ورود امام علی علیه السلام به کوفه

تقویم هجری قمری

روز واقعه:12 رجب

سال 36 هجری قمری

امام علی علیه‌السلام پس از پيروزي غرورآفرين بر اصحاب جمل و پايان بخشيدن به فتنه بزرگ طلحه و زبير و هواداران عثمان مقتول، پيروزمندانه وارد شهر بصره شد و جنگجوياني از اهالي بصره كه بر ضد حكومت قانوني و اسلامي حضرت علي علیه‌السلام وارد جنگ شده و پس از شكست، زخمي، اسير و متواري شده بودند، همگي را مورد عفو و بخشش كريمانه خويش قرار داد. اهالي بصره، پس از فتنه اصحاب جمل با رغبت تمام با آن حضرت تجديد بيعت كرده و از همكاري برخي از مردم اين شهر با غوغا سالاران جمل اظهار شرمندگي و پشيماني نمودند.

به هر روي آن حضرت پس از چند روز توقف در بصره و تقسيم بيت المال در ميان مردم و مداواي زخميان جنگ، عبدالله بن عباس را به حكومت اين شهر منصوب و براي بار ديگر در جمع مردم بصره خطبه‌اي خواند و آنان را به پيروي از دستورات عبدالله بن عباس و قوانين حكومت اسلامي فراخواند. آنگاه اين شهر بزرگ را ترك و به سوي كوفه حركت كرد.

بزرگان، ريش سفيدان و رؤساي قبايل و طوايف بصره آن حضرت را تا چند ميلي بيرون بصره، بدرقه كردند و آن حضرت با آنان خداحافظي و به همراه بسياري از سپاهيان خويش به سمت كوفه حركت نمود.

ورود امام علی علیه‌السلام به كوفه، مصادف بود با دوازدهم رجب سال 36 قمري. اهالي كوفه استقبال شاياني از آن حضرت به عمل آوردند و از وي درخواست كردند كه در كاخ حكومتي اين شهر فرود آيد. ولي آن حضرت از رفتن به كاخ حكومتي امتناع نمود و فرمود: به جاي كاخ در فضاي باز فرود خواهم آمد. آن‌گاه به مسجد اعظم كوفه رفت و دو ركعت نماز به جاي آورد و براي اهالي كوفه كه براي زيارت آن حضرت و شنيدن صداي روح‌نواز وي لحظه شماري مي‌كردند، خطبه‌اي ايراد نمود.

آن حضرت پس از حمد و ثناي الهي در فرازي از سخنانش فرمود: اما بعد، فالحمدلله الذي نصر وليه و خذل عدوه و اعز الصادق المحق، و أذل الكاذب المبطل، عليكم يا أهل هذا المصر بتقوي الله و طاعه من اطاع الله من أهل بيت نبيكم، الذين هم اولي بطاعتكم من المنتحلين المدعين القائلين: الينا الينا، يتفضلون بفضلنا و يجاحدونا أمرنا و ينازعونا حقنا و يدفعونا عنه و قد ذاقوا و بال ما اجترحوا فسوف يلقون غيا. قد قعد عن نصرتي منكم رجال و أنا عليهم عاتب زار، فاهجروهم و اسمعوهم ما يكرهون، حتي يعتبونا و نري منهم ما نحب.

يعني: سپاس خدا را كه دوست خود را ياري كرد و دشمنش را خوار نمود و راستگوي حقيقت خواه را آبرو داد و دروغ گوي مفسده‌جو را زبون نمود. اي مردمي كه در اين شهر كوفه زندگي مي‌كنيد! بر شما باد تقواي الهي و پيروي كسي از اهل بيت پيامبرتان كه خدا را پيروي مي‌كند. همان‌هايي كه از ساير مدعيان باطل‌گو به اطاعت و فرمانبرداري شايسته‌ترند. آن مدعياني كه همواره مردم را به سوي خود مي‌خوانند و بر اثر فضيلتي كه از ما بدست آورده‌اند، اظهار برتري مي‌كنند و امر ما ولايت و امامت را انكار مي‌نمايند و حق ما را از بين مي‌برند و ما را از استفاده حق خودمان منع مي‌كنند. آري، آنان آب تلخ بدرفتاري و بدكرداري خويش را چشيدند و بزودي هم به بدفرجامي خود مي‌رسند.

عده‌اي از ميان شما نيز، از كمك و ياري ما دست برداشته و از اين طريق، دشمنان‌مان را تقويت نمودند و مرا از كردار خويش ناراحت و نگران نمودند. اينك شما نيز از آنان دوري كنيد و با گفتارتان، آنان را از كرده خويش شرمنده كنيد تا از كردار نارواي خود شرمگين شده و به ما روي آورند و آن چه از آنان انتظار داشتيم برآورده كنند.

بدين ترتيب آن حضرت دوستداران و ياران خويش و توده‌هاي ميليوني مسلمانان كوفه را مورد عنايت و كارشكنان و واپس گرايان را سرزنش و توبيخ نمود و از آن پس، اين شهر بزرگ را مقر حكومت عدالت‌جويانه خويش قرار داد.

منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام