حسین شفیعی

عارف عامل حکیم وارسته استاد حسين شفيعى در سال 1302 شمسى در شهر اصفهان به دنيا آمد و به سال 1378 چشم از جهان فرو بست و در قطعه نام آوران باغ رضوان اصفهان آرام گرفت.

شرح احوال و تحصیلات

معارف متداول اسلامى ، از صرف و نحو و منطق و فقه و كلام و فلسفه را نزد علمای بزرگ زمان خود تحصيل كرده و از خرمن هريك خوشه‌ها چيده بود. الفيه ابن مالك و سيوطى و مغنى در صرف و نحو را به خوبى در حافظه داشت و گاهى تدريس مى‌نمود، مطول تفتازانى در معانى و بيان و كتاب شمسيه و شرح مطالع در حافظه علمى او به خوبى قرار گرفته بود، با دنياى فقه و اصول آشنايى كامل داشت و كتابهاى معمول در اين علوم مثل تبصره علامه، مختصرالنافع محقق حلّى، شرح لمعه و شرح كبير(رياض) تا قوانين ميرزاى قمى و معالم‌الاصول و مكاسب شيخ انصارى را در خدمت استادان مبرز فرا گرفته بود و تدریس می کرد، هم‌چنين در علوم عقلى و فلسفى و كلامى مثل كتاب تجريد و منظومه حاجى سبزوارى و اسفار ملاصدرا رنجها برده بود با سفر به شهرهای قم و تهران از محضر بزرگان علم و استفاده برد، با افراد بسیار مجالست نمود ، با نحله های گوناگون فکری آشنا شد و از محضر اوتاد و رجال شریعت و طریقت و مکتب بزرگان فلسفه و عرفان بهره ها برد، در اصلاح و پرورش نفس مجاهدتها کرد و سرانجام نجات و صلاح خویش را در «عشق» یافت. گرچه تحصیلات وی در حوزه و نزد اساتید بزرگ آن بود ولی به تأسی از استاد خود حاج آقا رحیم ارباب و ایشان به پیروی از استاد خود جهانگیر خان قشقایی لباس روحانیت نپوشید استاد حسين شفيعى با آثار شاعران بزرگ عرفان و ادب فارسى آشنايى كامل داشت مثنوى مولانا انيس هميشگى او بود مطالعه در آثار عطار، سنائى، سعدى و مخصوصا حافظ سهمى از زندگى روزمره او را اشغال كرده بود. استاد مسلم نهج البلاغه و حافظ آن بود با نهج البلاغه مولی امیر المومنین علیه السلام زندگی می کرد و پایه اعتقادات و روش زندگیش را بر اساس آن قرار داده بود. وی کتاب شناس بی نظیری در شناخت کتاب های خطی از نظر نگارش ، جلد، سبک و ..... بود . از خدمات بزرگ او شناساندن قبور علما و عرفا در شهر اصفهان بود که با همکاری شهردار وقت آرامگاه این بزرگان احیا گشته و اینک تخت فولاد اصفهان که گنجینه عالمان و عارفان برجسته در طول سالیان دراز بوده است زیارت گاه اهل دل و معنا است.

استادان

استاد شفیعی ، مقدمات را نزد آقای شیخ محمد جواد فریدنی آموخت، حکمت و فلسفه را نزد حكيم و فيلسوف فرزانه و عارف وارسته و فقيه و اديب بزرگوار مرحوم حضرت آيت‌اللّه العظمى حاج آقا رحيم ارباب قدس‌اللّه سرّه العزيز متوفاى شب عيد غدير 1396ه .ق. و متكلم و حكيم معروف اصفهان مرحوم صدرالدين هاطلى كوپائى متوفاى 1372ه .ق. و فصوص الحکم محی الدین عربی را نزد فيلسوف و عارف وارسته مرحوم شيخ اسداللّه ايزدگشسب متوفاى 1366ه .ق. و هم چنین از اصولى و متكلم و استاد بزرگ مرحوم حاج حيدرعلى خان برومند و مخصوصا از حوزه درس پربركت طبيب جسم و روان، اديب و فقيه بزرگوار و عارف وارسته روزگار آيت‌اللّه مرحوم حاج ميرزا على‌آقا شيرازى اعلى‌اللّه مقامه بهره‌ها برد؛ به ويژه از درس نهج‌البلاغه آن عالم ربانى بسیار استفاده نمود و مدت پانزده سال پیوسته ملازم آن بزرگوار بود. در سیر و سلوک از مرحوم دو الریاستین بهره مند گردید. وی شخصیت خویش را پرورش یافته سه کس می دانست: مرحوم ذو الریاستین، مرحوم آیت الله ارباب و مرحوم حاج میرزا علی آقا شیرازی. سایر اساتید استاد شفیعی عبارتند از: سید نور الدین شیرازی، آیت الله مرعشی ، آیت الله بروجردی، آقای شیخ محمد حسن نجف آبادی، آقا میرزا محمد درچه ای،

آثارعلمی

مرحوم شفیعی مانند استادان خود بیشتر به تالیف کتب انفس می پرداخت و اکثر اوقات گران بهای خود را صرف خدمت به خلق و تدریس و تربیت شاگردان می کرد او معتقد بود کتاب برای انسان شدن کم نیست ، آنچه مسلمانان احتیاج دارند کتاب نیست ، عمل کردن به وظایف مورد نیاز آنان است تا دردهای ظاهر و باظن مردم التیام پیدا کند. با این حال به مناسبت هایی مطالبی نگاشته است از جمله آثار ارزنده او است:

• 1-بهجة الطالبین در منطق
• 2-نور الیقین در شرح خطبه متقین از مولی امیر المومنین علیه السلام
• 3-تجلی فضیلت ، در دو جلد که توسط عالم بزرگ حاج سید ابوالفضل میرلوحی از شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید جمع آوری شده و توسط استاد شفیعی ترجمه شده است. موضوع جلد اول این کتاب برگزیده ای از فضایل و مناقب امیر المومنین علیه السلام از شرح ابن ابی الحدید معتزلی( متوفای 655ه.ق)است و موضوع جلد دوم شرحی از وقایع بعد از رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و گوشه ای از زندگانی حضرت علی علیه السلام که آن هم برگزیده شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید است.
• 4-دارالجنون عشق ، دیوان اشعار استاد است که به همراه کتاب نورالیقین پس از وفات ایشان به چاپ رسیده است.
• 5-ترجمه دست نوشته آیت الله ارباب در مورد «لک وحدانیه العدد». (این مکتوب در کتاب آثار و افکار حکما و عرفای مشهور اصفهان چاپ شده است ).
• 6-اهتمام در چاپ کتاب گرانقدر کنزالرموز اثر میر حسین هروی(در پایان کتاب مرحوم شفیعی اشعاری از خود را نیز آورده اند).
• 7-سخن آشنا، شرح عرفانی اخلاقی نهج البلاغه . با مقدمه استاد ارجمند دکتر سید محمد باقر کتابی .این کتاب درس های نهج البلاغه استاد است که توسط شاگردان شان جمع آوری و تدوین شده است.

حوزه تدریس

بیشترین تلاش مرحوم شفیعی در مسیر تربیت شاگردان بود و الحق که در این راه نهایت تلاش خویش را انجام داد. سالهاى طولانى خانه خود را محل تدريس قرار داده بود، هر روز چندين درس مى‌داد براى خانم ها جدا و براى آقايان هم جدا تدريس مى‌نمود. گاهى از كتب عرفان مثل منازل‌السائرين، شرح فصوص‌الحكم، مصباح الانس، شرح گلشن راز، تأئيه ابن فارض و امثال اينها تدريس مى‌نمود و زمانى كتب اخلاقى مانند مكارم‌الاخلاق، مشكوة‌الانوار، تحف‌العقول، ارشادالقلوب، چهل حديث امام خمينى عليه‌الرحمه را بيان مى‌نمود و گاهى منطق و فلسفه، مثل منظومه حاجى سبزوارى و اسفار ملاصدرا را حوزه درس خود قرار مى‌داد و زمانى هم به تدريس فقه مى‌پرداخت ولى در تدريس و بيان نهج‌البلاغه حالتى ملكوتى مى‌يافت، بيانات او از دل برمى‌خاست لاجرم بر دلها مى‌نشست. مى‌توان گفت كه او عاشق يافتن علم و فضيلت و تدريس و بخشش آنها به عاشقان دين و دانش راستين بود، معمولا براى مطالب استناد به اشعار مولانا مى‌نمود و خود در هاله‌اى از نور و معنويت قرار مى‌گرفت. گاهى محفل درس او به شرح مثنوى يا غزليات حافظ برگزار مى‌گرديد. مدتی نیز در دوره کارشناسی ارشد فلسفه در دانشگاه اصفهان به تدریس اخلاق، حکمت عملی، و فتوحات مکیه ابن عربی مشغول بود. استاد شفيعى خود در سرودن شعر استاد بود و اشعار نغزى در عرفان و اخلاق به صورت قصيده و غزل دارد كه براى حسن ختام اين مقال يكى از غزليات او را در اين جا مى‌آورم.

به دلگشای روی تو لاله زاری نیست / به دلربایی حسن تو گلعذاری نیست

اگر چه خلق سراسر شکار حسن تواند / کمند عشق تو را همچو من شکاری نیست

ازآن به دور تو گردم که در مسیر حیات/ به جز مطاف وجودت مرا مداری نیست

ز چار سوی جهان جز به گرد شعله شمع/ محیط همت پروانه را کناری نیست

بیا به بزم حریفان مقام و جاهم بین/ مرا که نزد تو مقدار و اعتباری نیست

غنی ز دولت عشقم اگر چه درویشم/ مرا به بود و نبود زمانه کاری نیست

نشان ز خاک شفیعی مجو که می گویند/ شهید گمشده را در جهان مزاری نیست

منابع

• درس های نهج البلاغه استاد شفیعی،سخن آشنا، شرح عرفانی اخلاقی نهج البلاغه،اصفهان،انتشارات کانون پژوهش،جلد اول،1386.
• دکتر اعظم رجالی،آثار و افکار حکما و عرفای مشهور اصفهان،اصفهان، نلشر دانشگاه آزاد خوراسکان، چاپ اول، 1383.
• حسین شفیعی وب گاه شهرداری اصفهانبازیابی:8دی1396.
• حسین شفیعی،دارالجنون عشق به انضمام نور الیقین،انتشارات همشهری، چاپ اول، زمستان 1379.