آیه غار: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی 'آيه 40 سوره توبه/9 را كه به هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله از مكه به مدينه و...' ایجاد کرد)
 
جز
سطر ۱: سطر ۱:
آيه 40 [[سوره توبه]]/9 را كه به هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله از [[مكه]] به [[مدينه]] و پناهنده شدن حضرت و [[ابوبكر]] در [[غار ثور]] اشاره دارد، «آيه غار» گفته‌اند:<ref> الصحيح من سيرة النبى، ج‌ 4، ص‌ 23.</ref>
+
===آیه غار===
  
«إِلاّ تَنصُروهُ فَقد نَصرَهُ اللّهُ إِذ أَخرجَهُ الَّذينَ كَفروا ثَانِىَ اثنَينِ إِذ هُما فِى‌الغارِ إِذ يَقولُ لِصحِبهِ لاَتَحزَن إِنّ اللّهَ مَعنا فَأنزَلَ اللّهُ سَكينَتهُ عَليهِ و أَيّدهُ بِجنود لَم تَروهَا».
+
آیه 40 [[سوره توبه]]/9 را كه به هجرت پیامبر صلى الله علیه و آله از [[مكه]] به [[مدینه]] و پناهنده شدن حضرت و [[ابوبكر]] در [[غار ثور]] اشاره دارد، «آیه غار» گفته‌اند:<ref> الصحیح من سیرة النبى، ج‌ 4، ص‌ 23.</ref>
  
اين آيه همواره مورد توجه دانشوران [[شيعه]] و سنى بوده و هر يك، برداشت‌هاى گوناگونى از آن داشته‌اند. در سقيفه بنى‌ساعده از همين آيه براى به خلافت رساندن ابوبكر استفاده شد و ابوبكر و خويشاوندان او نيز همواره از آن ياد كرده‌اند.
+
«إِلاّ تَنصُروهُ فَقد نَصرَهُ اللّهُ إِذ أَخرجَهُ الَّذینَ كَفروا ثَانِىَ اثنَینِ إِذ هُما فِى‌الغارِ إِذ یَقولُ لِصحِبهِ لاَتَحزَن إِنّ اللّهَ مَعنا فَأنزَلَ اللّهُ سَكینَتهُ عَلیهِ و أَیّدهُ بِجنود لَم تَروهَا».
  
اهل سنت فضايل بسيارى را از اين آيه براى ابوبكر استفاده كرده‌اند. فخر رازى مى‌گويد: خداوند ابوبكر را «صاحب» پيامبر صلى الله عليه و آله دانسته و او را با خطاب «لاَتَحزَن إِنّ اللّهَ مَعَنا» مفتخر ساخته است كه نشان از همراهى خدا با آنان دارد و خداوند سكينه خويش را بر او نازل ساخت.<ref> التفسير الكبير، ج‌ 16، ص‌ 64‌ـ‌67‌.</ref>
+
این آیه همواره مورد توجه دانشوران [[شیعه]] و سنى بوده و هر یك، برداشت‌هاى گوناگونى از آن داشته‌اند. در سقیفه بنى‌ساعده از همین آیه براى به خلافت رساندن ابوبكر استفاده شد و ابوبكر و خویشاوندان او نیز همواره از آن یاد كرده‌اند.
  
در برابر برداشت اين گونه فضايل، پاسخ داده شده كه تعبير «صاحب» در [[قرآن]] فقط به معناى مطلق همراهى بكار رفته است؛ مانند «و‌مَا‌صاحِبُكُم بِمَجنون» و فضيلتى به ‌شمار نمى‌آيد. تعبير «إنّ‌اللّه معنا» نيز به معناى حقانيت پيامبر صلى الله عليه و آله و دين اسلام است و در مقام فضيلتى براى اشخاص نيست.<ref> رساله شرح المنام، ص‌ 25‌ـ‌30.</ref>
+
اهل سنت فضایل بسیارى را از این آیه براى ابوبكر استفاده كرده‌اند. فخر رازى مى‌گوید: خداوند ابوبكر را «صاحب» پیامبر صلى الله علیه و آله دانسته و او را با خطاب «لاَتَحزَن إِنّ اللّهَ مَعَنا» مفتخر ساخته است كه نشان از همراهى خدا با آنان دارد و خداوند سكینه خویش را بر او نازل ساخت.<ref> التفسیر الكبیر، ج‌ 16، ص‌ 64‌ـ‌67‌.</ref>
  
درباره نزول سكينه نيز گفته شده كه سياق ضماير مفرد مذكر در آيه كه همگى به پيامبر صلى الله عليه و آله باز مى‌گردند و تعبير «أَنزَلَ سَكِينَتَهُ عَلى رَسولِه» در آيات ديگر مؤيد اين نظر است كه خداوند از نزول سكينه بر پيامبر صلى الله عليه و آله خبر مى‌دهد، نه ابوبكر.<ref> التبيان، ج‌ 5‌، ص ‌221 و 222؛ الميزان، ج‌ 9، ص‌ 281.</ref>
+
در برابر برداشت این گونه فضایل، پاسخ داده شده كه تعبیر «صاحب» در [[قرآن]] فقط به معناى مطلق همراهى بكار رفته است؛ مانند «و‌مَا‌صاحِبُكُم بِمَجنون» و فضیلتى به ‌شمار نمى‌آید. تعبیر «إنّ‌اللّه معنا» نیز به معناى حقانیت پیامبر صلى الله علیه و آله و دین اسلام است و در مقام فضیلتى براى اشخاص نیست.<ref> رساله شرح المنام، ص‌ 25‌ـ‌30.</ref>
  
از اين رو برخى از عالمان [[شيعه]]، اين آيه را بر ضد ابوبكر شمرده‌اند؛ زيرا در آيات ديگر در كنار نام پيامبر صلى الله عليه و آله از مؤمنان نيز ياد شده: «و‌أَنزَلَ اللّهُ سَكينَتهُ عَلى رَسولِه و عَلى‌المُؤمِنين»؛ اما در اين آيه، فقط از ‌نزول سكينه بر پيامبر صلى الله عليه و آله سخن به ميان آمده ‌است.<ref> [[الميزان]]، ج‌ 9، ص‌ 281.</ref>
+
درباره نزول سكینه نیز گفته شده كه سیاق ضمایر مفرد مذكر در آیه كه همگى به پیامبر صلى الله علیه و آله باز مى‌گردند و تعبیر «أَنزَلَ سَكِینَتَهُ عَلى رَسولِه» در آیات دیگر مؤید این نظر است كه خداوند از نزول سكینه بر پیامبر صلى الله علیه و آله خبر مى‌دهد، نه ابوبكر.<ref> التبیان، ج‌ 5‌، ص ‌221 و 222؛ المیزان، ج‌ 9، ص‌ 281.</ref>
 +
 
 +
از این رو برخى از عالمان [[شیعه]]، این آیه را بر ضد ابوبكر شمرده‌اند؛ زیرا در آیات دیگر در كنار نام پیامبر صلى الله علیه و آله از مؤمنان نیز یاد شده: «و‌أَنزَلَ اللّهُ سَكینَتهُ عَلى رَسولِه و عَلى‌المُؤمِنین»؛ اما در این آیه، فقط از ‌نزول سكینه بر پیامبر صلى الله علیه و آله سخن به میان آمده ‌است.<ref> [[المیزان]]، ج‌ 9، ص‌ 281.</ref>
  
 
==پانویس ==
 
==پانویس ==

نسخهٔ ‏۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۰۸:۲۹

آیه غار

آیه 40 سوره توبه/9 را كه به هجرت پیامبر صلى الله علیه و آله از مكه به مدینه و پناهنده شدن حضرت و ابوبكر در غار ثور اشاره دارد، «آیه غار» گفته‌اند:[۱]

«إِلاّ تَنصُروهُ فَقد نَصرَهُ اللّهُ إِذ أَخرجَهُ الَّذینَ كَفروا ثَانِىَ اثنَینِ إِذ هُما فِى‌الغارِ إِذ یَقولُ لِصحِبهِ لاَتَحزَن إِنّ اللّهَ مَعنا فَأنزَلَ اللّهُ سَكینَتهُ عَلیهِ و أَیّدهُ بِجنود لَم تَروهَا».

این آیه همواره مورد توجه دانشوران شیعه و سنى بوده و هر یك، برداشت‌هاى گوناگونى از آن داشته‌اند. در سقیفه بنى‌ساعده از همین آیه براى به خلافت رساندن ابوبكر استفاده شد و ابوبكر و خویشاوندان او نیز همواره از آن یاد كرده‌اند.

اهل سنت فضایل بسیارى را از این آیه براى ابوبكر استفاده كرده‌اند. فخر رازى مى‌گوید: خداوند ابوبكر را «صاحب» پیامبر صلى الله علیه و آله دانسته و او را با خطاب «لاَتَحزَن إِنّ اللّهَ مَعَنا» مفتخر ساخته است كه نشان از همراهى خدا با آنان دارد و خداوند سكینه خویش را بر او نازل ساخت.[۲]

در برابر برداشت این گونه فضایل، پاسخ داده شده كه تعبیر «صاحب» در قرآن فقط به معناى مطلق همراهى بكار رفته است؛ مانند «و‌مَا‌صاحِبُكُم بِمَجنون» و فضیلتى به ‌شمار نمى‌آید. تعبیر «إنّ‌اللّه معنا» نیز به معناى حقانیت پیامبر صلى الله علیه و آله و دین اسلام است و در مقام فضیلتى براى اشخاص نیست.[۳]

درباره نزول سكینه نیز گفته شده كه سیاق ضمایر مفرد مذكر در آیه كه همگى به پیامبر صلى الله علیه و آله باز مى‌گردند و تعبیر «أَنزَلَ سَكِینَتَهُ عَلى رَسولِه» در آیات دیگر مؤید این نظر است كه خداوند از نزول سكینه بر پیامبر صلى الله علیه و آله خبر مى‌دهد، نه ابوبكر.[۴]

از این رو برخى از عالمان شیعه، این آیه را بر ضد ابوبكر شمرده‌اند؛ زیرا در آیات دیگر در كنار نام پیامبر صلى الله علیه و آله از مؤمنان نیز یاد شده: «و‌أَنزَلَ اللّهُ سَكینَتهُ عَلى رَسولِه و عَلى‌المُؤمِنین»؛ اما در این آیه، فقط از ‌نزول سكینه بر پیامبر صلى الله علیه و آله سخن به میان آمده ‌است.[۵]

پانویس

  1. الصحیح من سیرة النبى، ج‌ 4، ص‌ 23.
  2. التفسیر الكبیر، ج‌ 16، ص‌ 64‌ـ‌67‌.
  3. رساله شرح المنام، ص‌ 25‌ـ‌30.
  4. التبیان، ج‌ 5‌، ص ‌221 و 222؛ المیزان، ج‌ 9، ص‌ 281.
  5. المیزان، ج‌ 9، ص‌ 281.

منابع

على خراسانى، دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد 1، صفحه 425-426.