عبدالملک بن مروان: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (مهدی موسوی صفحهٔ هلاکت عبدالملک بن مروان اموی را به عبدالملک بن مروان منتقل کرد)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{تقویم|روز= 15 شوال|سال= سال 86 هجری قمری}}  
 
{{تقویم|روز= 15 شوال|سال= سال 86 هجری قمری}}  
عبدالملك بن مروان بن حكم، پنجمين خليفه اموي و دومين حاكم تيره مرواني است كه در ماه مبارك [[رمضان]] سال 65 قمري پس از هلاكت پدرش [[مروان بن حکم|مروان بن حكم]]، در [[شام]] به [[خلافت]] رسيد.<ref> ر.ك: تاريخ الطبري، ج 5، ص 534؛ تاريخ ابن خلدون (ترجمه عبدالمحمد آيتي)، ص 39.</ref>
+
'''«عبدالملك بن مروان»'''، پنجمين خليفه [[بنی امیه|اموي]] و دومين حاكم تيره [[آل مروان|مرواني]] است كه در ماه مبارك [[رمضان]] سال 65 قمري پس از هلاكت پدرش [[مروان بن حکم|مروان بن حكم]]، در [[شام]] به [[خلافت]] رسيد و به مدت 21 سال حكومت كرد.<ref> ر.ك: تاريخ الطبري، ج 5، ص 534؛ تاريخ ابن خلدون (ترجمه عبدالمحمد آيتي)، ص 39.</ref>
  
وي پيش از خلافت پيوسته ملازم [[مسجد]] بود و [[قرآن]] مجيد را بسيار تلاوت مي‌كرد و بدين جهت وي را "حمامة المسجد" مي‌گفتند. اما هنگامي كه به خلافت رسيد، قرآن را بر هم نهاد و گفت: سلام عليك، هذا فراق بيني و بينك: خداحافظ این آغاز جدایی بین من و توست!!<ref> وقايع الايام ([[شیخ عباس قمی]])، ص 73.</ref>
+
== خلافت عبدالملك ==
 +
وي پيش از خلافت پيوسته ملازم [[مسجد]] بود و [[قرآن مجيد]] را بسيار [[تلاوت قرآن|تلاوت]] مي‌كرد و بدين جهت وي را "حمامة المسجد" مي‌گفتند. اما هنگامي كه به خلافت رسيد، قرآن را بر هم نهاد و گفت: «سلام عليك، هذا فراق بيني و بينك: خداحافظ این آغاز جدایی بین من و توست»!<ref> وقايع الايام (شیخ عباس قمی)، ص 73.</ref>
  
عبدالملك بن مروان در آغاز خلافت خويش با دو قيامي كه منجر به پيروزي شده و موفق به تشكيل حكومت شده بودند، مواجه بود. نخست [[عبد الله بن زبیر|عبدالله بن زبير]] بود كه در [[مكه]] معظمه قيام كرد و به پيروزي رسيده بود و علاوه بر [[حجاز]] و [[يمن]] بسياري از مناطق [[عراق]] و [[شام]] را نيز در اختيار گرفته بود. ديگري [[مختار ثقفی|مختار]] بن ابي‌عبيده ثقفي بود كه با ياري و همراهي [[شیعه|شيعيان]] در كوفه قيام كرد و علاوه بر اين شهر، بسياري از بخش‌هاي مياني و شمالي عراق را در استيلاي خود گرفته بود. ولي حكومت مختار بن ابي‌عبيده ثقفي، چندان دوام نيافت و بدست [[مصعب بن زبير]] برادر عبدالله بن زبير از ميان رفت و تمام سرزمين عراق نيز به حكومت آل زبير پيوست.
+
عبدالملك بن مروان در آغاز خلافت خويش با دو قيامي كه منجر به پيروزي شده و موفق به تشكيل حكومت شده بودند، مواجه بود. نخست [[عبدالله بن زبیر|عبدالله بن زبير]] بود كه در [[مكه]] معظمه قيام كرد و به پيروزي رسيده بود و علاوه بر [[حجاز]] و [[يمن]]، بسياري از مناطق [[عراق]] و [[شام]] را نيز در اختيار گرفته بود. ديگري [[مختار ثقفی|مختار ثقفي]] بود كه با ياري و همراهي [[شیعه|شيعيان]] در [[كوفه]] قيام كرد و علاوه بر اين شهر، بسياري از بخش‌هاي مياني و شمالي عراق را در استيلاي خود گرفته بود. ولي حكومت مختار ثقفي، چندان دوام نيافت و بدست [[مصعب بن زبیر|مصعب بن زبير]] برادر عبدالله بن زبير از ميان رفت و تمام سرزمين عراق نيز به حكومت آل زبير پيوست.
  
از آن زمان پيوسته ميان زبيريان و [[بنی امیه|امويان]] درگيري و جنگ بود و اين وضعيت به مدت نه سال ادامه داشت و سرانجام، [[حجاج|حجاج بن يوسف]] ثقفي از سوي عبدالملك بن مروان مكه معظمه را سنگباران و آتش‌باران كرد و با تخريب خانه خدا و كشتار عظيم مردم، عبدالله بن زبير را در سال 73 قمري كشت و به حكومت چندين ساله وي پايان داد و از اين زمان سراسر مناطق اسلامي در تحت سيطره عبدالملك قرار گرفت. وي به مدت 21 سال حكومت كرد و سرانجام در پانزدهم [[شوال]] سال 86 قمري در [[دمشق]]، مقر خلافت امويان به هلاكت رسيد.<ref> تاريخ الطبري، ج 5، ص 210.</ref>
+
از آن زمان پيوسته ميان زبيريان و [[بنی امیه|امويان]] درگيري و جنگ بود و اين وضعيت به مدت نه سال ادامه داشت و سرانجام، [[حجاج بن یوسف|حجاج بن يوسف ثقفي]] از سوي عبدالملك بن مروان مكه معظمه را سنگباران و آتش‌باران كرد و با تخريب [[خانه خدا]] و كشتار عظيم مردم، عبدالله بن زبير را در سال 73 قمري كشت و به حكومت چندين ساله وي پايان داد و از اين زمان سراسر مناطق اسلامي در تحت سيطره عبدالملك مروان قرار گرفت.  
  
پس از وي چهار تن از فرزندان بلاواسطه و چندين نفر از فرزند زادگانش به خلافت رسيدند. درباره تاريخ وفات عبدالملك بن مروان، برخي چهارم<ref> وقايع الايام، ص 73.</ref> و برخي نيز دهم شوال سال 86 قمري<ref> المحبر (محمد بن حبيب بغدادي)، ص 25.</ref> را ذكر كرده‌اند ولي اكثر مورخان، همان روز پانزدهم شوال را اختيار كرده‌اند.<ref> تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 283.</ref>
+
روايت شده وي هنگامي كه به خلافت رسيد، [[وقف|موقوفات]] و صدقات [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و [[امام علی]] علیه‌السلام را به [[امام زين العابدين]] علیه‌السلام برگردانيد و آن حضرت را متولي آن‌ها نمود.<ref> الارشاد (شیخ مفید)، ص 502.</ref>
  
روايت شده وي هنگامي كه به خلافت رسيد، صدقات و موقوفات [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و اميرمومنان [[امام علی]] بن ابي‌طالب علیه‌السلام را به [[امام زين العابدين]] علیه‌السلام برگردانيد و آن حضرت را متولي آن‌ها نمود.<ref> الارشاد ([[شیخ مفید]])، ص 502.</ref>
+
== وفات ==
 +
عبدالملك بن مروان به مدت 21 سال حكومت كرد و سرانجام در پانزدهم [[شوال]] سال 86 قمري در [[دمشق]]، مقر خلافت امويان به هلاكت رسيد.<ref> تاريخ الطبري، ج 5، ص 210.</ref> درباره تاريخ وفات عبدالملك، برخي چهارم<ref> وقايع الايام، ص 73.</ref> و برخي نيز دهم شوال سال 86 قمري<ref> المحبر (محمد بن حبيب بغدادي)، ص 25.</ref> را ذكر كرده‌اند، ولي اكثر مورخان، همان روز پانزدهم شوال را اختيار كرده‌اند.<ref> تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 283.</ref>
 +
 
 +
پس از عبدالملك، چهار تن از فرزندان بلاواسطه او و چندين نفر از فرزند زادگانش به خلافت رسيدند.
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۱۷: سطر ۲۱:
 
==منابع==
 
==منابع==
  
موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
+
* مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام.
 
 
تذکر: در کتاب وقایع الایام تاریخ وفات عبدالملک چهاردهم شوال ذکر شده است: ([http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/#!page=35 وقایع الایام شیخ عباس قمی، 14 شوال]).
 
  
 
[[رده:وقایع ماه شوال]]
 
[[رده:وقایع ماه شوال]]
 
[[رده:سال ۸۶ هجری قمری]]
 
[[رده:سال ۸۶ هجری قمری]]

نسخهٔ ‏۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۵

تقویم هجری قمری

روز واقعه:15 شوال
سال 86 هجری قمری

«عبدالملك بن مروان»، پنجمين خليفه اموي و دومين حاكم تيره مرواني است كه در ماه مبارك رمضان سال 65 قمري پس از هلاكت پدرش مروان بن حكم، در شام به خلافت رسيد و به مدت 21 سال حكومت كرد.[۱]

خلافت عبدالملك

وي پيش از خلافت پيوسته ملازم مسجد بود و قرآن مجيد را بسيار تلاوت مي‌كرد و بدين جهت وي را "حمامة المسجد" مي‌گفتند. اما هنگامي كه به خلافت رسيد، قرآن را بر هم نهاد و گفت: «سلام عليك، هذا فراق بيني و بينك: خداحافظ این آغاز جدایی بین من و توست»![۲]

عبدالملك بن مروان در آغاز خلافت خويش با دو قيامي كه منجر به پيروزي شده و موفق به تشكيل حكومت شده بودند، مواجه بود. نخست عبدالله بن زبير بود كه در مكه معظمه قيام كرد و به پيروزي رسيده بود و علاوه بر حجاز و يمن، بسياري از مناطق عراق و شام را نيز در اختيار گرفته بود. ديگري مختار ثقفي بود كه با ياري و همراهي شيعيان در كوفه قيام كرد و علاوه بر اين شهر، بسياري از بخش‌هاي مياني و شمالي عراق را در استيلاي خود گرفته بود. ولي حكومت مختار ثقفي، چندان دوام نيافت و بدست مصعب بن زبير برادر عبدالله بن زبير از ميان رفت و تمام سرزمين عراق نيز به حكومت آل زبير پيوست.

از آن زمان پيوسته ميان زبيريان و امويان درگيري و جنگ بود و اين وضعيت به مدت نه سال ادامه داشت و سرانجام، حجاج بن يوسف ثقفي از سوي عبدالملك بن مروان مكه معظمه را سنگباران و آتش‌باران كرد و با تخريب خانه خدا و كشتار عظيم مردم، عبدالله بن زبير را در سال 73 قمري كشت و به حكومت چندين ساله وي پايان داد و از اين زمان سراسر مناطق اسلامي در تحت سيطره عبدالملك مروان قرار گرفت.

روايت شده وي هنگامي كه به خلافت رسيد، موقوفات و صدقات رسول خدا صلی الله علیه و آله و امام علی علیه‌السلام را به امام زين العابدين علیه‌السلام برگردانيد و آن حضرت را متولي آن‌ها نمود.[۳]

وفات

عبدالملك بن مروان به مدت 21 سال حكومت كرد و سرانجام در پانزدهم شوال سال 86 قمري در دمشق، مقر خلافت امويان به هلاكت رسيد.[۴] درباره تاريخ وفات عبدالملك، برخي چهارم[۵] و برخي نيز دهم شوال سال 86 قمري[۶] را ذكر كرده‌اند، ولي اكثر مورخان، همان روز پانزدهم شوال را اختيار كرده‌اند.[۷]

پس از عبدالملك، چهار تن از فرزندان بلاواسطه او و چندين نفر از فرزند زادگانش به خلافت رسيدند.

پانویس

  1. ر.ك: تاريخ الطبري، ج 5، ص 534؛ تاريخ ابن خلدون (ترجمه عبدالمحمد آيتي)، ص 39.
  2. وقايع الايام (شیخ عباس قمی)، ص 73.
  3. الارشاد (شیخ مفید)، ص 502.
  4. تاريخ الطبري، ج 5، ص 210.
  5. وقايع الايام، ص 73.
  6. المحبر (محمد بن حبيب بغدادي)، ص 25.
  7. تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 283.

منابع

  • مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام.