فهرست شرح های نهج البلاغه

• 1-الديباج الوضي في الكشف عن أسرار كلام الوصي، اثر یحيى بن حمزه كه تأليف اين كتاب را به زبان عربى در ربيع‌الآخر سال 718 ه‌ق به پايان برده است. اين كتاب شرحى است، سه جلدى بر كتاب نهج‌البلاغه اميرالمؤمنين.
• 2-شرح نهج‌البلاغة، تألیف احمد مدرس وحيد به زبان فارسى - عربى است. يكى از شروح مفصل خطبه‌هاى نهج‌البلاغه است . مؤلف در گزارش خطبه‌هاى نهج‌البلاغه به طور كامل از لحاظ اسانيد حديثى و روايى، لغات، اعراب و معانى هر خطبه را مورد بررسى و شرح قرار داده است.
• 3-شرح نهج‌البلاغه نواب لاهيجى، اثر ميرزا محمدباقر لاهيجى بن محمد، مشهور به نوّاب، كتابى است به زبان فارسى در شرح نهج‌البلاغه سيد رضى.

نواب لاهيجى، اين شرح را به فرمان فتحعلى‌شاه قاجار، در سال‌هاى 1225 و 1226ق. نوشت.

• 4-نهج‌البلاغه منظوم، تألیف محمدعلى انصارى، به زبان فارسى شرح كتاب شريف نهج‌البلاغه اميرالمؤمنين على(ع) مى‌باشدكتاب در ده جلد تالیف شده است كه جلد اول آن مقدمه كتاب محسوب مى‌شود. مؤلف در بيان مطالب كتاب، بعد از آوردن متن عربى و ترجمه آن به نظم مطالب هر بخش را ذكر كرده است.
• 5-فى ظلال نهج‌البلاغه، تألیف محمدجواد مغنيه، به زبان عربى شرح كتاب شريف نهج‌البلاغه است كه در 4 جلد براى نخستين بار در سال (1972 م) به سرمايه دارالعلم للملايين بيروت چاپ شده است و با زبانى ساده و شيوه‌اى كارآمد مى‌باشد.
• 6-معارج نهج البلاغة،تألیف على بن زيد البيهقى فريد خراسانى (565ق)به زبان عربى در شرح كتاب شريف نهج‌البلاغه مى‌باشد. درباره انگيزه تألیف كتاب مصحح از زبان مؤلف در مقدمه اين اثر؛ اصرار يكى از دوستان را علت اين امر دانسته است. اين اثر يكى از شرح‌هاى اوليه بر نهج‌البلاغه است كه به رشته تحرير در آمده و امروزه در دسترس مى‌باشد.
• 7-مفتاح السعاده فى شرح نهج‌البلاغه اثر محمدتقى نقوى قائنى خراسانى از علماى معاصر است كه به زبان عربى، شرحى ادبى بر كتاب نهج‌البلاغه سيد رضى نوشته است.
• 8-منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی)، اثر ميرزا حبيب الله هاشم خويى، معروف به امين الرعايا است. اين شرح، به زبان عربى فصيح نگاشته شده و از گستره معلومات ادبى، روايى، قرآنى، تاريخى نويسنده حكايت مى‌كند.به علت ناتمام ماندن شرح مرحوم خويى، به دلیل وفات ايشان در سال 1324ق،استاد حسن حسن‌زاده آملى، با نگارش تكلمه‌اى در پنج مجلد و مرحوم استاد محقق محمدباقركمره‌اى نيز با نگارش دو مجلد ديگر به همان سبك و سياق اين شرح ناتمام را به اتمام رسانده‌اند؛ در نتيجه، دوره كامل شرح، داراى بيست و يك جلد بوده كه محصول تلاش اين سه عالم فرزانه است.
• 9-منهاج البراعه فى شرح نهج‌البلاغه تأليف قطب‌الدين ابوالحسين سعيد بن هبه اللَّه راوندى (در گذشت 573ق) كتابى است، به زبان عربى در شرح نهج‌البلاغه نوشته سيد رضى.تأليف اين كتاب در اواخر شعبان 556ق، پايان پذيرفته است.
• 10-منهاج‌الولايه فى شرح نهج‌البلاغه، تأليف عبدالباقى صوفى تبريزى(متوفى سال 1039ق) به زبان عربى است. اين كتاب به دوازده موضوع مهم در نهج‌البلاغه با نثر فارسى روان و آميخته به عربى پرداخته كه در دو جلد ارائه شده است.
• 11-ترجمه و شرح نهج‌البلاغه اثر مصطفى زمانى، كتابى است به زبان فارسى در ترجمه و شرح نهج‌البلاغه سيد رضى.
• 12-الديباج الوضي في الكشف عن أسرار كلام الوصي، اثر يحيى بن حمزه كه تأليف اين كتاب را به زبان عربى در ربيع‌الآخر سال 718 ه‌ق به پايان برده است. اين كتاب شرحى است، سه جلدى بر كتاب نهج‌البلاغه اميرالمؤمنين.
• 13-نهج‌البلاغه همراه با شرح شيخ محمد عبده»، تاليف على‌اصغر فقيهى به زبان عربى - فارسى است. اين كتاب ترجمه نهج‌البلاغه عبده است.
• 14-ترجمه و شرح نهج‌البلاغه امام على(ع)، اثر على اكبر ميرزايى، ترجمه فارسى كتاب شريف نهج‌البلاغه به همراه شرحى مختصر است.
• 15-صفوة شروح نهج‌البلاغة، اثر اركان التميمى، مجموعه‌اى از سه شرح برگزيده نهج‌البلاغه: «شرح نهج‌البلاغه ابن ابي الحديد»، «شرح نهج‌البلاغه شيخ محمد عبده» و «تعليقات صبحى صالح» است. كتاب حاضر به زبان عربى در يك جلد منتشر شده است.
• 16-شرح نهج‌البلاغة لابن ابى‌الحديد، به زبان عربى، نوشته ابوحامد، عبدالحميد بن هبة الله بن ابى‌الحديد معتزلى، متوفاى 656ق، مفصل‌ترين شرحى است كه بر نهج‌البلاغه نوشته شده و مورد قبول مسلمين هم واقع گشته است.
• 17-ترجمه و شرح نهج‌البلاغه، اثر محمود طالقانى، ترجمه و شرح نهج‌البلاغه به زبان فارسى مى‌باشد.مترجم، متن اصلى را در بالاى صفحه و ترجمه را در ذيل آن قرار داده است.
• 18-بهج‌الصباغة في شرح نهج‌البلاغة، اثر علامه معاصر مرحوم شيخ محمدتقى تسترى (شوشترى) (م 1374 ه. ش) در 14 جلد
• 19-ترجمه شرح نهج‌البلاغه ابن‌ميثم ترجمه‌اى است فارسى به قلم قربانعلى محمدى مقدم و على‌اصغر نوايى يحيى‌زاده كه در پنج مجلد منتشر شده است.
• 20-ترجمه و تفسير نهج‌البلاغه، تأليف ارزشمند علامه جعفرى (م 1304ش) به زبان فارسى است. اين اثر در ميان شرح‌هاى متعددى كه در عصر حاضر بر نهج‌البلاغه نگاشته شده، يكى از مهم‌ترين شروح به شمار مى‌رود.
• 21-ترجمه و شرح نهج‌البلاغه آملى اثر عزالدين جعفر بن شمس‌الدين آملى از علماى قرن 11 هجرى است كه به زبان فارسى در شرح و ترجمه 16 خطبه اول كتاب نهج‌البلاغه شريف رضى نوشته شده است.
• 22-ترجمه و شرح نهج‌البلاغة فيض‌الاسلام ، تألیف سيد على نقى فيض‌الاسلام به زبان فارسى ترجمه كتاب شريف نهج‌البلاغه است.
• 23-«توضيح نهج‌البلاغه»، تألیف سيد محمدحسینى شيرازى، به زبان عربى در توضيح و شرح كتاب شريف نهج‌البلاغه مى‌باشد. اين كتاب يكى از شرح‌هاى عربى كتاب نهج‌البلاغه است كه در كربلا به رشته تألیف در آمده است.
• 24-حدايق الحقايق فى تفسیر دقايق احسن الخلايق" اثر قطب‌الدين كيدرى بيهقى كه در آخر شعبان سال 576 ه.ق به زبان عربى، در شرح نهج‌البلاغه سيد رضى نوشته شده است.
• 25-الدرة النجفية كتابى است، به زبان عربى در شرح نهج‌البلاغه سيد رضى كه توسط ابراهيم بن حسن خويى انجام گرفته است.

جلد اول اين شرح در سال 1273ق. در دهه دوم صفر و جلد دوم آن را در جمادى‌الاول 1291ق. به پايان رسيده است.

• 26-«سخنان على(ع) از نهج البلاغه»، اثر فضل الله كمپانى، ترجمه و توضيح مختصرى از كتاب نهج البلاغه پرداخته است.
• 27-شرح حكم نهج‌البلاغه" نوشته شيخ عباس قمى، (متوفى به سال 1359ه.ق) است كه به زبان عربى است كه شرحى است، بر حكمت‌هاى نهج‌البلاغه اميرالمومنين(ع) .
• 28-شرح نهج‌البلاغة ابن ميثم بحرانى، از علماى قرن هفتم هجرى است كه به زبان عربى شرحى ترتيبى بر نهج‌البلاغه نوشته است. شرح وى جنبه فلسفى- عرفانى دارد كه در پنج جلد و با مقدمه‌اى مفصل تنظيم گشته است.
• 29-شرح نهج‌البلاغة كتابى است به زبان عربى در پنج جلد كه به شرح نهج‌البلاغه سيد رضى مى‌پردازد.اين اثر توسط ابوعلى، سيد عباس على موسوى از نويسندگان معاصر لبنانى به رشته تحرير در آمده است
• 30-شرح نهج‌البلاغه لشارح محقق من اعلام القرن الثامن تحقيق عزيزالله عطاردى به زبان عربى است.
• 31-"شرح نهج‌البلاغه" اثر سيد محمد كاظم قزوينى از دانشمندان معاصر ايران است كه به زبان عربى نوشته شده است.
• 32-شرح نهج‌البلاغة المقتطف من بحارالأنوار للعلامة المجلسي که حاوى شرح احاديث«نهج‌البلاغة» در «بحار الانوار» است كه به اهتمام على انصاريان استخراج و تنظيم شده است.
• 33-شرح نهج‌البلاغة، تألیف على محمد على دخيل به زبان عربى است. اين اثر در سى و هشت حلقه و سه جلد تدوين شده است و يكى از شروح مفصل بر كتاب شريف نهج‌البلاغه مى‌باشد كه به چاپ رسيده است.

• 34-سخن آشنا شرح عرفانی اخلاقی نهج البلاغه درسهای استاد حسین شفیعی