میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای جدید حاوی ' ثُرَیّا تِهْرانی، میرزا حیدرعلـی (1250-1318ق/1834-1900م)، شاعر، ادیب و خوشنویس. == تخلص ...' ایجاد کرد)
 
 
(۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
ثُرَیّا تِهْرانی، میرزا حیدرعلـی (1250-1318ق/1834-1900م)، شاعر، ادیب و خوشنویس.
+
{{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]}}
  
== تخلص شعری ==
+
'''میرزا حیدرعلی ثریّا تهرانی'''، (۱۲۵۰-۱۳۱۸ ش)، ادیب، خوشنویس و شاعر [[تخلص|متخلص]] به «ثریّا» و ملقب به «مجدالادباء»، در دوره ناصرالدین شاه قاجار بود. «خیرالکلام فی مدائح الکرام» و «دیوان اشعار» از جمله آثار اوست.
  
متخلص به ثریا و ملقب به مجدالادبا، در دورۀ ناصرالدین شاه قاجار. او گاهی مجد نیز تخلص می‌کرد.
+
==زندگی‌نامه ==
  
== گزیده زندگینامه ثریا ==
+
میرزا حیدرعلی در سال ۱۲۵۰ شمسی در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به [[تهران]] رفت و نزد حاج سید صادق طباطبایی ظاهراً به پیشه محرری [[احکام شرعی]] اشتغال یافت.<ref>عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.</ref> پس از آن او توانست به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را بر عهده گرفت.<ref>بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۵، ص۱۸۴.</ref>
 
ثریا در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به تهران رفت و نزد حاج سیدصادق طباطبایی ظاهراً به پیشۀ محرری احکام شرعی اشتغال یافت <ref> عبرت، 582؛ </ref> پس از آن به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را برعهده گرفت <ref> بیانی، 1/173؛ </ref> <ref> مدرس، 5/184 </ref>. وی سرانجام در تهران درگذشت <ref> عبرت، همانجا. </ref>
 
  
== مناظرات شعری ثریا ==
+
میرزا حیدرعلی تهرانی با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای [[تخلص]] «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است.<ref>عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲؛ نیز نک‌: دانش، مقدمه بر دیوان محیط قمی، ص۴۱.</ref>
  
ثریا با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای تخلص «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر
+
میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی سرانجام در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی در تهران درگذشت.<ref>عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.</ref>
این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است <ref> همانجا؛ </ref> <ref> نیز نک‌ ‌: دانش، 41 </ref>.
 
  
== آثـار ==
+
==آثار و تألیفات==
خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح ائمۀ اطهار؛ ماده تاریخهایی دربارۀ عالمان دورۀ ناصری؛ دیوان اشعار (چ 1312 و 1328ق)؛ دیباچه بر دیوان محیط قمی؛ دیباچه بر افتخارنامۀ حیدری؛ دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛ دیباچه‌ بر نسخه‌ای از مثنوی مولوی که ابوالحسن جلوه آن را آمادۀ چاپ کرده بود؛ الغدیریه؛ منشآت و نمونه‌ای از خوشنویسیهای او <ref> نک‌ : اعتمادالسلطنه، 1/303؛ </ref> <ref> آقابزرگ، 2/256-257، 9/184، 16/27، 22/71؛ </ref><ref>  ملی، 1/273؛ معلم، 4/1362-1363؛ </ref> <ref> مرکزی، 12/2828؛ </ref><ref>  بیانی، 1/173. </ref>
+
 
==پانویس ==
+
* خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح [[ائمه اطهار]] علیهم السلام؛
 +
* دیوان اشعار؛
 +
* ماده تاریخ هایی درباره عالمان دوره ناصری؛  
 +
* دیباچه بر دیوان محیط قمی؛  
 +
* دیباچه بر افتخارنامه حیدری؛  
 +
* دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛  
 +
* دیباچه‌ بر نسخه‌ای از [[مثنوی معنوی (کتاب)|مثنوی مولوی]] که [[میرزا ابوالحسن جلوه]] آن را آماده چاپ کرده بود؛  
 +
* الغدیریه؛ نمونه‌ای از خوشنویسی های او.<ref>نک‌: اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۳۰۳؛ آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۲۵۶-۲۵۷، ج۹، ص۱۸۴، ج۱۶، ص۲۷، ج۲۲، ص۷۱؛ ملی، خطی، ج۱، ص۲۷۳؛ معلم، مکارم الآثار، ج۴، ص۱۳۶۲-۱۳۶۳؛ مرکزی، خطی، ج۱۲، ص۲۸۲۸؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳.</ref>
 +
 
 +
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
== مآخذ ==
+
==منابع==
آقابزرگ، الذریعة؛ اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، 1363ش؛ بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران، 1345ش؛ دانش، تقی، مقدمه بر دیوان محیط قمی، تهران، 1328ش؛ عبرت نائینی، محمدعلی، مدینة الادب، تهران، 1376ش؛ مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، 1369ش؛ مرکزی، خطی؛ معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، اصفهان، 1337ش؛ ملی، خطی.‌ سارا هاشمی
 
  
 +
*[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی (کتاب)|دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]، مدخل "ثریا تهرانی" نوشته سارا هاشمی، جلد ۱۷.
  
==منابع==
 
*دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد1، صفحه3787، مدخل "تکبيرة الاحرام" از محمدتقی کرمی، در دسترس در[http://lib.eshia.ir/23019/1/3787 کتابخانه مدرسه فقاهت] 
 
 
[[رده:شعرای پارسی گو]]
 
[[رده:شعرای پارسی گو]]
 
[[رده:شعرای پارسی گوی قرن چهاردهم]]
 
[[رده:شعرای پارسی گوی قرن چهاردهم]]
[[رده:خوشنویسان]]
+
[[رده:خطاطان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۶

Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از دائرة المعارف بزرگ اسلامی است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


میرزا حیدرعلی ثریّا تهرانی، (۱۲۵۰-۱۳۱۸ ش)، ادیب، خوشنویس و شاعر متخلص به «ثریّا» و ملقب به «مجدالادباء»، در دوره ناصرالدین شاه قاجار بود. «خیرالکلام فی مدائح الکرام» و «دیوان اشعار» از جمله آثار اوست.

زندگی‌نامه

میرزا حیدرعلی در سال ۱۲۵۰ شمسی در کرمانشاه متولد شد. وی تحصیلاتش را در همان شهر به پایان رساند، سپس به تهران رفت و نزد حاج سید صادق طباطبایی ظاهراً به پیشه محرری احکام شرعی اشتغال یافت.[۱] پس از آن او توانست به دربار قاجار راه یافت و مدتی معلمی بانوان حرم و به ویژه فرح‌السلطنه، دختر ناصرالدین شاه را بر عهده گرفت.[۲]

میرزا حیدرعلی تهرانی با شاعران و سخن‌آوران هم‌زمان خود مناظره و مطایبه داشت. در همین دوره، شاعر دیگری به نام محمدحسین تهرانی نیز دارای تخلص «ثریا» بود که میان او و میرزا حیدرعلی بر سر این موضوع مشاجراتی صورت گرفته است.[۳]

میرزا حیدرعلی ثریا تهرانی سرانجام در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی در تهران درگذشت.[۴]

آثار و تألیفات

  • خیرالکلام فی مدائح الکرام، در مدح ائمه اطهار علیهم السلام؛
  • دیوان اشعار؛
  • ماده تاریخ هایی درباره عالمان دوره ناصری؛
  • دیباچه بر دیوان محیط قمی؛
  • دیباچه بر افتخارنامه حیدری؛
  • دیباچه بر حقایق المناقب و اشارات الحسینیه از عنقا طالقانی؛
  • دیباچه‌ بر نسخه‌ای از مثنوی مولوی که میرزا ابوالحسن جلوه آن را آماده چاپ کرده بود؛
  • الغدیریه؛ نمونه‌ای از خوشنویسی های او.[۵]

پانویس

  1. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.
  2. بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۵، ص۱۸۴.
  3. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲؛ نیز نک‌: دانش، مقدمه بر دیوان محیط قمی، ص۴۱.
  4. عبرت، مدینة الادب، ۵۸۲.
  5. نک‌: اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۳۰۳؛ آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۲۵۶-۲۵۷، ج۹، ص۱۸۴، ج۱۶، ص۲۷، ج۲۲، ص۷۱؛ ملی، خطی، ج۱، ص۲۷۳؛ معلم، مکارم الآثار، ج۴، ص۱۳۶۲-۱۳۶۳؛ مرکزی، خطی، ج۱۲، ص۲۸۲۸؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۷۳.

منابع