دوره‌های نخست در متون روایی و تفسیری نمونه‌هایی از آن را می‌توان یافت؛ ولی در قرن چهاردهم هجری این روش به صورتی نوین و با ضوابط و تفصیل بیشتری مورد توجه قرآن‌پژوهان قرار گرفته است؛ تا آن‌جا که برخی از مفسران بزرگ مانند [[علامه طباطبایی]] معتقدند تفسیر بایسته و صحیح تنها همین شیوه تفسیری است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==مباني تفسير قرآن به قرآن== |
| − | با این همه، تفسیر قرآن به قرآن محدودیت‌هایی دارد که در دو زمینه اصلی قابل طرح است: | + | براي دست‌يابي به روش صحيح تفسير قرآن به قرآن، توجه به مباني آن، امري ضروري است؛ زيرا تبيين اين مباني در نحوه استفاده از آيات ديگر در تفسير قرآن به قرآن، تأثير بسزايي دارد؛ چون مباني، اصل تفسير قرآن به قرآن و يا روش تفسير يادشده را پشتيباني و تأييد مي‌كند. در ذیل به برخی از این مبانی اشاره می شود: |
| − | 1. محدودیت‌های ناشی از کاربرد این روش در آیات. این روش در صورتی موفق خواهد بود که میان آیات نگاه متقابل و تفسیرگرایانه ملاحظه شده | + | |
| + | # هماهنگي آيات با يكديگر | ||
| + | # ساختار كلي قرآن بر اساس اصول محاوره عقلايي | ||
| + | # دلالت استقلالي [[قرآن]] در بيان مقاصد | ||
| + | # ساختار قرآن بر اساس محكم و متشابه | ||
| + | # پيوند معنايي آيات هر سوره | ||
| + | |||
| + | ==محدودیت های این روش== | ||
| + | |||
| + | با این همه، تفسیر قرآن به قرآن محدودیت‌هایی دارد که در دو زمینه اصلی قابل طرح است: | ||
| + | |||
| + | 1. محدودیت‌های ناشی از کاربرد این روش در آیات. این روش در صورتی موفق خواهد بود که میان آیات نگاه متقابل و تفسیرگرایانه ملاحظه شده باشد که این نگاه دست‌کم در برخی آیات، روشن نیست. | ||
2. محدودیت‌های مربوط به توان علمی مفسر در احاطه بر جوانب آیات و درک تمام پیوندهای ممکن میان آیات. | 2. محدودیت‌های مربوط به توان علمی مفسر در احاطه بر جوانب آیات و درک تمام پیوندهای ممکن میان آیات. | ||
| − | == منابع == | + | ==منابع== |
| − | *[http://islamicdoc.org/wiki/index.php/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 تفسیر قرآن به قرآن، ویکی علوم اسلامی] بازیابی : 15 تیر 1392 . | + | * [http://islamicdoc.org/wiki/index.php/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 تفسیر قرآن به قرآن، ویکی علوم اسلامی] بازیابی: 15 تیر 1392. |
| − | *مباني قرآني تفسير قرآن به قرآن، علی فتحی، نشریه معرفت، شماره 136، فروردین 1388. در دسترس در [http://marifat.nashriyat.ir/node/638 سامانه نشریات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی]، بازیابی : 15 تیر 1392 . | + | * مباني قرآني تفسير قرآن به قرآن، علی فتحی، نشریه معرفت، شماره 136، فروردین 1388. در دسترس در [http://marifat.nashriyat.ir/node/638 سامانه نشریات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی]، بازیابی: 15 تیر 1392. |
| + | |||
| + | ==پیوندهای مفید== | ||
| − | + | * تأملاتی در میزان کارایی روش تفسیر قرآن به قرآن، کامران ایزدی مبارکه، مقالات و بررسی ها، شماره 84، تابستان 1386، در دسترس در [http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/486472 پایگاه مجلات تخصصی نور]، بازیابی: 15 تیر 1392. | |
| − | |||
[[رده:تفسیر قرآن]] | [[رده:تفسیر قرآن]] | ||
نسخهٔ ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۶:۳۱
تفسير قرآن به قرآن به معناي استفاده حداكثري از آيات در فهم معنا و مراد آيات قرآن است.
روش تفسیری قرآن با قرآن از جمله روش‌هایی است که در متون علوم قرآنی از آن فراوان یاد شده است. در این شیوه، معانی آیات قرآن به کمک آیات مشابه که موضوع و محتوای آن‌ها یکسان یا حداقل نزدیک به هم است، استخراج می‌شود.
اساس این روش تفسیری، این اعتقاد است که قرآن مبین خویش است (القرآن یفَسِّر بعضُه بعضاً)، و اگر ابهام و اجمالی در برخی آیات قرآن دیده می‌شود، معلول عدم توجه و تدبر در دیگر آیات قرآنی است و با مراجعه به آیات دیگر برطرف می‌شود.
پیشینه این روش
روش تفسیری قرآن به قرآن قدمت دارد و از همان دوره‌های نخست در متون روایی و تفسیری نمونه‌هایی از آن را می‌توان یافت؛ ولی در قرن چهاردهم هجری این روش به صورتی نوین و با ضوابط و تفصیل بیشتری مورد توجه قرآن‌پژوهان قرار گرفته است؛ تا آن‌جا که برخی از مفسران بزرگ مانند علامه طباطبایی معتقدند تفسیر بایسته و صحیح تنها همین شیوه تفسیری است.
مباني تفسير قرآن به قرآن
براي دست‌يابي به روش صحيح تفسير قرآن به قرآن، توجه به مباني آن، امري ضروري است؛ زيرا تبيين اين مباني در نحوه استفاده از آيات ديگر در تفسير قرآن به قرآن، تأثير بسزايي دارد؛ چون مباني، اصل تفسير قرآن به قرآن و يا روش تفسير يادشده را پشتيباني و تأييد مي‌كند. در ذیل به برخی از این مبانی اشاره می شود:
- هماهنگي آيات با يكديگر
- ساختار كلي قرآن بر اساس اصول محاوره عقلايي
- دلالت استقلالي قرآن در بيان مقاصد
- ساختار قرآن بر اساس محكم و متشابه
- پيوند معنايي آيات هر سوره
محدودیت های این روش
با این همه، تفسیر قرآن به قرآن محدودیت‌هایی دارد که در دو زمینه اصلی قابل طرح است:
1. محدودیت‌های ناشی از کاربرد این روش در آیات. این روش در صورتی موفق خواهد بود که میان آیات نگاه متقابل و تفسیرگرایانه ملاحظه شده باشد که این نگاه دست‌کم در برخی آیات، روشن نیست.
2. محدودیت‌های مربوط به توان علمی مفسر در احاطه بر جوانب آیات و درک تمام پیوندهای ممکن میان آیات.
منابع
- تفسیر قرآن به قرآن، ویکی علوم اسلامی بازیابی: 15 تیر 1392.
- مباني قرآني تفسير قرآن به قرآن، علی فتحی، نشریه معرفت، شماره 136، فروردین 1388. در دسترس در سامانه نشریات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، بازیابی: 15 تیر 1392.
پیوندهای مفید
- تأملاتی در میزان کارایی روش تفسیر قرآن به قرآن، کامران ایزدی مبارکه، مقالات و بررسی ها، شماره 84، تابستان 1386، در دسترس در پایگاه مجلات تخصصی نور، بازیابی: 15 تیر 1392.
