زرارة بن اعین

وی از اعیان فقها، ادبا، متکلمان امامیه و از بزرگان روایی عصر خود و از مشایخ برجسته و مورد اعتماد محسوب می شود که در دیانت و فقاهت و وثاقت و زهدگوی سبقت از همگنان ربوده بود و یکی از اصحاب اجماع است.

نام زراره

نام اصلی او عبدربه و مکنّی به ابوالحسن و ابوعلی و فرزند اعین بن سُنْسُن شیبانی و از خاندان اصیل و عریق آل اعین است.

فضیلت زراره در احادیثی از امام صادق علیه السلام

روايت است كه وقتى حضرت امام صادق علیه‌السلام به او فرمود: اى زراره اسم تو در نامهاى اهل بهشت بى الف است. گفت: بلى فدايت شوم، اسم من عبدربه است ولكن ملقب شدم به زراره و از او نقل شده كه مى گفته: به هر حرف كه از امام جعفرصادق علیه‌السلام مى شنوم، ایمان من زياده مى شود.

روايت شده كه آن امام صادق علیه السلام به فيض بن مختار فرمود كه هر وقت خواستى حديث ما را پس اخذ كن از اين شخص نشسته و اشاره فرمود به زراره و نيز از آن حضرت مروى است كه درباره زراره فرمود: لولا زرارة لقلت انّ احاديث ابى ستذهب.

حضرت صادق عليه السلام او را در کنار سه تن دیگر یعنی محمد بن مسلم و بريد بن معاويه وليث بن البخترى المرادى از اوتاد زمين و اعلام دين دانسته است. و هم روايت است كه وقتى حضرت امام صادق علیه‌السلام به او فرمود: اى زراره اسم تو در نامهاى اهل بهشت بى الف است.

گفت: بلى فدايت شوم، اسم من عبدربه است ولكن ملقب شدم به زراره و از او نقل شده كه مى گفته: به هر حرف كه از امام جعفرصادق علیه‌السلام مى شنوم ایمان من زياده مى شود.

توصیف زراره از زبان دیگران

و از ابن ابى عمير - كه از بزرگان فضلاى شيعه است - نقل است كه وقتى به جميل بن دراج - كه از اعاظم فقها و محدثين اين طايفه است - گفت كه: چه نيكو است محضر تو و چه زينت دارد مجلس افاده تو؟ گفت: بلى، لكن به خدا سوگند كه نبوديم ما در نزديك زراره مگر به منزله اطفال مكتبى كه در نزد معلم خود باشند.

و ابوغالب زرارى در رساله اى كه به جهت فرزند فرزندش محمد بن عبدالله نوشته، فرموده: روايت شده كه زراره مردى و سيم و جسيم و ابيض اللّون بود و بر دست خود عصايى داشت، مردم احتشام او را بپا مى داشتند و صف مى زدند و نظر به حسن و هيأت و جمال او مى نمودند و در جدل و مخاصمت در كلام امتيازى تمام داشت و هيچ كس را قدرت آن نبود كه در مناظره او را مغلوب سازد الا آن كه كثرت عبادت او را از كلام واداشته بود و متكلمين شيعه در سلك تلاميذ او بودند، هفتاد سال عمر كرد و از براى آل اعين فضايل بسيارى است و آنچه در حق ايشان روايت شده زياده از آن است كه براى تو بنويسم، الخ انتهى.

وفات زراره

وفات زراره بعد از وفات حضرت صادق علیه‌السلام واقع شده به فاصله دو ماه يا كمتر و زراره در وقت وفات آن حضرت مريض بود و به همان مرض رحلت كرد. رحمة الله عليه.

روایات زراره

جمع کثیری از متکلمان شیعه در زمره شاگردان او هستند. روایت کنندگان او را بالغ بر یکصد تن نوشته اند، از جمله: موسی بن بکر واسطی، ابان بن تغلب حریزی، حنان بن سدیر، جمیل بن دراج، هشام بن سالم، ابن بکیر، ابن مسکان، ابوخالد، ثعلبه بن میمون، علی بن عطیه، عمر بن اذنیه، محمد بن حمران، حریز، حسن بن موسی.

طبق نقل کتاب معجم رجال الحدیث، بیش از دو هزار و نود و چهار روایت از طریق زراره به ما رسیده است و طبق نقل کتاب مفتاح الکتب الاربعة، روایاتی که به مباشرت از معصوم علیه السلام در کتب اربعه دارد، هزار و دویست و پنجاه و چهار روایت است.

منابع

ناصر باقری بیدهندی، اصحاب اجماع، فصلنامه علوم حدیث، شماره 9.

حاج شیخ عباس قمی، منتهي الآمال قسمت دوم، باب نهم: در تاريخ حضرت امام صادق عليه‌السلام.

شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال.