کوه احد: تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | در | + | {{خوب}} |
| + | '''«کوه اُحُد»''' کوهی در شمال [[مدینه]] است که امروزه به جهت گسترش شهر مدینه این کوه در داخل شهر قرار گرفته و فاصله آن با [[مسجد النبی]] حدود پنج و نیم کیلومتر است. در سال سوم قمری، [[غزوه احد]] در کنار این کوه میان مسلمانان و مشرکان [[مکه]] روی داد. آرامگاه [[حمزة بن عبدالمطلب|حضرت حمزه]] در دامنه کوه احد قرار دارد. | ||
| + | [[پرونده:M ohod.jpeg|بندانگشتی|نمایی از کوه احد]] | ||
| − | + | ==موقعیت جغرافیایی== | |
| − | این | + | «اُحُد» نام رشته کوهی است در شمال شرقی [[مدینه]] که در فاصله پنج و نیم کیلومتری [[مسجد النبی]] قرار دارد. علت این نامگذاری را جدابودن آن از دیگر کوهها یا حمایت و یاریکردن مردم مدینه از [[توحید]] یاد کردهاند. به کوه اُحُد ذوعینین (دارای دو چشمه) نیز میگویند. در دامنه این کوه و در بخش ورودی دره احد، کوه کوچک عینین قرار دارد؛ همان کوهی که در غزوه احد، رسول خدا تیراندازان را روی آن قرار داد. |
| + | |||
| + | کوه احد با شش تا هفت کیلومتر طول و یک تا سه کیلومتر عرض، از شرق به غرب کشیده شده و ۱۹ کیلومتر مربع مساحت دارد. این رشته کوه از سنگهای عظیم و قلههای گوناگون کوچک و بزرگ شکل گرفته است. قلههای آن بهگونهای جدا از هم و مستقل به نظر میرسند. بیشتر صخرههای این کوه به رنگ سرخ جلوه میکنند. | ||
| + | |||
| + | امروزه شهر مدینه از کوه احد گذشته و به پشت آن رسیده و کوه در داخل شهر قرار گرفته است. اکنون میتوان از طریق بزرگراهی از حرم پیامبر(ص) و شهر مدینه به کوه احد و مزار شهدا رفت. | ||
| + | |||
| + | ==غزوه احد در کوه احد== | ||
| + | شهر [[مدینه]] میان تپهها و کوههای کمارتفاع و پراکنده و کشتزارها و نخلستانهای گوناگون قرار دارد و از سه جهت پیرامون آن را موانع طبیعی فراگرفته است. حرّه شرقی و حرّه غربی در شرق و غرب و نخلستان در جنوب آن قرار دارد. بدین سان، نیروی نظامی مهاجم، ناگزیر باید از شمال شهر و از سمت شمال غربی کوه احد و سپس کناره دامنه جنوبی آن وارد شهر شود. کوه احد در سمت شمال شرقی و با مقداری فاصله از شهر قرار دارد. | ||
| + | |||
| + | در سال سوم قمری، سپاه [[قریش]] که از [[مکه]] در جنوب به سمت مدینه آمد، ناگزیر بود برای ورود به شهر از همین منطقه بگذرد. [[پیامبر اسلام]](ص) که به این نکته آگاه بود، قرارگاه فرماندهی و نیروهای خود را در دامنه جنوبی احد، پشت به کوه و رو به شهر، مستقر کرد؛ به گونهای که اگر دشمن به سوی شهر میرفت، مسلمانان پشت سر آنان قرار میگرفتند. پس مشرکان ناگزیر بودند نخست با مسلمانان بجنگند و پس از پیروزی بر آنان وارد شهر شوند. بدینگونه [[غزوه احد]] در جهت شمال شرقی شهر و در دامنه جنوبی کوه احد رخ داد. به همین سبب در [[غزوه احزاب]] نیز پیامبر(ص) فرمان داد در بخش شمالی شهر، حد فاصل کوه احد و شهر مدینه، خندق حفر کنند. نبرد احزاب پشت خندق و در جنوب کوه احد و سمت شمال مدینه روی داد. | ||
| + | |||
| + | در غزوه احد، بسیاری از مسلمانان به شهادت رسیدند. به دستور پیامبر اسلام(ص) برخی از کشتهگان این جنگ از جمله [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] عموی پیامبر(ص) در دامنه کوه احد که اکنون آرامگاه اوست، دفن شدند. بر قبر او گنبد و بارگاهی ساخته بودند که در روزگار اخیر به دست [[وهابیت|وهابیان]] ویران شد. در سال ۱۳۸۳ق. محوطه شهادتگاه او را با دیواری محصور کردهاند. در گذر زمان، تنها از قبر حمزه، عبدالله بن عمرو بن حزام، عمرو بن جموح، و سهل بن قیس که نزدیک حمزه مدفون هستند، نشانی بر جای مانده و از آرامگاه دیگر شهیدان نشانی نیست. | ||
| + | |||
| + | همچنین «مِهراس» نام حوضچهای سنگی در یال کوه احد است که پس از پایان نبرد احد و فروکشکردن جنگ، [[امام علی]](ع) سپر خود را از آب آن پر کرد و آن را نزد پیامبر(ص) آورد تا آن حضرت صورت خونآلود خود را با آب آن بشوید. | ||
| + | |||
| + | ==فضیلتهای کوه احد== | ||
| + | درباره فضیلتها و اهمیت کوه احد، گزارشهای بسیار در منابع اسلامی آمده است. ابن شبّه (م، ۲۶۲ ق) از دانشمندان اهل سنت در «تاریخ المدینه» روایتهای بسیاری را با سند خود در فضیلت این کوه گزارش کرده و دیگران این روایات را از او نقل نمودهاند. به گزارش او هنگامی که پیامبر(ص) از [[غزوه خیبر]] به مدینه بازمیگشت، چون کوه احد را دید، گفت: احد ما را دوست دارد و ما نیز او را دوست داریم. | ||
| + | پیامبر(ص) مدینه را حرم قرار داد. قلمرو این حرم از هر طرف ۱۲ میل برابر با چهار فرسخ است و کوه احد داخل این محدوده جای دارد. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، صص | + | *"کوه احد"، دانشنامه حج و حرمین شریفین، حسن قاضیخانی، جلد ۱. |
| − | + | *"غزوه احد"، [[دائرة المعارف قرآن کریم (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، لطفالله خراسانی، جلد ۲. | |
| + | *آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، صص ۲۰۸. | ||
| + | |||
| + | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
| − | [[رده:اماکن مقدسه مدینه]] | + | <gallery mode="packed" heights="170"> |
| + | پرونده:Ohod.jpg|موقعیت کوه احد و مقبره شهدای احد | ||
| + | پرونده:احد1.jpg|تصویر هوایی از احد و فاصله آن تا مسجدالنبی | ||
| + | </gallery> | ||
| + | [[رده:اماکن مدینه]][[رده:اماکن مقدسه مدینه]] | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۷
«کوه اُحُد» کوهی در شمال مدینه است که امروزه به جهت گسترش شهر مدینه این کوه در داخل شهر قرار گرفته و فاصله آن با مسجد النبی حدود پنج و نیم کیلومتر است. در سال سوم قمری، غزوه احد در کنار این کوه میان مسلمانان و مشرکان مکه روی داد. آرامگاه حضرت حمزه در دامنه کوه احد قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی
«اُحُد» نام رشته کوهی است در شمال شرقی مدینه که در فاصله پنج و نیم کیلومتری مسجد النبی قرار دارد. علت این نامگذاری را جدابودن آن از دیگر کوهها یا حمایت و یاریکردن مردم مدینه از توحید یاد کردهاند. به کوه اُحُد ذوعینین (دارای دو چشمه) نیز میگویند. در دامنه این کوه و در بخش ورودی دره احد، کوه کوچک عینین قرار دارد؛ همان کوهی که در غزوه احد، رسول خدا تیراندازان را روی آن قرار داد.
کوه احد با شش تا هفت کیلومتر طول و یک تا سه کیلومتر عرض، از شرق به غرب کشیده شده و ۱۹ کیلومتر مربع مساحت دارد. این رشته کوه از سنگهای عظیم و قلههای گوناگون کوچک و بزرگ شکل گرفته است. قلههای آن بهگونهای جدا از هم و مستقل به نظر میرسند. بیشتر صخرههای این کوه به رنگ سرخ جلوه میکنند.
امروزه شهر مدینه از کوه احد گذشته و به پشت آن رسیده و کوه در داخل شهر قرار گرفته است. اکنون میتوان از طریق بزرگراهی از حرم پیامبر(ص) و شهر مدینه به کوه احد و مزار شهدا رفت.
غزوه احد در کوه احد
شهر مدینه میان تپهها و کوههای کمارتفاع و پراکنده و کشتزارها و نخلستانهای گوناگون قرار دارد و از سه جهت پیرامون آن را موانع طبیعی فراگرفته است. حرّه شرقی و حرّه غربی در شرق و غرب و نخلستان در جنوب آن قرار دارد. بدین سان، نیروی نظامی مهاجم، ناگزیر باید از شمال شهر و از سمت شمال غربی کوه احد و سپس کناره دامنه جنوبی آن وارد شهر شود. کوه احد در سمت شمال شرقی و با مقداری فاصله از شهر قرار دارد.
در سال سوم قمری، سپاه قریش که از مکه در جنوب به سمت مدینه آمد، ناگزیر بود برای ورود به شهر از همین منطقه بگذرد. پیامبر اسلام(ص) که به این نکته آگاه بود، قرارگاه فرماندهی و نیروهای خود را در دامنه جنوبی احد، پشت به کوه و رو به شهر، مستقر کرد؛ به گونهای که اگر دشمن به سوی شهر میرفت، مسلمانان پشت سر آنان قرار میگرفتند. پس مشرکان ناگزیر بودند نخست با مسلمانان بجنگند و پس از پیروزی بر آنان وارد شهر شوند. بدینگونه غزوه احد در جهت شمال شرقی شهر و در دامنه جنوبی کوه احد رخ داد. به همین سبب در غزوه احزاب نیز پیامبر(ص) فرمان داد در بخش شمالی شهر، حد فاصل کوه احد و شهر مدینه، خندق حفر کنند. نبرد احزاب پشت خندق و در جنوب کوه احد و سمت شمال مدینه روی داد.
در غزوه احد، بسیاری از مسلمانان به شهادت رسیدند. به دستور پیامبر اسلام(ص) برخی از کشتهگان این جنگ از جمله حمزه عموی پیامبر(ص) در دامنه کوه احد که اکنون آرامگاه اوست، دفن شدند. بر قبر او گنبد و بارگاهی ساخته بودند که در روزگار اخیر به دست وهابیان ویران شد. در سال ۱۳۸۳ق. محوطه شهادتگاه او را با دیواری محصور کردهاند. در گذر زمان، تنها از قبر حمزه، عبدالله بن عمرو بن حزام، عمرو بن جموح، و سهل بن قیس که نزدیک حمزه مدفون هستند، نشانی بر جای مانده و از آرامگاه دیگر شهیدان نشانی نیست.
همچنین «مِهراس» نام حوضچهای سنگی در یال کوه احد است که پس از پایان نبرد احد و فروکشکردن جنگ، امام علی(ع) سپر خود را از آب آن پر کرد و آن را نزد پیامبر(ص) آورد تا آن حضرت صورت خونآلود خود را با آب آن بشوید.
فضیلتهای کوه احد
درباره فضیلتها و اهمیت کوه احد، گزارشهای بسیار در منابع اسلامی آمده است. ابن شبّه (م، ۲۶۲ ق) از دانشمندان اهل سنت در «تاریخ المدینه» روایتهای بسیاری را با سند خود در فضیلت این کوه گزارش کرده و دیگران این روایات را از او نقل نمودهاند. به گزارش او هنگامی که پیامبر(ص) از غزوه خیبر به مدینه بازمیگشت، چون کوه احد را دید، گفت: احد ما را دوست دارد و ما نیز او را دوست داریم. پیامبر(ص) مدینه را حرم قرار داد. قلمرو این حرم از هر طرف ۱۲ میل برابر با چهار فرسخ است و کوه احد داخل این محدوده جای دارد.
منابع
- "کوه احد"، دانشنامه حج و حرمین شریفین، حسن قاضیخانی، جلد ۱.
- "غزوه احد"، دائرة المعارف قرآن کریم، لطفالله خراسانی، جلد ۲.
- آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، صص ۲۰۸.
آرشیو عکس و تصویر
موقعیت کوه احد و مقبره شهدای احد
تصویر هوایی از احد و فاصله آن تا مسجدالنبی
