سوره اعلی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی 'نام هشتاد و هفتمين سوره قرآن كريم. اين سوره مكى و هفتمين يا هشتمين سوره در ترت...' ایجاد کرد)
 
جز
سطر ۱: سطر ۱:
نام هشتاد و هفتمين سوره [[قرآن كريم]].
+
نام هشتاد و هفتمین سوره [[قرآن كریم]].
  
اين سوره مكى و هفتمين يا هشتمين سوره در ترتيب نزول است و پس از سوره تكوير و پيش از [[سوره ليل]] نازل شده است.<ref> مجمع‌البيان، ج 10، ص 612؛ الاتقان، ج 1، ص 18؛ البرهان فى علوم القرآن، ج 1، ص 280.</ref> در ترتيب مصحف، هشتاد و هفتمين سوره و ميان دو [[سوره طارق]] و [[سوره غاشيه]] قرار گرفته و داراى 19 آيه و 78 كلمه است.<ref> بصائر ذوى التمييز، ج 1، ص 514.</ref> نام اين سوره از واژه «الاَعلى» به معناى «برتر» از نخستين آيه آن: «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الاَعلى» گرفته شده است.<ref> بصائر ذوى التمييز، ج 1، ص 514.</ref>
+
این سوره مكى و هفتمین یا هشتمین سوره در ترتیب نزول است و پس از سوره تكویر و پیش از [[سوره لیل]] نازل شده است.<ref> مجمع‌البیان، ج 10، ص 612؛ الاتقان، ج 1، ص 18؛ البرهان فى علوم القرآن، ج 1، ص 280.</ref> در ترتیب مصحف، هشتاد و هفتمین سوره و میان دو [[سوره طارق]] و [[سوره غاشیه]] قرار گرفته و داراى 19 آیه و 78 كلمه است.<ref> بصائر ذوى التمییز، ج 1، ص 514.</ref> نام این سوره از واژه «الاَعلى» به معناى «برتر» از نخستین آیه آن: «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الاَعلى» گرفته شده است.<ref> بصائر ذوى التمییز، ج 1، ص 514.</ref>
  
در برخى روايات آيات 14 ـ 15 اين سوره: «قَد اَفلَحَ مَن تَزَكّى × و ذَكَرَ اسمَ رَبِّهِ فَصَلّى» به [[زكات]] فطره و نماز عيد تفسير شده،<ref> فقه‌القرآن، ج 1، ص 252؛ كنزالعرفان، ج 1، ص 248.</ref> در حالى‌ كه تشريع اين دو پيرو تشريع روزه در مدينه بوده است از همين‌رو برخى، احتمال داده‌اند بخش‌هاى پايانى سوره در [[مدينه]] نازل شده باشد.<ref> الميزان، ج 2، ص 264؛ مجمع‌البيان، ج 10، ص 722.</ref>
+
در برخى روایات آیات 14 ـ 15 این سوره: «قَد اَفلَحَ مَن تَزَكّى × و ذَكَرَ اسمَ رَبِّهِ فَصَلّى» به [[زكات]] فطره و نماز عید تفسیر شده،<ref> فقه‌القرآن، ج 1، ص 252؛ كنزالعرفان، ج 1، ص 248.</ref> در حالى‌ كه تشریع این دو پیرو تشریع روزه در مدینه بوده است از همین‌رو برخى، احتمال داده‌اند بخش‌هاى پایانى سوره در [[مدینه]] نازل شده باشد.<ref> المیزان، ج 2، ص 264؛ مجمع‌البیان، ج 10، ص 722.</ref>
  
بنا به نقلى ضحاك، مفسر تابعى اين سوره را مدنى دانسته است؛<ref> مجمع البيان، ج 10، ص 717؛ كشف‌الاسرار، ج 10، ص 462.</ref> اما برخى مفسران با اشاره به محتوا، نظم و اسلوب اين آيات، نزول يكباره آن را در [[مكه]] و در اوايل بعثت ترجيح داده‌اند و اشاره به زكات فطره و نماز عيد را به معناى ترغيب به اين كارها و نزول را سابق بر حكم دانسته‌اند؛ نه به معناى تشريع.<ref> التفسيرالحديث، ج 1، ص 517ـ518؛ كشف‌الاسرار، ج 10، ص 462؛ تفسير قرطبى، ج 20، ص 17.</ref>
+
بنا به نقلى ضحاك، مفسر تابعى این سوره را مدنى دانسته است؛<ref> مجمع البیان، ج 10، ص 717؛ كشف‌الاسرار، ج 10، ص 462.</ref> اما برخى مفسران با اشاره به محتوا، نظم و اسلوب این آیات، نزول یكباره آن را در [[مكه]] و در اوایل بعثت ترجیح داده‌اند و اشاره به زكات فطره و نماز عید را به معناى ترغیب به این كارها و نزول را سابق بر حكم دانسته‌اند؛ نه به معناى تشریع.<ref> التفسیرالحدیث، ج 1، ص 517ـ518؛ كشف‌الاسرار، ج 10، ص 462؛ تفسیر قرطبى، ج 20، ص 17.</ref>
  
برخى در بيان ارتباط [[سوره اعلى]] با دو سوره قبل و بعد آن گفته‌اند: سوره طارق و اعلى هر دو به بيان آفرينش گياه و انسان پرداخته است، چنان‌كه سوره اعلى به مؤمن، كافر، جهنم و بهشت اشاره مى‌كند و سوره غاشيه به شرح آنها پرداخته است.<ref> اسرار ترتيب القرآن، ص 157.</ref> سوره اعلى از سور «مسبحات» يعنى از 7 سوره‌اى است كه با تسبيح الهى آغاز شده است.<ref> معجم علوم القرآن، ص 268.</ref>
+
برخى در بیان ارتباط [[سوره اعلى]] با دو سوره قبل و بعد آن گفته‌اند: سوره طارق و اعلى هر دو به بیان آفرینش گیاه و انسان پرداخته است، چنان‌كه سوره اعلى به مؤمن، كافر، جهنم و بهشت اشاره مى‌كند و سوره غاشیه به شرح آنها پرداخته است.<ref> اسرار ترتیب القرآن، ص 157.</ref> سوره اعلى از سور «مسبحات» یعنى از 7 سوره‌اى است كه با تسبیح الهى آغاز شده است.<ref> معجم علوم القرآن، ص 268.</ref>
  
 
'''فضاى نزول:'''
 
'''فضاى نزول:'''
  
اين سوره در آغازين روزهاى دعوت علنى پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نازل شده است؛ يعنى زمانى كه هنوز قريش به صورت جدى و گسترده به رويارويى با پيامبر صلى الله عليه و آله نپرداخته بودند، از همين‌رو سوره بدون اشاره به پندار و رفتار مشركان و مكذبان، دورنماى كلى از دعوت پيامبر صلى الله عليه و آله و اهداف آن را نشان مى‌دهد.<ref> التفسير الحديث، ج 1، ص 511 ـ 512.</ref> با توجه به فضاى نزول مى‌توان گفت كه غرض اين سوره آماده ساختن پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله براى رسالت جهانى اوست.<ref> من وحى القرآن، ج 24، ص 193 ـ 194.</ref>
+
این سوره در آغازین روزهاى دعوت علنى پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله نازل شده است؛ یعنى زمانى كه هنوز قریش به صورت جدى و گسترده به رویارویى با پیامبر صلى الله علیه و آله نپرداخته بودند، از همین‌رو سوره بدون اشاره به پندار و رفتار مشركان و مكذبان، دورنماى كلى از دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله و اهداف آن را نشان مى‌دهد.<ref> التفسیر الحدیث، ج 1، ص 511 ـ 512.</ref> با توجه به فضاى نزول مى‌توان گفت كه غرض این سوره آماده ساختن پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله براى رسالت جهانى اوست.<ref> من وحى القرآن، ج 24، ص 193 ـ 194.</ref>
  
 
'''محتواى سوره:'''
 
'''محتواى سوره:'''
  
سوره اعلى در آغاز، خطاب به پيامبر صلى الله عليه و آله او را به تسبيح شايسته نام پروردگار بلندمرتبه، فرمان مى‌دهد؛ پروردگارى كه پس از آفرينش موجودات با هدايت تكوينى آنان را در مسير كمال قرار داده است. سپس با بيان نمونه‌اى به رويانيدن گياهان از دل زمين براى چراى حيوانات و خشك و سياه شدن آن ادامه مى‌يابد، آنگاه بار ديگر خطاب به پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد: ما [[قرآن]] را بر تو نازل مى‌كنيم و آن را به تو مى‌آموزيم، به ‌گونه‌اى كه (با قدرت و مشيت الهى) هرگز فراموش نخواهى كرد و ما تو را با روشى آسان براى تبليغ اين رسالت جهانى آماده مى‌كنيم.
+
سوره اعلى در آغاز، خطاب به پیامبر صلى الله علیه و آله او را به تسبیح شایسته نام پروردگار بلندمرتبه، فرمان مى‌دهد؛ پروردگارى كه پس از آفرینش موجودات با هدایت تكوینى آنان را در مسیر كمال قرار داده است. سپس با بیان نمونه‌اى به رویانیدن گیاهان از دل زمین براى چراى حیوانات و خشك و سیاه شدن آن ادامه مى‌یابد، آنگاه بار دیگر خطاب به پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌فرماید: ما [[قرآن]] را بر تو نازل مى‌كنیم و آن را به تو مى‌آموزیم، به ‌گونه‌اى كه (با قدرت و مشیت الهى) هرگز فراموش نخواهى كرد و ما تو را با روشى آسان براى تبلیغ این رسالت جهانى آماده مى‌كنیم.
  
تو مردم را به اسلام فراخوان و اگر تذكر، سودمند باشد به آنان تذكر ده. در بخش سوم، مردم را در برابر دعوت پيامبر صلى الله عليه و آله به دو دسته تقسيم مى‌كند: گروهى كه به موجب ترس از خدا متذكر شده، به سوى پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌آيند و دسته شقى و بدفرجام كه از وى دورى مى‌گزينند و كيفر چنين گروهى آتش بزرگى است كه در آن وارد مى‌شوند و مرگ و زندگى در آن راه ندارد، آنگاه تأكيد مى‌ورزد كه اهل تزكيه كه بر ياد خدا و گزاردن نماز اصرار دارند رستگار مى‌شوند. در پايان به رويكرد آدميان و محور اصلى دعوت پيامبران اشاره مى‌كند كه شما (مردم) دنيا را بر آخرت ترجيح مى‌دهيد، در حالى‌ كه آخرت بهتر و پايدارتر است. اين آموزه‌ها در همه كتب آسمانى پيشين، از جمله كتاب‌هاى [[حضرت ابراهيم]] و [[حضرت موسى]] عليهماالسلام آمده است.
+
تو مردم را به اسلام فراخوان و اگر تذكر، سودمند باشد به آنان تذكر ده. در بخش سوم، مردم را در برابر دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله به دو دسته تقسیم مى‌كند: گروهى كه به موجب ترس از خدا متذكر شده، به سوى پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌آیند و دسته شقى و بدفرجام كه از وى دورى مى‌گزینند و كیفر چنین گروهى آتش بزرگى است كه در آن وارد مى‌شوند و مرگ و زندگى در آن راه ندارد، آنگاه تأكید مى‌ورزد كه اهل تزكیه كه بر یاد خدا و گزاردن نماز اصرار دارند رستگار مى‌شوند. در پایان به رویكرد آدمیان و محور اصلى دعوت پیامبران اشاره مى‌كند كه شما (مردم) دنیا را بر آخرت ترجیح مى‌دهید، در حالى‌ كه آخرت بهتر و پایدارتر است. این آموزه‌ها در همه كتب آسمانى پیشین، از جمله كتاب‌هاى [[حضرت ابراهیم]] و [[حضرت موسى]] علیهماالسلام آمده است.
  
'''فضايل سوره:'''
+
'''فضایل سوره:'''
  
بر اساس روايات، پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله هنگام تلاوت «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الأعلى» بدون فاصله ذكر «سبحان ربى الأعلى» را نيز مى‌گفت. [[اهل بيت]] عليهم‌السلام و صحابه نيز به پيروى از پيامبر صلى الله عليه و آله چنين مى‌كردند. بر پايه برخى روايات پس از نزول «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الاَعلى» [[رسول خدا]] صلى الله عليه و آله به ذكر «سبحان ربّى الأعلى» در سجود امر كرده است.<ref> مسند احمد، ج 5، ص 155؛ سنن ‌ابن ماجه، ج 1، ص 287.</ref>
+
بر اساس روایات، پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله هنگام تلاوت «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الأعلى» بدون فاصله ذكر «سبحان ربى الأعلى» را نیز مى‌گفت. [[اهل بیت]] علیهم‌السلام و صحابه نیز به پیروى از پیامبر صلى الله علیه و آله چنین مى‌كردند. بر پایه برخى روایات پس از نزول «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الاَعلى» [[رسول خدا]] صلى الله علیه و آله به ذكر «سبحان ربّى الأعلى» در سجود امر كرده است.<ref> مسند احمد، ج 5، ص 155؛ سنن ‌ابن ماجه، ج 1، ص 287.</ref>
  
بر پايه روايتى از اميرمؤمنان على عليه‌السلام اين سوره مورد علاقه پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله بود،<ref> مجمع البيان، ج 10، ص 717، الدرالمنثور، ج 8، ص 480.</ref> از همين‌رو قرائت آن را در [[نماز]] به اصحابش سفارش مى‌فرمود<ref> تفسير ابن كثير، ج 4، ص 533.</ref> و خود در نماز عيد و روز جمعه، اعلى و غاشيه را مى‌خواند،<ref> الدر المنثور، ج 8، ص 480.</ref> چنان‌كه در ساير نمازهاى واجب نيز اين سوره را تلاوت مى‌كرد.
+
بر پایه روایتى از امیرمؤمنان على علیه‌السلام این سوره مورد علاقه پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله بود،<ref> مجمع البیان، ج 10، ص 717، الدرالمنثور، ج 8، ص 480.</ref> از همین‌رو قرائت آن را در [[نماز]] به اصحابش سفارش مى‌فرمود<ref> تفسیر ابن كثیر، ج 4، ص 533.</ref> و خود در نماز عید و روز جمعه، اعلى و غاشیه را مى‌خواند،<ref> الدر المنثور، ج 8، ص 480.</ref> چنان‌كه در سایر نمازهاى واجب نیز این سوره را تلاوت مى‌كرد.
  
از على عليه‌السلام نقل است كه 20 شب به پيامبر صلى الله عليه و آله اقتدا كردم و او در نماز جز [[سوره اعلى]] قرائت نكرد و فرمود: اگر مردم مى‌دانستند در اين سوره چيست در هر روز 20 بار آن را مى‌خواندند.<ref> مجمع البيان، ج 10، ص 717.</ref>
+
از على علیه‌السلام نقل است كه 20 شب به پیامبر صلى الله علیه و آله اقتدا كردم و او در نماز جز [[سوره اعلى]] قرائت نكرد و فرمود: اگر مردم مى‌دانستند در این سوره چیست در هر روز 20 بار آن را مى‌خواندند.<ref> مجمع البیان، ج 10، ص 717.</ref>
  
راز علاقه ويژه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به اين سوره چنين تبيين شده كه خداوند در اين سوره به پيامبر صلى الله عليه و آله بشارت داده كه قرآن را به ‌گونه‌اى كه فراموش نكند در قلب او جاى مى‌دهد و تبليغ و دعوت را كه بر دوش او سنگينى مى‌كرد، آسان مى‌كند.<ref> فى ظلال القرآن، ج 6، ص 3882.</ref>
+
راز علاقه ویژه پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله به این سوره چنین تبیین شده كه خداوند در این سوره به پیامبر صلى الله علیه و آله بشارت داده كه قرآن را به ‌گونه‌اى كه فراموش نكند در قلب او جاى مى‌دهد و تبلیغ و دعوت را كه بر دوش او سنگینى مى‌كرد، آسان مى‌كند.<ref> فى ظلال القرآن، ج 6، ص 3882.</ref>
  
على عليه‌السلام نيز به خواندن اين سوره اهتمام داشت. بر پايه نقلى هنگام ورود آن حضرت به كوفه در 40 فريضه صبح اين سوره را قرائت كرد. [[امام صادق]] عليه‌السلام شيعيان را به خواندن [[سوره جمعه]] و [[سوره اعلى]] در نمازهاى شب جمعه سفارش كرده و فرمود: هر كس سوره اعلى را در نماز واجب يا مستحب بخواند در قيامت به او گفته مى‌شود: از هر در مى‌خواهى به بهشت درآى. بر پايه روايتى از پيامبر، هر كس اين سوره را قرائت كند خداوند به شمار هر حرفى كه بر ابراهيم، موسى و محمد صلى الله عليه و آله نازل كرده بدو پاداش مى‌دهد.<ref> البرهان، ج 5، ص 633.</ref>
+
على علیه‌السلام نیز به خواندن این سوره اهتمام داشت. بر پایه نقلى هنگام ورود آن حضرت به كوفه در 40 فریضه صبح این سوره را قرائت كرد. [[امام صادق]] علیه‌السلام شیعیان را به خواندن [[سوره جمعه]] و [[سوره اعلى]] در نمازهاى شب جمعه سفارش كرده و فرمود: هر كس سوره اعلى را در نماز واجب یا مستحب بخواند در قیامت به او گفته مى‌شود: از هر در مى‌خواهى به بهشت درآى. بر پایه روایتى از پیامبر، هر كس این سوره را قرائت كند خداوند به شمار هر حرفى كه بر ابراهیم، موسى و محمد صلى الله علیه و آله نازل كرده بدو پاداش مى‌دهد.<ref> البرهان، ج 5، ص 633.</ref>
  
 
==پانویس ==
 
==پانویس ==

نسخهٔ ‏۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۰۸:۴۶

نام هشتاد و هفتمین سوره قرآن كریم.

این سوره مكى و هفتمین یا هشتمین سوره در ترتیب نزول است و پس از سوره تكویر و پیش از سوره لیل نازل شده است.[۱] در ترتیب مصحف، هشتاد و هفتمین سوره و میان دو سوره طارق و سوره غاشیه قرار گرفته و داراى 19 آیه و 78 كلمه است.[۲] نام این سوره از واژه «الاَعلى» به معناى «برتر» از نخستین آیه آن: «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الاَعلى» گرفته شده است.[۳]

در برخى روایات آیات 14 ـ 15 این سوره: «قَد اَفلَحَ مَن تَزَكّى × و ذَكَرَ اسمَ رَبِّهِ فَصَلّى» به زكات فطره و نماز عید تفسیر شده،[۴] در حالى‌ كه تشریع این دو پیرو تشریع روزه در مدینه بوده است از همین‌رو برخى، احتمال داده‌اند بخش‌هاى پایانى سوره در مدینه نازل شده باشد.[۵]

بنا به نقلى ضحاك، مفسر تابعى این سوره را مدنى دانسته است؛[۶] اما برخى مفسران با اشاره به محتوا، نظم و اسلوب این آیات، نزول یكباره آن را در مكه و در اوایل بعثت ترجیح داده‌اند و اشاره به زكات فطره و نماز عید را به معناى ترغیب به این كارها و نزول را سابق بر حكم دانسته‌اند؛ نه به معناى تشریع.[۷]

برخى در بیان ارتباط سوره اعلى با دو سوره قبل و بعد آن گفته‌اند: سوره طارق و اعلى هر دو به بیان آفرینش گیاه و انسان پرداخته است، چنان‌كه سوره اعلى به مؤمن، كافر، جهنم و بهشت اشاره مى‌كند و سوره غاشیه به شرح آنها پرداخته است.[۸] سوره اعلى از سور «مسبحات» یعنى از 7 سوره‌اى است كه با تسبیح الهى آغاز شده است.[۹]

فضاى نزول:

این سوره در آغازین روزهاى دعوت علنى پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله نازل شده است؛ یعنى زمانى كه هنوز قریش به صورت جدى و گسترده به رویارویى با پیامبر صلى الله علیه و آله نپرداخته بودند، از همین‌رو سوره بدون اشاره به پندار و رفتار مشركان و مكذبان، دورنماى كلى از دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله و اهداف آن را نشان مى‌دهد.[۱۰] با توجه به فضاى نزول مى‌توان گفت كه غرض این سوره آماده ساختن پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله براى رسالت جهانى اوست.[۱۱]

محتواى سوره:

سوره اعلى در آغاز، خطاب به پیامبر صلى الله علیه و آله او را به تسبیح شایسته نام پروردگار بلندمرتبه، فرمان مى‌دهد؛ پروردگارى كه پس از آفرینش موجودات با هدایت تكوینى آنان را در مسیر كمال قرار داده است. سپس با بیان نمونه‌اى به رویانیدن گیاهان از دل زمین براى چراى حیوانات و خشك و سیاه شدن آن ادامه مى‌یابد، آنگاه بار دیگر خطاب به پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌فرماید: ما قرآن را بر تو نازل مى‌كنیم و آن را به تو مى‌آموزیم، به ‌گونه‌اى كه (با قدرت و مشیت الهى) هرگز فراموش نخواهى كرد و ما تو را با روشى آسان براى تبلیغ این رسالت جهانى آماده مى‌كنیم.

تو مردم را به اسلام فراخوان و اگر تذكر، سودمند باشد به آنان تذكر ده. در بخش سوم، مردم را در برابر دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله به دو دسته تقسیم مى‌كند: گروهى كه به موجب ترس از خدا متذكر شده، به سوى پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌آیند و دسته شقى و بدفرجام كه از وى دورى مى‌گزینند و كیفر چنین گروهى آتش بزرگى است كه در آن وارد مى‌شوند و مرگ و زندگى در آن راه ندارد، آنگاه تأكید مى‌ورزد كه اهل تزكیه كه بر یاد خدا و گزاردن نماز اصرار دارند رستگار مى‌شوند. در پایان به رویكرد آدمیان و محور اصلى دعوت پیامبران اشاره مى‌كند كه شما (مردم) دنیا را بر آخرت ترجیح مى‌دهید، در حالى‌ كه آخرت بهتر و پایدارتر است. این آموزه‌ها در همه كتب آسمانى پیشین، از جمله كتاب‌هاى حضرت ابراهیم و حضرت موسى علیهماالسلام آمده است.

فضایل سوره:

بر اساس روایات، پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله هنگام تلاوت «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الأعلى» بدون فاصله ذكر «سبحان ربى الأعلى» را نیز مى‌گفت. اهل بیت علیهم‌السلام و صحابه نیز به پیروى از پیامبر صلى الله علیه و آله چنین مى‌كردند. بر پایه برخى روایات پس از نزول «سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الاَعلى» رسول خدا صلى الله علیه و آله به ذكر «سبحان ربّى الأعلى» در سجود امر كرده است.[۱۲]

بر پایه روایتى از امیرمؤمنان على علیه‌السلام این سوره مورد علاقه پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله بود،[۱۳] از همین‌رو قرائت آن را در نماز به اصحابش سفارش مى‌فرمود[۱۴] و خود در نماز عید و روز جمعه، اعلى و غاشیه را مى‌خواند،[۱۵] چنان‌كه در سایر نمازهاى واجب نیز این سوره را تلاوت مى‌كرد.

از على علیه‌السلام نقل است كه 20 شب به پیامبر صلى الله علیه و آله اقتدا كردم و او در نماز جز سوره اعلى قرائت نكرد و فرمود: اگر مردم مى‌دانستند در این سوره چیست در هر روز 20 بار آن را مى‌خواندند.[۱۶]

راز علاقه ویژه پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله به این سوره چنین تبیین شده كه خداوند در این سوره به پیامبر صلى الله علیه و آله بشارت داده كه قرآن را به ‌گونه‌اى كه فراموش نكند در قلب او جاى مى‌دهد و تبلیغ و دعوت را كه بر دوش او سنگینى مى‌كرد، آسان مى‌كند.[۱۷]

على علیه‌السلام نیز به خواندن این سوره اهتمام داشت. بر پایه نقلى هنگام ورود آن حضرت به كوفه در 40 فریضه صبح این سوره را قرائت كرد. امام صادق علیه‌السلام شیعیان را به خواندن سوره جمعه و سوره اعلى در نمازهاى شب جمعه سفارش كرده و فرمود: هر كس سوره اعلى را در نماز واجب یا مستحب بخواند در قیامت به او گفته مى‌شود: از هر در مى‌خواهى به بهشت درآى. بر پایه روایتى از پیامبر، هر كس این سوره را قرائت كند خداوند به شمار هر حرفى كه بر ابراهیم، موسى و محمد صلى الله علیه و آله نازل كرده بدو پاداش مى‌دهد.[۱۸]

پانویس

  1. مجمع‌البیان، ج 10، ص 612؛ الاتقان، ج 1، ص 18؛ البرهان فى علوم القرآن، ج 1، ص 280.
  2. بصائر ذوى التمییز، ج 1، ص 514.
  3. بصائر ذوى التمییز، ج 1، ص 514.
  4. فقه‌القرآن، ج 1، ص 252؛ كنزالعرفان، ج 1، ص 248.
  5. المیزان، ج 2، ص 264؛ مجمع‌البیان، ج 10، ص 722.
  6. مجمع البیان، ج 10، ص 717؛ كشف‌الاسرار، ج 10، ص 462.
  7. التفسیرالحدیث، ج 1، ص 517ـ518؛ كشف‌الاسرار، ج 10، ص 462؛ تفسیر قرطبى، ج 20، ص 17.
  8. اسرار ترتیب القرآن، ص 157.
  9. معجم علوم القرآن، ص 268.
  10. التفسیر الحدیث، ج 1، ص 511 ـ 512.
  11. من وحى القرآن، ج 24، ص 193 ـ 194.
  12. مسند احمد، ج 5، ص 155؛ سنن ‌ابن ماجه، ج 1، ص 287.
  13. مجمع البیان، ج 10، ص 717، الدرالمنثور، ج 8، ص 480.
  14. تفسیر ابن كثیر، ج 4، ص 533.
  15. الدر المنثور، ج 8، ص 480.
  16. مجمع البیان، ج 10، ص 717.
  17. فى ظلال القرآن، ج 6، ص 3882.
  18. البرهان، ج 5، ص 633.

منابع

على خراسانى، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد 4، صفحه 88-91.